Phát thải là gì? Các phạm vi phát thải khí nhà kính

Phát thải khí nhà kính đang là một trong những nguyên nhân chính khiến tình hình biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn và làm xáo trộn môi trường sống trên toàn cầu. Những khí thải này không chỉ gây tác động tiêu cực đến hệ sinh thái mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và hoạt động sản xuất. Vậy phát thải là gì? Cụ thể các phạm vi phát thải khí nhà kính là gì? Hãy cùng KNA CERT tìm kiếm câu trả lời trong bài viết dưới đây.

Phát thải là gì?

Phát thải là hành động hoặc quá trình thải ra các chất hoặc khí vào môi trường, đặc biệt là khí quyển, đất, hay nước. Những chất này có thể là kết quả từ các hoạt động sản xuất công nghiệp, giao thông, sinh hoạt hàng ngày hoặc các quá trình tự nhiên. Các chất thải này có thể gây ô nhiễm, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và làm biến đổi môi trường sống.

Phát thải khí nhà kính là gì?

Phát thải khí nhà kính là quá trình thải ra các khí như carbon dioxide (CO2), methane (CH4), nitrous oxide (N2O) và các khí khác vào không khí. Những khí này có khả năng giữ nhiệt và góp phần làm tăng hiệu ứng nhà kính, khiến nhiệt lượng bị giữ lại trong khí quyển và dẫn đến hiện tượng nóng lên toàn cầu. Phát thải khí nhà kính chủ yếu đến từ các hoạt động công nghiệp, giao thông vận tải, nông nghiệp và sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Giảm phát thải khí nhà kính là một trong những mục tiêu quan trọng trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

Các phạm vi phát thải khí nhà kính 

Phát thải khí nhà kính được chia thành hai phạm vi chính, mỗi phạm vi đều có những đặc điểm và cách thức tính toán khác nhau, giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định và kiểm soát mức độ phát thải của mình. Dưới đây là hai phạm vi phát thải chính:

1. Phát thải trực tiếp

Phát thải trực tiếp là những phát thải phát sinh trực tiếp từ các hoạt động của cơ quan, tổ chức hoặc doanh nghiệp. Các phát thải này xuất hiện khi cơ sở tiêu thụ nhiên liệu cho các hoạt động sản xuất, vận hành máy móc, thiết bị hoặc phương tiện giao thông thuộc sở hữu của họ. Ví dụ, khi một công ty sử dụng than, dầu hoặc khí đốt trong các lò đốt hay ống khói để vận hành nhà máy, đó chính là phát thải trực tiếp. Tương tự, các phương tiện di chuyển hay thiết bị thuộc sở hữu của công ty khi sử dụng nhiên liệu cũng tạo ra khí thải trực tiếp. Phát thải trực tiếp là những phát thải mà cơ quan, tổ chức có thể kiểm soát và giám sát trực tiếp, giúp xác định được nguồn gốc và mức độ tác động của chúng.

2. Phát thải gián tiếp

Phát thải gián tiếp là loại phát thải không phát sinh trực tiếp từ hoạt động của cơ sở, nhưng lại là kết quả gián tiếp từ những hành động hoặc yêu cầu của cơ sở. Ví dụ, một tổ chức mua điện từ các nhà cung cấp bên ngoài. Mặc dù chính cơ sở không phát thải trực tiếp khi sử dụng điện, nhưng việc sản xuất điện lại tạo ra khí nhà kính từ nhà máy điện. Đây là phát thải gián tiếp thuộc phạm vi 2. Ngoài ra, các phát thải gián tiếp cũng bao gồm những tác động từ việc sử dụng các sản phẩm và dịch vụ của cơ sở, chẳng hạn như việc sử dụng vật liệu mua từ các nhà cung cấp hoặc sử dụng phương tiện giao thông công cộng. Do đó, phát thải gián tiếp khó kiểm soát trực tiếp nhưng vẫn có ảnh hưởng lớn đến tổng lượng phát thải của cơ sở.

Nguyên nhân của phát thải khí nhà kính

Phát thải khí nhà kính chủ yếu xuất phát từ các hoạt động của con người, đặc biệt là những ngành nghề và hoạt động sản xuất lớn. Những nguyên nhân chính gây phát thải khí nhà kính bao gồm:

