Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính - Những tác nhân chủ yếu

Các khí nhà kính có trong bầu khí quyển có khả năng hấp thụ bức xạ hồng ngoại từ mặt trời và phát xạ lại dưới dạng nhiệt lượng gây nên hiệu ứng nhà kính. Đây là một hiện tượng tự nhiên quan trọng giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho Trái Đất, tạo điều kiện cho sự sống phát triển. Tuy nhiên, khi các khí này gia tăng do các hoạt động của con người hay do sự biến đổi của môi trường tự nhiên, nó lại trở thành nguyên nhân làm gia tăng hiệu ứng nhà kính. Hãy cùng KNA CERT tìm hiểu về nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính.

Hiệu ứng nhà kính là gì?

Hiệu ứng nhà kính là một quá trình tự nhiên giúp duy trì nhiệt độ ổn định trên Trái Đất, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sống. Quá trình này bắt đầu khi ánh sáng mặt trời (bao gồm các tia cực tím và ánh sáng nhìn thấy được) xuyên qua khí quyển và tiếp xúc với bề mặt Trái Đất. Bề mặt Trái Đất hấp thụ phần lớn năng lượng này, làm ấm không gian phía dưới. Sau đó, bề mặt Trái Đất phản xạ lại phần năng lượng đã hấp thụ dưới dạng bức xạ hồng ngoại. Tuy nhiên, không phải toàn bộ bức xạ hồng ngoại này có thể thoát ra ngoài không gian. Các khí nhà kính có trong khí quyển, như Carbon Dioxide (CO₂), Methane (CH₄), Nitrous Oxide (N₂O), và hơi nước, hấp thụ và giữ lại một phần năng lượng này. Những khí này có khả năng hấp thụ bức xạ hồng ngoại và chuyển hóa chúng thành nhiệt, rồi phát tán lại trong khí quyển, làm tăng nhiệt độ của không khí xung quanh.

Quá trình này giống như một ngôi nhà kính, nơi ánh sáng mặt trời có thể vào nhưng nhiệt độ lại không thể thoát ra ngoài, khiến nhiệt độ trong nhà kính luôn cao hơn bên ngoài. Trong trường hợp của Trái Đất, các khí nhà kính giúp duy trì nhiệt độ ổn định, nhưng nếu nồng độ các khí này quá cao, chúng có thể khiến Trái Đất nóng lên quá mức, dẫn đến hiện tượng biến đổi khí hậu.

Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính từ tự nhiên 

Hiệu ứng nhà kính tự nhiên là kết quả của một số quá trình tự nhiên trên Trái Đất, giúp duy trì nhiệt độ của hành tinh ở mức ổn định. Tuy nhiên, những yếu tố này vẫn góp phần làm tăng nồng độ khí nhà kính trong khí quyển, từ đó tác động đến mức độ hiệu ứng nhà kính. Các nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính từ tự nhiên chính bao gồm:

1. Hoạt động núi lửa

Núi lửa phun trào là một trong những nguyên nhân hiệu ứng nhà kính. Chúng không chỉ thải ra một lượng lớn khí CO₂ vào khí quyển mà còn giải phóng các hạt bụi và khí Sulfur Dioxide (SO2). CO2 là một trong những khí nhà kính mạnh mẽ, có thể lưu lại trong khí quyển trong một thời gian dài, làm gia tăng nồng độ khí nhà kính và góp phần tăng cường hiệu ứng nhà kính. Đồng thời, các hạt bụi và SO₂ có thể làm giảm một phần ánh sáng mặt trời chiếu xuống Trái Đất, nhưng ảnh hưởng của chúng thường chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn, còn CO₂ thì có tác động lâu dài hơn.

2. Hơi nước

Hơi nước là trạng thái khí của nước. Đây là một trong những thành phần khí nhà kính và không phải do con người phát thải trực tiếp. Khi nhiệt độ của Trái Đất tăng, sự bốc hơi nước từ các đại dương, hồ, sông và các vùng đất ẩm tăng lên. Lượng hơi nước tăng trong khí quyển có thể là nguyên nhân của hiệu ứng nhà kính, vì hơi nước có khả năng hấp thụ và giữ nhiệt. Đây là một vòng phản hồi liên tục: Khi nhiệt độ Trái Đất tăng, hơi nước bay lên và giữ thêm nhiệt, làm nhiệt độ tăng thêm, tạo ra hiệu ứng nhà kính mạnh mẽ hơn.

3. Chu trình Carbon tự nhiên

Chu trình carbon tự nhiên là một phần của quá trình sinh học trên Trái Đất, trong đó CO₂ được hấp thụ và thải ra qua các hoạt động tự nhiên. Hệ sinh thái rừng, biển, và đất đai đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ và lưu trữ CO₂. Tuy nhiên, các quá trình như hô hấp của sinh vật (động vật và thực vật), phân hủy chất hữu cơ và cháy rừng tự nhiên đều giải phóng CO₂ trở lại khí quyển. Chu trình carbon này duy trì sự cân bằng, nhưng các yếu tố như cháy rừng tự nhiên có thể khiến lượng CO₂ trong khí quyển gia tăng và trở thành nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính.

