[ISO 9001 và HACCP] So sánh điểm giống và khác nhau

ISO 9001 và HACCP là hai tiêu chuẩn quốc tế được áp dụng phổ biến hiện nay. Các tổ chức, doanh nghiệp thường áp dụng hai tiêu chuẩn để nâng cao hiệu quả quản lý. Cũng như đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm cho sản phẩm của mình. Vậy khi so sánh tiêu chuẩn ISO 9001 và HACCP có điểm gì khác biệt giữa hai tiêu chuẩn hay không? Doanh nghiệp có thể tích hợp hai tiêu chuẩn này hay không? Hãy cùng KNA CERT tìm kiếm câu trả lời trong bài viết dưới đây.

Sơ lược về ISO 9001 và HACCP

1. ISO 9001 là gì?

Tiêu chuẩn ISO 9001 là tiêu chuẩn quốc tế về Hệ thống quản lý chất lượng (QMS - Quality Management System) được ban hành lần đầu tiên vào năm 1987, do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành. Phiên bản ISO 9001:2015 là phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn.

Tiêu chuẩn này tập trung vào việc thiết lập hệ thống quản lý chất lượng mạnh mẽ, đảm bảo sự cải tiến liên tục và nâng cao sự hài lòng của khách hàng. Thông qua các yêu cầu về xác định bối cảnh bên trong tổ chức, môi trường bên ngoài; phân tích các rủi ro, cơ hội và đưa ra hành động giải quyết cho việc hoạch định hệ thống quản lý chất lượng.

Tiêu chuẩn ISO có 10 điều khoản như sau:

Điều khoản 1: Phạm vi áp dụng
Điều khoản 2: Tài liệu viện dẫn
Điều khoản 3: Thuật ngữ và định nghĩa
Điều khoản 4: Bối cảnh của tổ chức
Điều khoản 5: Sự lãnh đạo
Điều khoản 6: Hoạch định
Điều khoản 7: Hỗ trợ
Điều khoản 8: Thực hiện
Điều khoản 9: Đánh giá kết quả thực hiện
Điều khoản 10: Cải tiến

Tiêu chuẩn ISO 9001 được áp dụng cho bất kỳ tổ chức nào, bất kể quy mô và có thể áp dụng cho bất kỳ ngành nào.

2. HACCP là gì?

Tiêu chuẩn HACCP là một tiêu chuẩn quốc tế về một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm dựa trên các tiêu chuẩn được Ủy ban Tiêu chuẩn Thực phẩm Quốc tế CODEX đề xuất. Tiêu chuẩn HACCP Codex 2020 là bản mới nhất được Uỷ ban Codex chính thức ban hành ngày 23/11/2020, mang số hiệu CXC 1-1969 Rev.5-2020.

Tiêu chuẩn này cung cấp khuôn khổ để xác định và kiểm soát các mối nguy tiềm ẩn tại các điểm cụ thể trong quy trình. Nhằm mục đích giảm thiểu hoặc loại bỏ các mối nguy tiềm ẩn bằng cách xác định và kiểm soát chúng tại các điểm quan trọng trong quá trình sản xuất thực phẩm. Tiêu chuẩn HACCP không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro về sức khỏe mà còn tăng cường sự tin tưởng của người tiêu dùng đối với sản phẩm của doanh nghiệp.

Tiêu chuẩn HACCP dựa trên 7 nguyên tắc chính sau đây:

Nguyên tắc 1: Phân tích mối nguy (Hazard Analysis)
Nguyên tắc 2: Xác định điểm kiểm soát tới hạn (Critical Control Points - CCP)
Nguyên tắc 3: Thiết lập giới hạn tới hạn cho từng CCP
Nguyên tắc 4: Thiết lập quy trình giám sát CCP
Nguyên tắc 5: Thiết lập hành động khắc phục
Nguyên tắc 6: Xác minh hệ thống
Nguyên tắc 7: Lưu trữ hồ sơ và tài liệu

Nhận ngay khóa học tiêu chuẩnMIỄN PHÍ

Điểm tương đồng giữa ISO 9001 và HACCP

Cả ISO 9001 và HACCP đều yêu cầu các tổ chức thiết lập và duy trì các quy trình quản lý. Để đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm cho sản phẩm của mình.
Cả hai tiêu chuẩn ISO 9001 và HACCP đều có cách tiếp cận dựa trên rủi ro. Nhằm xác định, đánh giá và kiểm soát các rủi ro có thể ảnh hưởng đến chất lượng cũng như an toàn vệ sinh sản phẩm.
Hai tiêu chuẩn ISO 9001 và HACCP đều tập trung vào việc ngăn ngừa lỗi sai và thực hiện hành động khắc phục từ sớm để ngăn chặn rủi ro.
Hai tiêu chuẩn ISO 9001 và HACCP đều đòi hỏi các tài liệu và hồ sơ để đảm bảo quy trình được thực hiện theo tiêu chuẩn. Cũng như thuận lợi trong quá trình kiểm tra lại.

