Sự khác nhau giữa SMETA và WRAP - Doanh nghiệp nên chọn tiêu chuẩn nào?

Trong số các tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội và đạo đức kinh doanh phổ biến hiện nay, SMETA và WRAP là hai cái tên thường xuyên được nhắc đến. Tuy nhiên, sự khác nhau giữa SMETA và WRAP là gì? Tiêu chuẩn nào phù hợp hơn với mục tiêu phát triển của doanh nghiệp bạn? Hãy cùng KNA Cert tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!

Tổng quan về SMETA

SMETA (Sedex Members Ethical Trade Audit) là một phương pháp kiểm toán trách nhiệm xã hội được xây dựng bởi tổ chức Sedex – một trong những nền tảng kết nối chuỗi cung ứng có trách nhiệm lớn nhất thế giới. Mục tiêu của SMETA không phải là cấp chứng nhận mà là cung cấp một khuôn khổ kiểm toán tiêu chuẩn hóa, giúp doanh nghiệp đánh giá và cải thiện các hoạt động đạo đức, đặc biệt trong các lĩnh vực như điều kiện lao động, an toàn sức khỏe, môi trường và đạo đức kinh doanh. Nhờ đó, SMETA ngày càng được các thương hiệu toàn cầu và nhà bán lẻ tin tưởng sử dụng để lựa chọn nhà cung ứng có trách nhiệm.

SMETA hiện được áp dụng với hai mô hình kiểm toán: kiểm toán 2 trụ cột và 4 trụ cột. Trong đó, bản kiểm toán 2 trụ cột bao gồm hai nội dung chính là tiêu chuẩn lao động và an toàn & sức khỏe, trong khi bản kiểm toán 4 trụ cột bổ sung thêm hai yếu tố quan trọng là môi trường và đạo đức kinh doanh. Doanh nghiệp có thể lựa chọn mô hình phù hợp dựa trên yêu cầu của khách hàng quốc tế hoặc mục tiêu nội bộ về phát triển bền vững.

Tổng quan về WRAP

WRAP (Worldwide Responsible Accredited Production) là một tổ chức phi lợi nhuận và cũng là chương trình chứng nhận hàng đầu thế giới trong lĩnh vực trách nhiệm xã hội, chuyên biệt cho ngành may mặc, giày dép và hàng tiêu dùng. Không giống như SMETA chỉ là một phương pháp kiểm toán, WRAP là một chương trình cấp chứng nhận, nghĩa là doanh nghiệp sau khi vượt qua các tiêu chí đánh giá sẽ nhận được chứng chỉ WRAP chính thức, được công nhận trên toàn cầu. Đây là lý do tại sao WRAP trở thành lựa chọn phổ biến cho các nhà máy mong muốn khẳng định uy tín và khả năng tuân thủ trong mắt các thương hiệu lớn quốc tế.

WRAP vận hành dựa trên bộ 12 nguyên tắc cốt lõi trong việc đánh giá mức độ tuân thủ trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Các nguyên tắc này bao gồm:

• Tuân thủ Luật pháp và Quy định Nơi làm việc
• Cấm lao động cưỡng bức
• Cấm lao động trẻ em
• Cấm quấy rối và lạm dụng
• Bồi thường và phúc lợi
• Giờ làm việc
• Cấm phân biệt đối xử
• Sức khoẻ và sự an toàn
• Tự do Hiệp hội và Thương lượng tập thể
• Môi trường
• Tuân thủ Hải quan
• Bảo vệ

Mỗi nguyên tắc đóng vai trò như một tiêu chí đánh giá bắt buộc, giúp WRAP đảm bảo rằng các nhà máy được chứng nhận đều thực sự hoạt động một cách có trách nhiệm và minh bạch.

Sự khác nhau giữa SMETA VÀ WRAP

1. Mục đích và bản chất

Một trong những khác biệt lớn nhất giữa SMETA và WRAP nằm ở bản chất của hai hệ thống. WRAP là một chương trình cấp chứng nhận, có nghĩa là doanh nghiệp sau khi hoàn thành kiểm toán và đáp ứng đầy đủ các tiêu chí sẽ được cấp chứng chỉ WRAP chính thức, có thời hạn sử dụng và được nhiều thương hiệu toàn cầu công nhận.

Ngược lại, SMETA không phải là chương trình chứng nhận. Đây là một phương pháp kiểm toán xã hội tiêu chuẩn hóa, được sử dụng để đánh giá và ghi nhận tình hình tuân thủ đạo đức tại doanh nghiệp. Kết quả kiểm toán SMETA thể hiện dưới dạng báo cáo, được đăng tải trên nền tảng Sedex, nhằm chia sẻ minh bạch với các bên liên quan. Vì vậy, doanh nghiệp sẽ không nhận được “chứng chỉ” SMETA, mà chỉ có báo cáo đánh giá được công nhận bởi đối tác.

