Hiệu ứng nhà kính là gì? Hậu quả của hiệu ứng nhà kính & Nguyên nhân

Hiệu ứng nhà kính là thuật ngữ quen thuộc trong cuộc sống hiện nay. Đây cũng là vấn đề nghiêm trọng mang tính toàn cầu mà con người phải đối mặt ngày nay. Nếu không có các biện pháp khắc phục hoặc giảm thiểu hiệu ứng nhà kính, hiện tượng này sẽ gây ra hậu quả nặng nề cho toàn nhân loại, đặc biệt là đối với sự sống của con người. Vậy hiệu ứng nhà kính là gì và hậu quả của hiệu ứng nhà kính như thế nào, nguyên nhân từ đâu? Hãy cùng KNA CERT tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Hiệu ứng nhà kính là gì?

Hiệu ứng nhà kính, hay còn gọi là Greenhouse Effect, là hiện tượng làm cho khí quyển của Trái Đất nóng lên. Quá trình này bắt đầu khi bức xạ sóng ngắn từ Mặt Trời xuyên qua khí quyển và chiếu xuống bề mặt Trái Đất. Khi ánh sáng này tiếp xúc với mặt đất, nó được hấp thụ và làm nóng bề mặt Trái Đất. Sau đó, Trái Đất bức xạ lại nhiệt dưới dạng sóng dài vào khí quyển. Các khí nhà kính như CO₂ hấp thụ phần lớn nhiệt này và giữ lại trong khí quyển, làm cho không khí trở nên nóng hơn.

Trong trạng thái cân bằng tự nhiên, lượng nhiệt này sẽ giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho Trái Đất, tạo điều kiện sống cho con người và các sinh vật. Tuy nhiên, hiện nay, lượng khí nhà kính trong khí quyển đã tăng lên quá mức, khiến Trái Đất ngày càng nóng lên, gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan và tác động tiêu cực đến môi trường sống.

Hiệu ứng nhà kính gồm những loại nào?

1. Hiệu ứng nhà kính khí quyển

Hiệu ứng nhà kính khí quyển là hiện tượng khi các tia bức xạ sóng ngắn từ Mặt Trời xuyên qua bầu khí quyển và chiếu xuống bề mặt Trái Đất. Sau khi tiếp xúc với mặt đất, những tia sáng này được phản xạ lại dưới dạng bức xạ sóng dài. Một số phân tử trong khí quyển, như CO₂ và hơi nước, có khả năng hấp thụ các bức xạ nhiệt này và giữ lại nhiệt trong khí quyển, làm ấm không khí xung quanh.

Ngày nay, hàm lượng CO₂ trong khí quyển đạt khoảng 0,036%, đủ để làm tăng nhiệt độ Trái Đất thêm khoảng 30°C. Nếu không có hiệu ứng nhà kính, nhiệt độ trung bình của Trái Đất sẽ là -15°C, khiến hành tinh này trở thành một nơi không thể sống được. Hiệu ứng này xảy ra do sự cân bằng giữa năng lượng bức xạ từ Mặt Trời và lượng nhiệt bức xạ từ mặt đất vào không gian. Năng lượng từ Mặt Trời có bước sóng ngắn, dễ dàng xuyên qua lớp khí quyển, bao gồm tầng ozone và khí CO₂. Ngược lại, bức xạ nhiệt từ mặt đất có bước sóng dài và không thể xuyên qua lớp khí CO₂, do đó CO₂ và hơi nước hấp thụ lại nhiệt lượng này, giúp giữ ấm cho hành tinh. CO₂, cùng với các khí khác như NOx, metan, và CFC, là những khí gây hiệu ứng nhà kính.

2. Hiệu ứng nhà kính nhân loại

Vào thời kỳ Trái Đất mới hình thành, khí CO₂ trong khí quyển nguyên thủy ở mức cao, điều này đã giúp những sinh vật đầu tiên có thể phát triển. Đồng thời, qua quá trình quang hợp, cây cỏ đã hút một phần CO₂ ra khỏi khí quyển, giúp khí hậu Trái Đất duy trì sự ổn định.

