Đánh giá rủi ro môi trường trong ISO 14001:2015 

Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 nói về đánh giá rủi ro môi trường như một công cụ giúp các tổ chức, doanh nghiệp đảm bảo được sự tuân thủ về bảo vệ môi trường và xây dựng thành công Hệ thống quản lý môi trường. Trong bài viết này, KNA CERT sẽ cung cấp thông tin về đánh giá rủi ro môi trường cũng như hướng dẫn quy trình đánh giá rủi ro.

Rủi ro môi trường là gì?

Rủi ro về môi trường được quy định tại Khoản 1 Điều 3 Thông tư 86/2016/TT – BTC hướng dẫn về quỹ dự phòng rủi ro, bồi thường thiệt hại về môi trường theo quy định tại Nghị định 19/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành cụ thể sau:

“Rủi ro về môi trường là các sự cố, hiểm họa về môi trường đã gây ra hoặc có nguy cơ gây ra rủi ro tới môi trường xung quanh trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.”

Đánh giá rủi ro môi trường là gì?

Đánh giá rủi ro môi trường là một quá trình hệ thống nhằm xác định, phân tích và đánh giá các yếu tố có khả năng gây ra tác động tiêu cực đến môi trường trong quá trình hoạt động của một doanh nghiệp, dự án hoặc một hoạt động nào đó. Mục tiêu chính là phòng ngừa, giảm thiểu và kiểm soát các rủi ro này, bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững.

Tại sao cần Đánh giá rủi ro môi trường?

Mục đích của đánh giá rủi ro là tập trung đánh giá, nghiên cứu và hiểu các khía cạnh có thể gây rủi ro cho môi trường và thực hiện các hành động này trước khi có bất kỳ tác động môi trường nào trong hoặc sau đó. Tóm lại, quản lý tốt rủi ro môi trường giúp bảo vệ môi trường và cả hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

• Phòng ngừa sự cố: Thông qua quá trình đánh giá rủi ro môi trường, doanh nghiệp dễ dàng nhận diện sớm những mối nguy hiểm tiềm ẩn để có biện pháp phòng ngừa, tránh gây ra các sự cố môi trường nghiêm trọng.
• Tuân thủ pháp luật: Doanh nghiệp tiến hành đánh giá rủi ro môi trường nhằm đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh luôn tuân thủ các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.
• Cải thiện hình ảnh: Với thực trạng mối quan tâm về môi trường ngày càng lớn, việc xây dựng hình ảnh doanh nghiệp có trách nhiệm với cộng đồng và môi trường giúp nâng cao hình ảnh doanh nghiệp trong mắt khách hàng, đối tác.

• Giảm thiểu chi phí: Việc đánh giá rủi ro môi trường giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí liên quan đến việc khắc phục hậu quả do các sự cố môi trường gây ra, chi phí phạt hành chính và chi phí bồi thường khi vô tình để xảy ra sự cố môi trường trong quá trình sản xuất sản phẩm, cung cấp dịch vụ.
• Nâng cao năng lực cạnh tranh: Xử lý kịp thời các vấn đề môi trường nhằm đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của khách hàng về sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường.

Quy trình Đánh giá rủi ro môi trường theo ISO 14001

Bước 1: Phân tích bối cảnh doanh nghiệp

• Bối cảnh bên ngoài: Môi trường pháp lý bao gồm chính sách pháp luật nhà nước, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có liên quan đến hoạt động của cơ quan và lĩnh vực, quá trình nằm trong phạm vi áp dụng hệ thống quản lý môi trường.
• Bối cảnh bên trong nội bộ: Các nguồn lực nội bộ, các quá trình của Hệ thống quản lý môi trường
• Nhu cầu và mong đợi của các bên quan tâm: Các yêu cầu của tổ chức, cá nhân; sự chỉ đạo của cơ quan cấp trên, cơ quan chủ quản, chính quyền địa phương.

