EUDR cho ngành Nông sản: Ảnh hưởng & Giải pháp thích nghi  

Nhiều đơn vị đang đặt câu hỏi lớn về ảnh hưởng của EUDR đến ngành nông sản và liệu EUDR cho ngành nông sản sẽ tạo ra những thay đổi mang tính cách mạng như thế nào. Việc nắm bắt rõ ràng các tác động này không chỉ giúp doanh nghiệp chuẩn bị tốt hơn mà còn là cơ hội để định hình lại chuỗi cung ứng theo hướng bền vững hơn. Bài viết này của KNA CERT sẽ đi sâu phân tích những tác động cụ thể của Quy định Chống phá rừng từ Liên minh Châu Âu (EUDR) lên ngành nông sản, từ các thách thức trong truy xuất nguồn gốc đến cơ hội nâng cao giá trị và uy tín thương hiệu. 

EUDR cho ngành Nông sản: Phạm vi và Yêu cầu trọng tâm 

1. Các mặt hàng nông sản thuộc phạm vi EUDR

EUDR áp dụng trực tiếp cho 7 nhóm hàng hóa chính và các sản phẩm phái sinh của chúng, trong đó có nhiều mặt hàng nông sản chủ lực. Các nhóm hàng hóa này bao gồm: 

• Dầu cọ: Bao gồm dầu cọ thô, dầu cọ đã tinh chế, và các sản phẩm chứa dầu cọ (ví dụ: một số sản phẩm thực phẩm, mỹ phẩm, nhiên liệu sinh học). 

• Đậu nành: Hạt đậu nành, dầu đậu nành, và các sản phẩm từ đậu nành (ví dụ: thức ăn chăn nuôi). 

• Cà phê: Hạt cà phê xanh, cà phê rang xay, và các sản phẩm cà phê chế biến. 

• Ca cao: Hạt ca cao, bơ ca cao, sô cô la và các sản phẩm từ ca cao. 

• Thịt bò: Thịt bò tươi, đông lạnh, và các sản phẩm thịt bò đã qua chế biến. 

• Gỗ và cao su cũng là hai nhóm hàng hóa lớn chịu tác động của EUDR, mặc dù chúng thường được xếp vào ngành lâm sản hoặc các ngành công nghiệp khác có liên quan. 

Các doanh nghiệp kinh doanh, nhập khẩu hoặc xuất khẩu các mặt hàng nông sản này vào hoặc ra khỏi thị trường EU phải tuân thủ EUDR. Điều này đòi hỏi họ phải có một cái nhìn toàn diện về chuỗi cung ứng của mình, từ khâu sản xuất nguyên liệu thô ban đầu. 

2. Yêu cầu thẩm định chuyên sâu (Due Diligence) của EUDR

Để đảm bảo tuân thủ EUDR cho ngành nông sản, các nhà khai thác và thương nhân phải thực hiện quy trình thẩm định chuyên sâu với ba trụ cột chính: 

• Thu thập thông tin: Doanh nghiệp phải thu thập thông tin chi tiết về sản phẩm, bao gồm tọa độ địa lý chính xác (latitude và longitude) của khu đất mà sản phẩm nông sản (hoặc nguyên liệu thô) được sản xuất. Thông tin này phải chứng minh được rằng sản phẩm không có nguồn gốc từ khu vực bị phá rừng hoặc suy thoái rừng sau ngày 31 tháng 12 năm 2020. Ngoài ra, cần có bằng chứng về việc tuân thủ luật pháp địa phương, bao gồm luật về quyền sử dụng đất và quyền của người dân bản địa. 

• Đánh giá rủi ro: Dựa trên thông tin đã thu thập, doanh nghiệp phải đánh giá rủi ro về việc sản phẩm có thể liên quan đến phá rừng hoặc suy thoái rừng. Việc này bao gồm xem xét mức độ rủi ro của quốc gia xuất xứ (được EU phân loại), tình hình thực thi pháp luật, và các yếu tố khác liên quan đến quản lý đất đai. 

• Giảm thiểu rủi ro: Nếu quá trình đánh giá cho thấy có rủi ro đáng kể, doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp để giảm thiểu rủi ro đó xuống mức "không đáng kể" trước khi đưa sản phẩm vào thị trường EU. Các biện pháp này có thể bao gồm kiểm tra tại chỗ, yêu cầu thêm chứng nhận, hoặc thay đổi nhà cung cấp. 