Tuy nhiên, trong khoảng 100 năm trở lại đây, con người đã bắt đầu ảnh hưởng đến sự cân bằng này. Các hoạt động như đốt nhiên liệu hóa thạch, phá rừng và công nghiệp hóa đã làm nồng độ khí nhà kính trong khí quyển tăng lên đáng kể. Điển hình là CO₂ đã tăng 20%, trong khi khí metan tăng đến 90%. Sự gia tăng này đã làm tăng nhiệt độ trung bình của Trái Đất thêm khoảng 2°C, góp phần làm thay đổi khí hậu toàn cầu và gây ra nhiều hệ quả tiêu cực cho môi trường và cuộc sống con người.

Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính

Hiệu ứng nhà kính tự nhiên là một quá trình quan trọng giúp duy trì nhiệt độ ổn định trên Trái Đất, khiến hành tinh của chúng ta có thể sinh sống được. Khi ánh sáng mặt trời chiếu xuống Trái Đất, khoảng 30% năng lượng này bị phản xạ trở lại không gian, trong khi phần còn lại được hấp thụ bởi khí quyển và bề mặt của Trái Đất. Quá trình này làm ấm hành tinh, giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho sự sống. Sau khi năng lượng mặt trời được hấp thụ, một phần lớn nhiệt này được phát ra dưới dạng bức xạ hồng ngoại, hay còn gọi là nhiệt lượng không nhìn thấy bằng mắt thường.

Trong khi một số phần của bức xạ hồng ngoại này có thể thoát ra ngoài không gian, phần lớn lại bị hấp thụ bởi các khí trong khí quyển, đặc biệt là các khí nhà kính. Những khí này, bao gồm carbon dioxide (CO₂), metan (CH₄), và nitrous oxide (N₂O), có khả năng hấp thụ và giữ lại nhiệt trong khí quyển, khiến cho Trái Đất trở nên ấm hơn. Đây là quá trình tạo ra hiệu ứng nhà kính.

Tuy nhiên, vấn đề nảy sinh khi nồng độ các khí nhà kính, đặc biệt là CO₂, tăng lên một cách bất thường. Trong suốt 800.000 năm qua, nồng độ CO₂ trong khí quyển Trái Đất dao động trong khoảng từ 200 đến 280 phần triệu (ppm), tức là có từ 200 đến 280 phân tử CO₂ trong một triệu phân tử không khí. Mức độ này đã ổn định trong một thời gian dài và giúp duy trì nhiệt độ ổn định của hành tinh.

Tuy nhiên, kể từ khi con người bắt đầu đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên trong cách mạng công nghiệp, nồng độ CO₂ trong khí quyển đã tăng vọt. Năm 2013, nồng độ CO₂ đã vượt quá 400 phần triệu, một mức chưa từng có trong suốt hàng triệu năm qua. Đến năm 2023, con số này đã đạt hơn 420 phần triệu, cao hơn 50% so với mức trước thời kỳ công nghiệp. Sự gia tăng mạnh mẽ này chủ yếu do hai yếu tố chính: đốt nhiên liệu hóa thạch và nạn phá rừng, hai hoạt động này không chỉ trực tiếp thải CO₂ vào khí quyển mà còn làm giảm khả năng hấp thụ CO₂ của cây cối và rừng.

Sự gia tăng lượng khí CO₂ trong khí quyển chính là nguyên nhân chính làm gia tăng hiệu ứng nhà kính và dẫn đến sự nóng lên toàn cầu. Điều này không chỉ làm thay đổi khí hậu của Trái Đất mà còn gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng như hiện tượng thời tiết cực đoan, mực nước biển dâng cao và những tác động tiêu cực đối với hệ sinh thái toàn cầu.