2. Cơ quan quản lý

WRAP được quản lý bởi tổ chức phi lợi nhuận cùng tên – Worldwide Responsible Accredited Production, hoạt động độc lập và chuyên sâu trong lĩnh vực chứng nhận đạo đức cho ngành may mặc. 

Trong khi đó, SMETA được phát triển bởi Sedex – một nền tảng chia sẻ dữ liệu kiểm toán đạo đức, chứ không phải là một cơ quan cấp chứng chỉ. Sedex không trực tiếp thực hiện kiểm toán, mà cung cấp khung chuẩn và lưu trữ kết quả đánh giá của các tổ chức kiểm toán thứ ba.

3. Phạm vi áp dụng

Sự khác nhau giữa SMETA và WRAP còn nằm ở phạm vi áp dụng. SMETA có phạm vi áp dụng rộng, bao gồm nhiều ngành nghề như thực phẩm, đồ uống, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ,... Đây là một lợi thế cho các chuỗi cung ứng phức tạp hoặc các doanh nghiệp hoạt động trong nhiều lĩnh vực. Trong khi đó, WRAP tập trung chuyên biệt vào ngành may mặc, giày dép, balo, túi xách và hàng tiêu dùng liên quan. Chính nhờ tính chuyên sâu này mà WRAP thường được các thương hiệu thời trang lớn như Nike, Adidas, Levi’s, Hanes,... ưu tiên lựa chọn.

4. Nội dung kiểm toán

SMETA đánh giá dựa trên bốn trụ cột chính: (1) Lao động, (2) Sức khỏe & An toàn, (3) Môi trường, và (4) Đạo đức kinh doanh. Các tổ chức kiểm toán thường thực hiện bản kiểm toán 2 trụ cột hoặc 4 trụ cột tùy yêu cầu từ khách hàng.

Ngược lại, WRAP sử dụng 12 nguyên tắc làm nền tảng đánh giá, bao gồm cả các yếu tố tương tự như lao động, an toàn, môi trường, nhưng còn chú trọng sâu hơn vào việc xây dựng hệ thống quản lý nội bộ hiệu quả, minh bạch và cam kết lâu dài với đạo đức doanh nghiệp.

5. Kết quả và thời hạn áp dụng

WRAP cấp chứng nhận chính thức có thời hạn, thường là 1 năm tính từ ngày cấp giấy chứng nhận. Doanh nghiệp cần được tái đánh giá định kỳ để duy trì hiệu lực chứng chỉ. Trong khi đó, báo cáo SMETA chỉ có giá trị tham khảo tại thời điểm kiểm toán và không có thời hạn cụ thể. Tuy nhiên, để duy trì uy tín với khách hàng, các doanh nghiệp thường được khuyến nghị thực hiện lại kiểm toán định kỳ (6 – 12 tháng/lần).

6. Tính linh hoạt và mức độ công nhận

Vì không phải là một chứng chỉ, SMETA có tính linh hoạt cao, dễ dàng được các thương hiệu sử dụng như công cụ đánh giá trước khi hợp tác. Trong khi đó, WRAP có tính pháp lý và cam kết cao hơn, phù hợp với các nhà máy đã sẵn sàng nâng tầm quản lý và xây dựng hình ảnh quốc tế hóa. Cả hai hệ thống đều được công nhận rộng rãi, tuy nhiên tùy vào đối tác cụ thể mà doanh nghiệp nên lựa chọn một cách phù hợp.

7. Hình thức đầu ra

Một điểm khác biệt rõ rệt khác nằm ở hình thức đầu ra sau quá trình kiểm toán. Với SMETA, doanh nghiệp nhận được một báo cáo đánh giá chi tiết do bên kiểm toán độc lập thực hiện, trong đó liệt kê các điểm mạnh, điểm không phù hợp, kiến nghị cải tiến,… Báo cáo này không có thang điểm xếp hạng, mà mang tính chất mô tả, phân tích hiện trạng. Doanh nghiệp sẽ đăng tải báo cáo lên nền tảng Sedex để chia sẻ với khách hàng hoặc đối tác có nhu cầu.