Kết quả của quá trình thẩm định này phải được ghi lại trong một Tuyên bố Thẩm định Chuyên sâu (DDS) và nộp điện tử lên hệ thống thông tin của EU. 

Ảnh hưởng của EUDR đến Ngành Nông sản: Thách thức và Cơ hội 

Ảnh hưởng của EUDR đến ngành nông sản là rất lớn, tạo ra cả thách thức đáng kể và những cơ hội mới cho các doanh nghiệp sẵn sàng thích nghi. Quy định này đang định hình lại cách thức kinh doanh nông sản trên phạm vi toàn cầu. 

1. Thách thức lớn từ EUDR trong chuỗi cung ứng nông sản

• Phức tạp hóa việc truy xuất nguồn gốc: Ngành nông sản thường có chuỗi cung ứng phức tạp với nhiều bên trung gian (nông dân nhỏ lẻ, hợp tác xã, nhà thu mua, nhà chế biến, xuất khẩu). Yêu cầu về tọa độ địa lý chính xác của khu đất sản xuất đối với từng lô hàng sẽ là thách thức lớn, đặc biệt với các mặt hàng như cà phê, ca cao, hoặc dầu cọ được thu mua từ nhiều hộ nông dân nhỏ. Việc này đòi hỏi một hệ thống quản lý dữ liệu và truy xuất nguồn gốc chưa từng có. 

• Gánh nặng chi phí và hành chính: Việc thiết lập và duy trì hệ thống thẩm định chuyên sâu, thu thập và xác minh dữ liệu tọa độ địa lý, đầu tư vào công nghệ giám sát từ xa (ví dụ: vệ tinh) sẽ phát sinh chi phí đáng kể cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể gặp khó khăn hơn trong việc đáp ứng gánh nặng này. 

• Rủi ro từ các nhà cung cấp nhỏ lẻ: Nhiều nông dân nhỏ có thể thiếu kiến thức hoặc nguồn lực để cung cấp thông tin chi tiết và chính xác theo yêu cầu của EUDR. Điều này có thể khiến các doanh nghiệp lớn phải đối mặt với rủi ro bị từ chối hàng hóa nếu không thể chứng minh nguồn gốc hợp lệ. 

• Khả năng gián đoạn chuỗi cung ứng: Nếu các nhà cung cấp không thể hoặc không sẵn lòng tuân thủ, doanh nghiệp có thể buộc phải thay đổi nguồn cung, dẫn đến gián đoạn hoạt động kinh doanh và tìm kiếm nhà cung cấp mới, có thể tốn kém và mất thời gian. 

2. Cơ hội và lợi ích dài hạn EUDR mang lại cho ngành nông sản

• Nâng cao giá trị sản phẩm và uy tín thương hiệu: Việc tuân thủ EUDR không chỉ là nghĩa vụ mà còn là cơ hội để các sản phẩm nông sản có nguồn gốc rõ ràng, không phá rừng được định vị là sản phẩm cao cấp, có trách nhiệm. Điều này giúp nâng cao giá trị và uy tín cho các doanh nghiệp, thu hút người tiêu dùng có ý thức môi trường. 

• Tăng cường khả năng tiếp cận thị trường EU: EUDR sẽ trở thành một rào cản kỹ thuật thương mại quan trọng. Các doanh nghiệp chủ động tuân thủ sẽ duy trì và củng cố vị thế của mình trên thị trường EU, trong khi các đối thủ không tuân thủ có thể bị loại bỏ. 

• Thúc đẩy quản lý nông nghiệp bền vững: Quy định này sẽ khuyến khích các nhà sản xuất nông sản áp dụng các thực hành nông nghiệp bền vững hơn, quản lý đất đai có trách nhiệm, và bảo vệ các khu rừng liền kề. Điều này góp phần vào sự phát triển bền vững của toàn ngành nông sản. 

• Cải thiện hiệu quả chuỗi cung ứng: Quá trình thu thập dữ liệu và minh bạch chuỗi cung ứng theo EUDR sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn sâu sắc hơn về toàn bộ hoạt động của mình, từ đó tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lãng phí và tăng cường hiệu quả tổng thể. 

• Thu hút đầu tư bền vững: Các nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến các yếu tố ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị). Các doanh nghiệp có hệ thống tuân thủ EUDR vững chắc sẽ hấp dẫn hơn đối với nguồn vốn đầu tư bền vững. 