Hậu quả của hiệu ứng nhà kính

Hiện nay, nồng độ khí nhà kính trong khí quyển đã đạt mức cao nhất trong lịch sử loài người, chủ yếu do các hoạt động của con người. Điều này đang khiến Trái Đất nóng lên nhanh chóng. Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng gần 2 độ F (1,1 độ C) kể từ thời kỳ tiền công nghiệp, và hai phần ba mức tăng này chỉ diễn ra trong vài thập kỷ gần đây. Sự nóng lên của Trái Đất đang dẫn đến những thay đổi sâu sắc trong hệ thống khí hậu, gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại. Dưới đây là một số hậu quả đáng lo ngại: 

1. Thời tiết cực đoan và các hiện tượng khí hậu bất thường 

Hiệu ứng nhà kính làm tăng nhiệt độ toàn cầu, khiến thời tiết trở nên khắc nghiệt và bất ổn hơn. Các hiện tượng như nắng nóng gay gắt, bão mạnh, hạn hán kéo dài, và lũ lụt nghiêm trọng xảy ra với tần suất cao hơn và cường độ mạnh hơn. Ví dụ, các đợt mưa cực đoan khiến những vùng vốn đã ẩm ướt trở nên ngập úng hơn, trong khi các khu vực khô hạn lại càng khô hạn hơn, làm gia tăng nguy cơ cháy rừng và thiếu nước nghiêm trọng.

2. Mực nước biển dâng cao và tan băng 

Sự nóng lên toàn cầu làm tan chảy các tảng băng ở vùng cực và sông băng, đồng thời làm nhiệt độ đại dương tăng lên. Khi nước biển ấm lên, nó giãn nở, góp phần làm mực nước biển dâng cao. Điều này đe dọa nhấn chìm các vùng ven biển và đảo quốc thấp, khiến hàng triệu người mất nhà cửa. Hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến con người mà còn làm thay đổi dòng chảy đại dương, gây bất ổn cho hệ thống khí hậu toàn cầu.

3. Thay đổi hệ sinh thái và môi trường sống

Biến đổi khí hậu làm thay đổi phạm vi phân bố của nhiều loài động thực vật, phá vỡ môi trường sống tự nhiên. Các hệ sinh thái bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi các loài buộc phải di cư, thay đổi hành vi sinh sản, hoặc đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng. Ví dụ, nhiều loài động vật phải di chuyển đến các vùng có khí hậu mát hơn, trong khi các loài không thể thích nghi sẽ bị loại bỏ khỏi chuỗi sinh thái.

4. Tác động trực tiếp đến con người

Hiệu ứng nhà kính không chỉ ảnh hưởng đến tự nhiên mà còn tác động mạnh mẽ đến cuộc sống con người. Những thay đổi trong khí hậu làm gián đoạn cách chúng ta sống, làm việc, và sản xuất lương thực. Nhiệt độ ấm hơn tạo điều kiện cho các loài côn trùng mang bệnh như sốt rét và sốt xuất huyết lây lan. Các đợt nắng nóng trở nên khắc nghiệt hơn, gây tử vong nhiều hơn, đặc biệt ở các khu vực không có điều kiện tiếp cận hệ thống làm mát.

5. Nguy cơ với ngành nông nghiệp và an ninh lương thực

Hạn hán và lũ lụt do biến đổi khí hậu gây tổn thất lớn cho nông nghiệp, làm giảm năng suất cây trồng. Nghiên cứu cho thấy, cứ mỗi độ C nhiệt độ toàn cầu tăng lên, năng suất cây trồng có thể giảm từ 3 đến 7%. Tình trạng mất an ninh lương thực không chỉ dẫn đến đói nghèo mà còn thúc đẩy di cư hàng loạt và gây bất ổn chính trị tại nhiều khu vực trên thế giới.

Hy vọng sau khi đọc bài viết doanh nghiệp đã hiểu được hiệu ứng nhà kính là gì? Cũng như nguyên nhân và hậu quả của hiệu ứng nhà kính. Nếu doanh nghiệp muốn biết thêm thông tin về các loại khí nhà kính hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ. 

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com