Ngược lại, WRAP đưa ra kết quả kiểm toán dưới dạng chứng nhận có xếp hạng, bao gồm ba mức độ:

• Platinum (Bạch kim): Không có lỗi nào đáng kể – có giá trị 2 năm
• Gold (Vàng): Có thể có một số lỗi nhỏ – có giá trị 1 năm
• Silver (Bạc): Có lỗi đáng kể cần theo dõi và cải thiện – có giá trị 6 tháng

Việc xếp hạng rõ ràng này giúp các đối tác, đặc biệt là các thương hiệu quốc tế, dễ dàng đánh giá mức độ tuân thủ và năng lực quản lý của doanh nghiệp. Ngoài ra, nó cũng tạo động lực cải tiến liên tục cho nhà máy để nâng cao cấp độ chứng nhận trong các kỳ kiểm toán sau.

Nên chọn SMETA hay WRAP cho doanh nghiệp?

Việc lựa chọn giữa SMETA và WRAP không phải là quyết định một chiều, mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: đối tác yêu cầu, ngành nghề hoạt động, mục tiêu chứng nhận, và chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp. Mỗi tiêu chuẩn đều có ưu điểm riêng, phù hợp với từng định hướng cụ thể.

1. Dựa vào yêu cầu của khách hàng hoặc thị trường mục tiêu

Nếu doanh nghiệp đang cung cấp hàng hóa cho các nhãn hàng lớn tại châu Âu hoặc các đối tác yêu cầu chia sẻ báo cáo qua nền tảng Sedex, thì SMETA là lựa chọn ưu tiên. Đây là bộ tiêu chuẩn phổ biến được chấp nhận rộng rãi trong chuỗi cung ứng tại thị trường EU và Anh quốc.

Ngược lại, nếu doanh nghiệp đang hướng đến thị trường Mỹ hoặc các tập đoàn thời trang, may mặc toàn cầu như Walmart, GAP, Hanesbrands, thì WRAP lại là một tiêu chuẩn được ưu tiên hơn nhờ sự công nhận toàn cầu, đặc biệt trong ngành dệt may.

2. Mục tiêu sử dụng báo cáo hay chứng nhận

Doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu sau kiểm toán: nếu chỉ cần một báo cáo đánh giá để nội bộ cải tiến và chia sẻ với khách hàng, thì SMETA với hình thức báo cáo chi tiết là lựa chọn phù hợp.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp cần một chứng chỉ có phân hạng rõ ràng để trưng bày, dùng cho mục đích marketing, hoặc đấu thầu – thì WRAP sẽ là công cụ hiệu quả hơn. Chứng nhận WRAP không chỉ chứng minh sự tuân thủ, mà còn là dấu ấn uy tín giúp nâng cao hình ảnh doanh nghiệp trong mắt đối tác và thị trường.

3. Đặc thù ngành nghề

Trong các ngành may mặc, giày dép, túi xách, nơi yêu cầu tuân thủ trách nhiệm xã hội rất cao và liên tục, WRAP thường được xem là chuẩn mực vàng. Còn với các ngành sản xuất tổng hợp, xuất khẩu linh kiện điện tử, bao bì, hoặc ngành không quá đặc thù, SMETA linh hoạt hơn và được nhiều doanh nghiệp áp dụng vì dễ tiếp cận và chia sẻ.

4. Gợi ý lựa chọn

Doanh nghiệp của bạn có thể lựa chọn đánh giá theo SMETA nếu: 

• Đối tác yêu cầu tiêu chuẩn này (đặc biệt là tại châu Âu).
• Muốn kiểm toán nhanh, chi phí linh hoạt, không yêu cầu chứng chỉ có thứ hạng.
• Doanh nghiệp đang từng bước xây dựng hệ thống tuân thủ xã hội.

Doanh nghiệp của bạn có thể chọn đánh giá theo tiêu chuẩn WRAP nếu:

• Đối tác trong ngành may mặc, giày dép, dệt may yêu cầu.
• Doanh nghiệp muốn có chứng nhận có phân hạng, nâng cao hình ảnh và tính cạnh tranh.
• Mục tiêu mở rộng thị trường quốc tế hoặc làm việc với các tập đoàn toàn cầu.

Trên đây là nội dung bài viết về sự khác nhau giữa SMETA và WRAP. Nếu bạn đang phân vân lựa chọn giữa SMETA hay WRAP, hãy liên hệ ngay với KNA Cert. Chúng tôi tự hào là một trong những đơn vị đào tạo và đánh giá chứng nhận hàng đầu tại Việt nam. KNA Cert cam kết mang đến giải pháp tối ưu và hiệu quả nhất, luôn đồng hành cùng doanh nghiệp của bạn trong toàn bộ quy trình đánh giá!

Thông tin liên hệ:

• Địa chỉ: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ngọc Hà, Hà Nội
• Hotline: 0983.246.419
• Email: salesmanager@knacert.com