Tìm hiểu về Hệ số phát thải khí nhà kính & Cách tính theo chỉ số

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc đo lường và kiểm soát lượng khí nhà kính phát thải trở thành nhiệm vụ cấp bách của mỗi quốc gia và doanh nghiệp. Một trong những chỉ số quan trọng giúp đánh giá mức độ ô nhiễm là hệ số phát thải khí nhà kính sinh ra từ các hoạt động sản xuất, giao thông, năng lượng,…. Trong bài viết này, KNA CERT sẽ cung cấp cho quý doanh nghiệp các thông tin liên quan đến hệ số phát thải khí nhà kính.

Hệ số phát thải khí nhà kính là gì?

Hệ số phát thải khí nhà kính (Emission Factor - EF) là một chỉ số quan trọng được sử dụng để đo lường lượng khí nhà kính thải ra môi trường từ một hoạt động cụ thể, chẳng hạn như đốt nhiên liệu, sản xuất công nghiệp, hoặc vận tải. Khí nhà kính bao gồm các loại khí như carbon dioxide (CO₂), methane (CH₄), nitrous oxide (N₂O), các khí CFC và một số khí khác có khả năng gây hiệu ứng nhà kính. Các hệ số phát thải thường được xác định dựa trên các nghiên cứu khoa học, dữ liệu thống kê và các phép đo thực tế. Hệ số này giúp xác định mức độ ảnh hưởng của từng nguồn phát thải đối với biến đổi khí hậu và là cơ sở để tính toán tổng lượng phát thải của một quốc gia, doanh nghiệp hoặc ngành công nghiệp.

Hệ số phát thải thường được biểu thị bằng trọng lượng chất ô nhiễm (thường tính bằng kilôgam hoặc tấn) chia cho trọng lượng đơn vị, thể tích, khoảng cách hoặc thời gian của hoạt động thải chất ô nhiễm đó. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp và chính phủ theo dõi và quản lý lượng khí thải mà còn hỗ trợ trong việc lập kế hoạch và thực hiện các biện pháp giảm thiểu khí thải, bảo vệ môi trường. Nhờ có hệ số phát thải, chúng ta có thể nhận diện các nguồn phát thải lớn và từ đó tìm ra các giải pháp hiệu quả hơn để giảm thiểu tác động tiêu cực đến khí hậu và môi trường sống.

Vai trò của hệ số phát thải khí nhà kính

1. Cơ sở đo lường và kiểm soát mức độ ô nhiễm

Hệ số phát thải khí nhà kính đóng vai trò quan trọng trong việc đo lường cũng như đánh giá mức độ ô nhiễm từ các hoạt động kinh tế và sản xuất. Bằng cách sử dụng hệ số này, các tổ chức có thể tính toán chính xác lượng khí thải phát sinh từ một nguồn cụ thể để xác định được mức độ ô nhiễm và những nguồn gây ô nhiễm lớn nhất. Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguyên nhân của biến đổi khí hậu cũng như xác định các khu vực có mức phát thải cao, từ đó đề ra biện pháp giảm thiểu phù hợp. Nếu không có hệ số phát thải, việc quản lý khí nhà kính sẽ trở nên khó khăn, vì không thể định lượng chính xác tác động tới môi trường của từng hoạt động cụ thể.

2. Cơ sở cho kiểm kê khí nhà kính quốc gia

Hệ số phát thải là một yếu tố cốt lõi trong việc lập báo cáo kiểm kê khí nhà kính của từng quốc gia. Mỗi năm, chính phủ các nước phải tổng hợp số liệu về lượng phát thải từ các ngành công nghiệp, giao thông, nông nghiệp và năng lượng để báo cáo lên các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc. Hệ số phát thải tiêu chuẩn cho phép so sánh mức độ phát thải giữa các quốc gia, xác định trách nhiệm trong các thỏa thuận khí hậu như Hiệp định Paris. Nếu một quốc gia có hệ số phát thải cao, điều đó cho thấy nền kinh tế của họ phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch và cần có các biện pháp mạnh mẽ hơn để cắt giảm khí thải.

3. Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển

Hệ số phát thải khí nhà kính cũng đóng vai trò quan trọng trong các nghiên cứu khoa học và phát triển liên quan đến biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Các nhà khoa học sử dụng hệ số này để phân tích dữ liệu, mô phỏng và dự báo tác động của các hoạt động con người đối với khí hậu. Điều này giúp đưa ra những giải pháp và chiến lược giảm thiểu khí thải một cách hiệu quả và bền vững.

4. Hỗ trợ các sáng kiến và cam kết về biến đổi khí hậu

Hệ số phát thải giúp đánh giá tiến độ của các quốc gia và doanh nghiệp trong việc đạt được các cam kết Net Zero (phát thải ròng bằng 0) hoặc giảm phát thải theo lộ trình. Bằng cách theo dõi sự thay đổi của hệ số phát thải theo thời gian, các tổ chức có thể biết liệu các chính sách và giải pháp đã triển khai có thực sự hiệu quả hay không. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các nước cam kết giảm phát thải theo Hiệp định Paris hoặc các doanh nghiệp lớn cam kết Net Zero vào năm 2050.

5. Cơ sở xây dựng chính sách giảm thải

Dựa trên thông tin từ hệ số phát thải, các doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ có thể xây dựng các chiến lược và kế hoạch giảm thiểu khí thải hiệu quả. Hệ số phát thải cung cấp dữ liệu cần thiết để thiết kế các giải pháp kỹ thuật, quy trình sản xuất và công nghệ mới nhằm giảm thiểu lượng khí nhà kính phát thải. Ví dụ, việc áp dụng công nghệ sạch, sử dụng năng lượng tái tạo hay cải tiến quy trình sản xuất có thể giúp giảm lượng khí thải một cách đáng kể.