Hướng dẫn chuẩn bị và thích nghi với EUDR cho ngành Nông sản 

Để đối phó với ảnh hưởng của EUDR đến ngành nông sản, các doanh nghiệp cần có một chiến lược chủ động và toàn diện. Việc này đòi hỏi sự đầu tư vào công nghệ, quy trình và đào tạo. 

1. Lập bản đồ chuỗi cung ứng và thu thập dữ liệu địa lý

• Xác định nguồn gốc đến tận khu đất sản xuất: Đây là bước quan trọng nhất. Doanh nghiệp cần xác định chính xác vị trí địa lý của từng khu đất nơi nguyên liệu nông sản được sản xuất. Điều này có thể đòi hỏi sự hợp tác sâu rộng với các hợp tác xã, nông dân, và nhà thu mua cấp thấp hơn trong chuỗi. 

• Sử dụng công nghệ GIS và vệ tinh: Đầu tư hoặc hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ GIS (Hệ thống Thông tin Địa lý) và viễn thám để thu thập, quản lý và xác minh tọa độ địa lý. Công nghệ vệ tinh sẽ giúp đối chiếu thông tin về phá rừng hoặc suy thoái rừng tại các khu vực được khai báo. 

• Số hóa dữ liệu: Chuyển đổi dữ liệu chuỗi cung ứng từ các định dạng truyền thống sang kỹ thuật số để dễ dàng quản lý, chia sẻ và báo cáo. 

2. Xây dựng và triển khai hệ thống thẩm định chuyên sâu (Due Diligence System)

• Thiết lập quy trình nội bộ rõ ràng: Xây dựng các chính sách và quy trình hoạt động chuẩn (SOPs) cho việc thu thập thông tin, đánh giá rủi ro (dựa trên phân loại rủi ro quốc gia và các yếu tố khác), và thực hiện các biện pháp giảm thiểu rủi ro. 

• Đào tạo nhân sự: Tổ chức các buổi đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ nhân sự liên quan (mua hàng, bền vững, vận hành) về các yêu cầu của EUDR và cách thực hiện quy trình thẩm định. 

• Hợp tác với các bên thứ ba: Cân nhắc hợp tác với các tổ chức tư vấn chuyên nghiệp hoặc các đơn vị cung cấp dịch vụ chứng nhận (ví dụ: các chứng nhận bền vững như RSPO cho dầu cọ, UTZ/Rainforest Alliance cho cà phê/ca cao, hoặc các hệ thống tương tự khác) để hỗ trợ quá trình Due Diligence. 

3. Tăng cường hợp tác với nhà cung cấp và nông dân

• Truyền thông và hỗ trợ: Thông báo rõ ràng cho các nhà cung cấp về yêu cầu của EUDR và tầm quan trọng của việc cung cấp dữ liệu chính xác. Cung cấp hỗ trợ cho nông dân về mặt kỹ thuật, đào tạo về thực hành nông nghiệp không phá rừng và cách cung cấp tọa độ địa lý. 

• Xây dựng mối quan hệ đối tác dài hạn: Thay vì chỉ là quan hệ mua bán, doanh nghiệp nên phát triển mối quan hệ đối tác chiến lược với các nhà cung cấp để cùng nhau giải quyết thách thức của EUDR và xây dựng chuỗi cung ứng bền vững. Điều này có thể bao gồm các cam kết mua hàng dài hạn, hỗ trợ tài chính cho các sáng kiến bền vững của nông dân. 

• Khuyến khích chứng nhận bền vững: Khuyến khích hoặc yêu cầu các nhà cung cấp có các chứng nhận bền vững được công nhận quốc tế, vì chúng có thể hỗ trợ mạnh mẽ cho quá trình thẩm định theo EUDR. 

Việc chủ động chuẩn bị và thích nghi với EUDR sẽ giúp các doanh nghiệp trong ngành nông sản không chỉ tuân thủ quy định mà còn nâng cao vị thế và khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. 

EUDR cho ngành nông sản đang định hình lại toàn bộ bức tranh của chuỗi cung ứng, mang đến cả những thách thức đáng kể về truy xuất nguồn gốc và chi phí, nhưng đồng thời mở ra những cơ hội lớn cho các doanh nghiệp tiên phong. Ảnh hưởng của EUDR đến ngành nông sản là không thể phủ nhận, đòi hỏi sự chủ động từ các nhà sản xuất, chế biến và xuất khẩu trong việc xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu, thẩm định chuyên sâu và hợp tác chặt chẽ với các đối tác trong chuỗi. Hãy liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com nếu doanh nghiệp bạn cần hướng dẫn tuân thủ EUDR.