Bước 2: Nhận diện rủi ro môi trường

Doanh nghiệp tiến hành xác định các rủi ro có tác động bất lợi, tiêu cực, không mong muốn ảnh hưởng đến những yếu tố trong Hệ thống quản lý môi trường như:

• Định hướng chiến lực phát triển hệ thống quản lý môi trường
• Mục đích của Hệ thống quản lý môi trường
• Các kết quả dự kiến của Hệ thống quản lý môi trường
• Sự phù hợp của kết quả hoạt động

Sau khi nhận diện rủi ro môi trường, kết quả sẽ được ghi nhận vào bảng nhận diện, đánh giá, giải quyết rủi ro và cơ hội theo biểu mẫu đã thống nhất . Việc mô tả rủi ro phải đảm bảo các nội dung sau đây:

• Bản chất của rủi ro
• Nguyên nhân và tác động tiêu cực của chúng; với các rủi ro có tác động tích cực dẫn đến cơ hội thì ghi vào mục cơ hội.
• Không nên mô tả như một quá trình, một biện pháp kiểm soát tiêu cực hoặc một hoạt động kiểm soát không xảy ra.

Bước 3: Đánh giá rủi ro môi trường

Đánh giá rủi ro nhằm giúp doanh nghiệp xác lập mức độ ưu tiên giải quyết các rủi ro quan trọng và chỉ ra cơ hội cho việc cải tiến đối với hoạt động hiện tại. Thông qua hoạt động đánh giá, doanh nghiệp có thể xác định các rủi ro từ bối cảnh tổ chức, điều kiện thực tế và kết nối tới những mục tiêu, chiến lược cũng như quá trình của Hệ thống quản lý môi trường.

Đánh giá rủi ro môi trường đồng thời xác định, nhận diện các cơ hội. Nhận diện cơ hội là nhận diện các rủi ro có tác động tích cực đến khả năng đạt được kết quả mong đợi của Hệ thống quản lý môi trường. Trong tiêu chuẩn ISO 14001:2015 cũng đề cập đến yêu cầu xác định cơ hội môi trường. Việc đánh giá rủi ro giúp doanh nghiệp định hình được cơ hội nào nên được ưu tiên nắm bắt hoặc tập trung nguồn lực để tiến hành.

Bước 4: Giải quyết rủi ro và cơ hội môi trường

Các biện pháp giải quyết rủi ro và cơ hội mà doanh nghiệp có thể áp dụng, bao gồm:

• Không thực hiện những hoạt động gây ra rủi ro, chọn ra một hành động khắc phục thay thế hoặc một phương án, quá trình ít rủi ro hơn
• Chấp nhận rủi ro khi không có hành động thực hiện khả thi, hành động chiếm nhiều chi phí hoặc rủi ro nằm trong khả năng chịu được của doanh nghiệp, rủi ro có thể mang lại cơ hội nào đó.
• Giảm thiểu rủi ro, giảm khả năng xảy ra và giảm thiểu hậu quả, tăng khả năng phát hiện nguyên nhân, hậu quả.
• Chia sẻ rủi ro thông qua việc chuyển gia rủi ro cho một bên thứ ba
• Loại bỏ rủi ro
• Đưa ra các hành động để thúc đẩy các tác động tích cực, cơ hội để có thể đạt được mục tiêu môi trường và các kết quả dự kiến của Hệ thống quản lý môi trường.

Bước 5: Đánh giá hiệu quả của hành động giải quyết

Sau khi đã lựa chọn và thực hiện biện pháp ứng phó với rủi ro và cơ hội, doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá kết quả thực hiện. Việc đánh giá kết quả thực hiện giúp doanh nghiệp kiểm tra mức độ hoàn thành cũng như hiệu quả của những hành động này.

Trên đây là những thông tin về đánh giá rủi ro môi trường trong ISO 14001:2015. Hy vọng, qua đây, doanh nghiệp sẽ hiểu rõ tầm quan trọng của việc phát hiện sớm các rủi ro cũng như xác định được những cơ hội về môi trường. Nếu Quý doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong quá trình đánh giá rủi ro môi trường, hãy liên hệ ngay với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được giải đáp cụ thể nhất.