4. Quá trình phân hủy sinh học

Quá trình phân hủy sinh học, đặc biệt là trong các khu vực ngập nước như đầm lầy và các khu vực đất ngập nước, cũng là một nguồn phát thải khí nhà kính. Khi các sinh vật chết và phân hủy trong môi trường ẩm ướt, một lượng lớn khí methane (CH₄) được sinh ra. CH₄ là một khí nhà kính mạnh, có khả năng giữ nhiệt gấp nhiều lần CO₂. Quá trình này diễn ra tự nhiên nhưng vẫn góp phần vào sự gia tăng hiệu ứng nhà kính trong khí quyển, đặc biệt trong các khu vực có độ ẩm cao và điều kiện phân hủy sinh học thuận lợi.

Tư vấn từ chuyên gia

Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính do con người 

Hoạt động của con người trong những thập kỷ qua đã trở thành tác nhân chủ yếu gây hiệu ứng nhà kính, khiến gia tăng nồng độ các khí nhà kính trong khí quyển và tác động đến sự biến đổi khí hậu toàn cầu. Các nguyên nhân chủ yếu do con người gây ra có thể kể đến như sau:

1. Đốt nhiên liệu hóa thạch

Việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt trong các ngành công nghiệp, sản xuất năng lượng và giao thông vận tải là nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính lớn nhất. Hoạt động này dẫn đến sự gia tăng khí CO₂ trong khí quyển. Khi đốt cháy các loại nhiên liệu, quá trình cháy tạo ra một lượng lớn CO₂, thải vào không khí. Các hoạt động sản xuất điện, nhiệt, công nghiệp chế biến, và phương tiện giao thông như xe ô tô, máy bay, tàu hỏa đều sử dụng nhiên liệu hóa thạch và thải ra CO₂. Việc gia tăng CO₂ trong khí quyển khiến nhiệt độ Trái Đất tăng dần, tạo ra sự biến đổi khí hậu.

2. Phá rừng

Phá rừng, đặc biệt là trong các khu vực nhiệt đới, là một yếu tố lớn góp phần vào nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính. Cây xanh đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ CO₂ từ khí quyển thông qua quá trình quang hợp. Tuy nhiên, khi rừng bị chặt phá để lấy đất canh tác, xây dựng đô thị hoặc khai thác gỗ, khả năng hấp thụ CO₂ của các hệ sinh thái rừng giảm đi đáng kể. Bên cạnh đó, khi cây bị chặt và phân hủy, một lượng lớn CO₂ cũng được giải phóng trở lại khí quyển, làm tăng nồng độ khí nhà kính. Phá rừng không chỉ làm giảm diện tích rừng mà còn làm mất đi một nguồn quan trọng trong việc kiểm soát nồng độ khí CO₂ trong không khí.

3. Nông nghiệp

Ngành nông nghiệp, đặc biệt là chăn nuôi gia súc, phát thải một lượng tương đối khí nhà kính. Khi gia súc tiêu hóa thức ăn, chúng thải ra khí Metan - khí nhà kính mạnh mẽ, có khả năng giữ nhiệt mạnh hơn nhiều so với CO₂. Quá trình tiêu hóa của các động vật ăn cỏ như bò, cừu và dê tạo ra khí Metan trong ruột, sau đó được thải ra ngoài qua hơi thở hoặc phân. Ngoài ra, ngành nông nghiệp còn sử dụng phân bón hóa học chứa Nitơ, dẫn đến sự phát thải của khí Nitrous Oxide (N₂O), một khí nhà kính có tác động mạnh mẽ đối với hiệu ứng nhà kính. Việc sử dụng phân bón hóa học không chỉ làm tăng nồng độ khí N₂O mà còn có thể làm ô nhiễm môi trường nước và đất.

4. Công nghiệp

Ngành công nghiệp sản xuất và sử dụng các hợp chất hóa học như Hydrofluorocarbons (HFCs), Perfluorocarbons (PFCs) và Sulfur Hexafluoride (SF₆). Đây được xem là các khí nhà kính mạnh mẽ và là nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính. Các hợp chất này thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp lạnh, điện tử, hóa chất, và sản xuất vật liệu xây dựng. Dù các hợp chất này chiếm một tỷ lệ nhỏ trong tổng lượng khí nhà kính, nhưng chúng lại có tác dụng giữ nhiệt mạnh gấp nhiều lần so với CO₂. Ví dụ, HFCs và PFCs có thể giữ nhiệt mạnh gấp 1000 lần CO₂ trong một khoảng thời gian nhất định, khiến chúng trở thành những khí nhà kính cực kỳ nguy hiểm đối với môi trường.

Hiệu ứng nhà kính là một hiện tượng tự nhiên cần thiết cho sự sống trên Trái Đất. Tuy nhiên, các hoạt động của con người đã làm gia tăng nồng độ các khí nhà kính trong khí quyển - tác nhân chủ yếu gây hiệu ứng khí nhà kính, dẫn đến biến đổi khí hậu và các tác động tiêu cực khác.

Bạn sẽ được gọi lại miễn phí sau 5 phútĐăng ký ngay

Hiện nay trên Thế giới cũng như Việt Nam đã đưa ra các giải pháp nhằm giảm thiểu phát thải khí nhà kính, trong đó có thể kể đến việc đưa ra các ban hành hướng dẫn các doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn ISO 14064 về báo cáo, kiểm kê khí nhà kính. Nếu các bạn còn bất cứ thắc mắc nào về nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính hay quan tâm tới tiêu chuẩn ISO 14064 về kiểm kê khí nhà kính, vui lòng liên hệ KNA CERT để được hỗ trợ tốt nhất.

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com