Các yêu cầu của ISO 22000 doanh nghiệp thực phẩm cần đáp ứng là gì?

Tiêu chuẩn ISO 22000 là tiêu chuẩn quốc tế được sử dụng phổ biến về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Để có thể đạt được chứng nhận ISO 22000 thì doanh nghiệp phải tuân thủ theo các yêu cầu của ISO 22000. Vậy các yêu cầu của ISO 22000 là gì và lợi ích doanh nghiệp nhận được khi đáp ứng các yêu cầu là gì? Hãy cùng KNA CERT tìm kiếm câu trả lời trong bài viết dưới đây.

ISO 22000 là gì?

ISO 22000 là tiêu chuẩn được quốc tế công nhận về Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS - Food Safety Management System), được ban hành vào ngày 19 tháng 6 năm 2018, bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc Tế (ISO - International Organization for Standardization). 

Tiêu chuẩn ISO 22000 cung cấp khuôn khổ để tổ chức áp dụng, triển khai, và cải tiến hệ thống quản lý an toàn thực phẩm, nhằm đảm bảo rằng thực phẩm được sản xuất, chế biến và phân phối đáp ứng các yêu cầu an toàn cho người tiêu dùng. Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 22000 giúp các tổ chức xây dựng một môi trường làm việc an toàn, bảo vệ sức khỏe cho người lao động. Đồng thời, nâng cao hiệu quả hoạt động và tạo ra lợi thế cạnh tranh. Tiêu chuẩn áp dụng cho bất kỳ tổ chức nào, không phân biệt quy mô, loại hình sản xuất kinh doanh sản phẩm/dịch vụ.

Các yêu cầu của ISO 22000:2018 nằm trong mấy điều khoản?

Tiêu chuẩn ISO 22000:2018 được xây dựng dựa trên cấu trúc cấp cao HLS - High Level Structure. Cấu trúc cấp cao HLS cung cấp một cấu trúc thống nhất và nội dung cốt lõi tương tự cho các tiêu chuẩn áp dụng nó. Điều này giúp cho việc triển khai và tích hợp các hệ thống quản lý khác nhau như ISO 9001, 14001,.. trở nên dễ dàng hơn. 

Các yêu cầu của ISO 22000:2018 được nêu trong 7 Điều khoản, từ Điều khoản 4 đến Điều khoản 10.  7 điều khoản về yêu cầu hành động đó là:

• Điều khoản 4: Bối cảnh tổ chức
• Điều khoản 5: Sự lãnh đạo
• Điều khoản 6: Hoạch định
• Điều khoản 7: Hỗ trợ
• Điều khoản 8: Thực hiện
• Điều khoản 9: Đánh giá kết quả thực hiện
• Điều khoản 10: Cải tiến

Chi tiết các yêu cầu theo ISO 22000

1. Yêu cầu về xác định bối cảnh của tổ chức (Điều khoản 4)

Yêu cầu đầu tiên là tổ chức phải xác định các vấn đề bên ngoài và bên trong có liên quan đến mục đích và ảnh hưởng đến khả năng đạt được các kết quả mong muốn của hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.

• Các vấn đề bên ngoài có thể bao gồm: các điều kiện môi trường địa phương, yếu tố văn hóa, xã hội, chính trị, pháp lý, quy định, tài chính, công nghệ và kinh tế bên ngoài,..
• Các vấn đề nội bộ có thể bao gồm: kiến ​​thức, quy trình và hệ thống tổ chức, bản chất hoạt động, định hướng chiến lược và văn hóa doanh nghiệp,..

Bên cạnh đó, tổ chức phải xác định các bên quan tâm có liên quan đến hệ thống FSMS cũng như nhu cầu và kỳ vọng liên quan của họ. Các bên quan tâm có thể bao gồm: khách hàng, cộng đồng, nhà cung cấp, cơ quan quản lý,..

Ngoài bối cảnh, tổ chức phải xác định phạm vi hệ thống FSMS của mình, nêu rõ các nhu cầu và quy trình sẽ được đưa vào hệ thống. Đồng thời, đặt ra ranh giới cho những gì sẽ được kiểm soát và không được kiểm soát.