Cả hai tiêu chuẩn cũng đều khuyến khích doanh nghiệp cải tiến liên tục trong quản lý và vận hành hệ thống.
ISO 9001 và HACCP luôn coi trọng việc đào tạo nhân viên. Để đảm tất cả nhân viên hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong quá trình xây dựng hệ thống.
Cả ISO 9001 và HACCP đều yêu cầu các cuộc kiểm tra định kỳ nhằm đảm bảo tính hiệu quả của hệ thống quản lý.
Cả ISO 9001 và HACCP đề có hiệu lực chứng nhận là 3 năm và đều phải tham gia đánh giá giám sát định kỳ.

So sánh sự khác nhau giữa ISO 9001 và HACCP

Dưới đây là bảng so sánh sự khác nhau giữa ISO 9001 và HACCP

Tiêu chí	ISO 9001	HACCP
Cơ quan ban hành	Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO)	Ủy ban Tiêu chuẩn Thực phẩm Quốc tế CODEX
Phạm vi	Áp dụng cho mọi doanh nghiệp, không phân biệt quy mô, loại hình hoạt động,..	Áp dụng chủ yếu cho ngành thực phẩm và thức ăn chăn nuôi.
Mục đích	Cung cấp khuôn khổ chung để các doanh nghiệp đảm bảo sản phẩm/ dịch vụ đáp ứng các yêu cầu về chất lượng và cải tiến liên tục.	Tập trung vào việc nhận diện, đánh giá và kiểm soát các mối nguy sinh học, hóa học, và vật lý có thể ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm, nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
Phương pháp tiếp cận	Tiêu chuẩn ISO 9001 nhấn mạnh phương pháp tiếp cận dựa trên quy trình và cải tiến liên tục.	Tiêu chuẩn HACCP nhấn mạnh phương pháp phân tích và kiểm soát rủi ro cụ thể trong quy trình sản xuất thực phẩm.
Tiêu chí đánh giá	Đánh giá dựa trên các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 9001, bao gồm đánh giá nội bộ và đánh giá của bên thứ ba.	Đánh giá dựa trên các nguyên tắc của HACCP, kiểm tra việc thực hiện các biện pháp kiểm soát tại các CCP.
Yêu cầu của tiêu chuẩn	Tiêu chuẩn ISO 9001 yêu cầu các tổ chức phải đáp ứng các yêu cầu của khách hàng và quy định bằng cách cải thiện các quy trình nội bộ của họ. Tiêu chuẩn này cung cấp một bộ khung hướng dẫn để các tổ chức tuân theo nhằm đảm bảo họ luôn đáp ứng được nhu cầu của khách hàng và cải thiện sự hài lòng của khách hàng.	Tiêu chuẩn HACCP yêu cầu tổ chức phải tuân theo các điều kiện pháp lý, quy định liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm. Tiêu chuẩn này cung cấp khuôn khổ để xác định và kiểm soát các mối nguy tiềm ẩn tại các điểm cụ thể trong quy trình. Nhằm mục đích giảm thiểu hoặc loại bỏ các mối nguy tiềm ẩn.

Có thể tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001 và HACCP không?

ISO 9001 và HACCP hoàn toàn có thể tích hợp với nhau. Vì khi tích hợp ISO 9001 và HACCP, doanh nghiệp có thể xây dựng một hệ thống quản lý toàn diện hơn, đáp ứng cả yêu cầu về chất lượng và kiểm soát các mối nguy an toàn thực phẩm.

Việc tích hợp các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 9001 và HACCP giúp doanh nghiệp xây dựng một hệ thống quản lý đồng bộ, giảm thiểu trùng lặp và nâng cao hiệu quả quản lý. Bằng cách này, doanh nghiệp có thể kiểm soát tốt hơn chất lượng và an toàn sản phẩm, từ giai đoạn sản xuất đến khi đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng.

Hơn nữa, việc tích hợp hai hệ thống HACCP và ISO 9001 doanh nghiệp có thể tối ưu hóa thời gian và chi phí. Vì doanh nghiệp sẽ không phải vận hành hai hệ thống riêng biệt. Các quy trình kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm có thể được tích hợp và quản lý hiệu quả hơn, giúp giảm thiểu chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Ta có thể thấy, HACCP thường là yêu cầu pháp lý trong ngành thực phẩm tại nhiều quốc gia, trong khi ISO 9001 là yêu cầu tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng. Việc tích hợp ISO 9001 và HACCP giúp doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ các yêu cầu pháp lý liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời đáp ứng tốt các tiêu chuẩn chất lượng mà khách hàng kỳ vọng.

Tư vấn từ chuyên gia

Trên đây là những thông tin liên quan đến ISO 9001 và HACCP. Hy vọng rằng bài viết này của KNA CERT đã giúp mọi người có câu trả lời cho những câu hỏi trên. Nếu doanh nghiệp đang có thắc mắc về hai tiêu chuẩn trên, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được giải đáp.