• Sử dụng nhiên liệu hóa thạch: Việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên trong các ngành công nghiệp, giao thông vận tải và sản xuất điện là một trong những nguyên nhân lớn nhất gây phát thải khí nhà kính. Khi các nhiên liệu này bị đốt cháy, chúng phát thải một lượng lớn khí carbon dioxide (CO2), loại khí nhà kính phổ biến nhất. Ngoài CO2, quá trình này cũng phát thải nhiều chất gây ô nhiễm khác như sulfur dioxide và nitrogen oxides, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu.
• Nông nghiệp và chăn nuôi: Các hoạt động trong ngành nông nghiệp, đặc biệt là trong chăn nuôi gia súc, đóng góp một lượng lớn khí methane (CH4) vào bầu khí quyển. Khí methane mạnh gấp nhiều lần CO2 trong việc tạo ra hiệu ứng nhà kính. Cụ thể, khi gia súc như bò tiêu hóa thức ăn, một phần thức ăn được phân hủy trong dạ dày tạo ra metan. Việc sử dụng phân bón cũng là nguồn phát thải khí nitrous oxide (N2O), một loại khí nhà kính mạnh khác. Chăn nuôi và sản xuất nông sản cũng có những tác động lớn đến phát thải khí nhà kính khi sử dụng các phương pháp canh tác không bền vững.
• Lâm nghiệp và thay đổi sử dụng đất: Việc phá rừng để lấy đất làm nông nghiệp hoặc xây dựng công trình không chỉ làm giảm khả năng hấp thụ CO2 của các cây xanh mà còn giải phóng lượng CO2 lớn được tích lũy trong cây cối và đất. Khi cây cối bị chặt hoặc đốt, lượng CO2 mà cây hấp thụ trong suốt quá trình sinh trưởng sẽ được thải ra lại vào bầu khí quyển. Hơn nữa, việc thay đổi sử dụng đất từ đất rừng sang đất canh tác hay đất đô thị làm mất đi khả năng "bẫy" CO2 của đất, góp phần làm gia tăng lượng khí nhà kính trong khí quyển.
• Các hoạt động công nghiệp: Các quá trình công nghiệp, đặc biệt là sản xuất xi măng, thép, hóa chất và các ngành công nghiệp chế biến khác, cũng đóng góp một phần đáng kể vào phát thải khí nhà kính. Ví dụ, quá trình sản xuất xi măng thải ra CO2 do sự phân hủy của đá vôi và các phản ứng hóa học cần thiết trong quá trình chế biến. Các ngành công nghiệp hóa chất, sản xuất thép và giấy cũng phát thải các khí nhà kính khác như các hợp chất halogen (HFCs, PFCs), vốn có hiệu ứng nhà kính mạnh gấp hàng nghìn lần CO2, dù chúng chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng lượng phát thải.

Tác động của phát thải khí nhà kính đến môi trường

• Thay đổi khí hậu: Khí nhà kính làm tăng hiệu ứng nhà kính, khiến nhiệt độ toàn cầu gia tăng, dẫn đến sự thay đổi đáng kể trong các mô hình khí hậu. Sự nóng lên của Trái Đất khiến các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán và cháy rừng xảy ra ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Những hiện tượng này không chỉ gây ra thiệt hại lớn về tài sản mà còn làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, làm gián đoạn các hoạt động kinh tế và gây căng thẳng xã hội. Thay đổi khí hậu cũng có thể dẫn đến các hệ quả nghiêm trọng khác như sự thay đổi mùa vụ, ảnh hưởng đến các ngành nông nghiệp và thực phẩm.
• Băng tan và mực nước biển dâng: Nhiệt độ Trái Đất tăng lên là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng băng tan ở các vùng cực. Khi băng tan, mực nước biển sẽ dâng lên, có thể lên đến 1,5 mét trong thế kỷ này. Điều này đe dọa sự tồn tại của các khu vực ven biển và đất thấp, bao gồm nhiều thành phố và khu vực đô thị đông dân cư. Việt Nam, với những thành phố ven biển và đồng bằng, cũng là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề từ hiện tượng này. Tác động của mực nước biển dâng có thể khiến hàng triệu người mất nhà cửa, đồng thời làm tổn thương cơ sở hạ tầng và các nguồn tài nguyên biển quý giá.
• Ảnh hưởng đến con người: Biến đổi khí hậu trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống của con người. Sự thay đổi khí hậu làm gia tăng các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, như nắng nóng cực đoan, bão lũ, hạn hán, làm tăng nguy cơ về các bệnh dịch, đặc biệt là các bệnh truyền nhiễm. Những thiên tai này không chỉ đe dọa tính mạng mà còn gây ra thiệt hại lớn về tài sản, gây ảnh hưởng đến sinh kế của người dân. Việc sản xuất và tiêu thụ cũng trở nên khó khăn hơn khi môi trường sống bị thay đổi, làm giảm năng suất lao động và chất lượng cuộc sống.
• Ảnh hưởng đến sinh vật khác: Các thay đổi trong khí hậu và môi trường sống cũng tác động nghiêm trọng đến các loài động vật và thực vật. Khi nhiệt độ thay đổi, các vùng sinh sống của động vật có thể bị thay đổi hoặc mất đi, khiến các loài động vật, đặc biệt là những loài sinh sống ở các khu vực dễ bị tổn thương, như các loài động vật ở Bắc Cực, có thể bị đe dọa tuyệt chủng. Các loại cây trồng và vật nuôi cũng phải đối mặt với các điều kiện bất lợi như hạn hán, bão lũ, hoặc thay đổi mùa vụ, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Những thay đổi này không chỉ gây khó khăn cho ngành nông nghiệp mà còn đe dọa đến sự ổn định của hệ sinh thái và nguồn cung thực phẩm cho con người.

Trên đây là những thông tin liên quan đến phát thải khí nhà kính. Hy vọng sau khi đọc bài viết doanh nghiệp đã hiểu được phát thải khí nhà kính là gì? Nếu doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc đo lường và tính toán phát thải khí nhà kính, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ. 

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com