Cách tính lượng phát thải dựa vào chỉ số phát thải khí nhà kính

Công thức cơ bản để tính toán lượng phát thải thường được thể hiện như sau:

Lượng phát thải (kg CO₂e) = Mức độ hoạt động × Hệ số phát thải

Trong đó:

• Mức độ hoạt động: Là lượng nhiên liệu tiêu thụ, sản phẩm sản xuất, quãng đường di chuyển hoặc các hoạt động kinh tế khác gây phát thải khí nhà kính. Ví dụ: số lít xăng tiêu thụ, số tấn xi măng sản xuất, số km di chuyển của phương tiện,...
• Hệ số phát thải: Là lượng khí nhà kính sinh ra trên mỗi đơn vị hoạt động, thường được quy đổi về kg CO₂e để dễ so sánh và tính toán.

Hệ số phát thải không phải lúc nào cũng cố định mà có thể thay đổi tùy theo loại nhiên liệu, công nghệ sản xuất và sử dụng năng lượng. Hệ số này được xác định dựa trên các nghiên cứu khoa học, số liệu đo lường thực tế và hướng dẫn từ Tổng cục thống kê, các cơ quan có liên quan và các tổ chức quốc tế như IPCC (Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu), EPA (Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ) hoặc UNFCCC (Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu).

Để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy, việc thu thập dữ liệu cần được thực hiện một cách chi tiết và kỹ lưỡng, bao gồm việc kiểm tra, xác nhận và hiệu chỉnh các số liệu đầu vào. Ngoài ra, các hệ số phát thải cần được cập nhật thường xuyên dựa trên các nghiên cứu mới nhất và các điều kiện thực tế của từng khu vực, ngành nghề. Kết quả tính toán từ quá trình này không chỉ giúp đánh giá tác động môi trường của các hoạt động mà còn hỗ trợ trong việc thiết lập các chiến lược giảm phát thải hiệu quả, từ đó góp phần bảo vệ môi trường và giảm thiểu biến đổi khí hậu.

Hệ số quốc gia về kiểm kê khí nhà kính

Hệ số quốc gia về kiểm kê khí nhà kính của Việt Nam là một chỉ số quan trọng trong việc đánh giá và quản lý lượng phát thải khí nhà kính của quốc gia. Thông qua việc sử dụng hệ số này, Việt Nam có thể xác định chính xác mức độ phát thải từ các hoạt động kinh tế, công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải,.... Từ đó xây dựng các chiến lược giảm thiểu hiệu quả. Việc kiểm kê khí nhà kính được thực hiện bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường, dựa trên các hướng dẫn của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC).

Ngày 10 tháng 10 năm 2022, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Quyết định số 2626/QĐ-BTNMT, công bố danh mục các hệ số phát thải khí nhà kính phục vụ kiểm kê khí nhà kính. Quyết định số 2626/QĐ-BTNMT là một bước tiến quan trọng trong công tác kiểm kê khí nhà kính tại Việt Nam. Quyết định này công bố danh mục hệ số phát thải chính thức, giúp chuẩn hóa và đồng bộ hóa quá trình kiểm kê khí nhà kính trên toàn quốc.

Hệ số phát thải là yếu tố quan trọng trong việc đo lường lượng khí nhà kính phát thải từ các hoạt động sản xuất và tiêu thụ năng lượng. Việc xác định cụ thể hệ số phát thải cho từng ngành, từng lĩnh vực giúp các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp có cơ sở thống nhất trong việc tính toán và báo cáo lượng phát thải khí nhà kính. Danh mục hệ số phát thải phục vụ kiểm kê khí nhà kính được chia thành bốn phụ lục. Phụ lục I liệt kê các hệ số phát thải phục vụ kiểm kê khí nhà kính trong lĩnh vực năng lượng. Phụ lục II bao gồm các hệ số phát thải phục vụ kiểm kê khí nhà kính trong các quá trình công nghiệp và sử dụng sản phẩm. Phụ lục III liệt kê các hệ số phục vụ kiểm kê khí nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất. Cuối cùng, Phụ lục IV bao gồm các hệ số phát thải phục vụ kiểm kê khí nhà kính trong lĩnh vực chất thải.

Việc công bố hệ số phát thải thông qua Quyết định 2626/QĐ-BTNMT năm 2022 không chỉ hỗ trợ công tác kiểm kê khí nhà kính mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các chiến lược giảm thiểu phát thải. Các hệ số phát thải được công bố là công cụ hỗ trợ quan trọng giúp Việt Nam tiến tới mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, tuân thủ các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, hệ số phát thải chuẩn hóa còn giúp doanh nghiệp có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất, từ đó giảm thiểu lượng khí thải và tiết kiệm chi phí năng lượng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích về môi trường mà còn hỗ trợ tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. 

Quyết định 2626/QĐ-BTNMT có hiệu lực kể từ ngày ký và chịu trách nhiệm thi hành bởi Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, và các cơ quan, tổ chức có liên quan. Việc áp dụng hệ số phát thải theo Quyết định này giúp Việt Nam cải thiện tính chính xác và đáng tin cậy của các báo cáo kiểm kê khí nhà kính, từ đó hỗ trợ quốc gia thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường.

Bài viết trên đây của KNA CERT đã cung cấp những thông tin chi tiết về hệ số phát thải khí nhà kính. Nếu Quý doanh nghiệp quan tâm đến dịch vụ tư vấn kiểm kê khí nhà kính và lập báo cáo phát thải, vui lòng liên hệ với KNA CERT để được hỗ trợ tốt nhất. 

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com