2. Yêu cầu về sự lãnh đạo (Điều khoản 5)

Ban lãnh đạo phải chịu trách nhiệm chung cho việc thực hiện hệ thống FSMS. Họ cũng phải chịu trách nhiệm về đảm bảo vệ sinh trong quá trình sản xuất sản phẩm. Điều khoản 5 của tiêu chuẩn nhấn mạnh rằng ban lãnh đạo cần thúc đẩy sự tham gia tích cực của tất cả nhân viên trong việc cải thiện điều kiện an toàn và vệ sinh thực phẩm, tạo ra một văn hóa an toàn thực phẩm bền vững trong tổ chức.

Bên cạnh đó, lãnh đạo cần thiết lập và công bố chính sách an toàn thực phẩm, nêu rõ các cam kết tuân thủ các yêu cầu pháp lý, quy định và tiêu chuẩn ngành liên quan. Chính sách này phải được ghi nhận dưới dạng văn bản chính thức, truyền đạt hiệu quả đến toàn thể nhân viên và sẵn sàng cho các bên liên quan tham khảo. Nội dung chính sách cần bao gồm các cam kết loại bỏ nguy cơ, giảm thiểu rủi ro liên quan đến an toàn thực phẩm, thực hiện cải tiến liên tục và khuyến khích sự tham gia, đóng góp ý kiến từ đội ngũ nhân viên.

Ngoài ra, ban lãnh đạo phải đảm bảo rằng các nguyên tắc, mục tiêu và hướng dẫn cụ thể trong chính sách được triển khai hiệu quả. Điều này giúp hệ thống FSMS không chỉ đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 22000 mà còn trở thành nền tảng vững chắc để doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng niềm tin với khách hàng và các bên liên quan.

3. Yêu cầu về lập kế hoạch (Điều khoản 6)

Tổ chức cần lập kế hoạch phát triển và triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS) nhằm đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn. Trong quá trình lập kế hoạch, tổ chức phải tiến hành đánh giá các mối nguy liên quan đến an toàn thực phẩm có thể xảy ra đồng thời đánh giá đầy đủ các rủi ro và cơ hội liên quan đến từng mối nguy.

Sau khi xác định các mối nguy và đánh giá các rủi ro, ISO 22000:2018 yêu cầu tổ chức thiết lập các mục tiêu rõ ràng không chỉ để giải quyết các rủi ro đã được nhận diện, mà còn nhằm duy trì và cải tiến liên tục hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, tổ chức phải xác định các nguồn lực cần thiết, thời gian triển khai, và các công cụ để đo lường hiệu quả của các mục tiêu đề ra. Tất cả các mục tiêu, kế hoạch, và dữ liệu liên quan phải được ghi chép đầy đủ và lưu trữ một cách có hệ thống để đảm bảo tính minh bạch và dễ dàng kiểm tra, đánh giá.

4. Yêu cầu về hỗ trợ thực hiện (Điều khoản 7)

Việc triển khai hệ thống FSMS hiệu quả đòi hỏi sự hỗ trợ từ tất cả mọi người tổ chức. Điều này bao gồm việc cung cấp đủ nhân sự, công cụ, thiết bị, và cấu trúc tổ chức phù hợp để hỗ trợ hệ thống quản lý. Tổ chức cần phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng cá nhân trong tổ chức, đảm bảo hiệu quả hoạt động của hệ thống và đảm bảo an toàn cho tất cả những người tham gia vào quy trình.

Bên cạnh đó, tổ chức phải thường xuyên đánh giá năng lực của các nhân viên và cung cấp các khóa đào tạo phù hợp nhằm nâng cao trình độ và chuyên môn của họ. Điều này giúp duy trì sự tuân thủ và cải tiến hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Tổ chức cũng cần truyền đạt cho tất cả các nhân viên về chính sách và mục tiêu an toàn thực phẩm của công ty, giúp họ hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của mình đối với thành công của hệ thống. Đồng thời, các nhân viên cần được nhận thức đầy đủ về quyền lợi của mình để có thể từ chối tham gia vào những tình huống không an toàn mà không lo bị trả thù.

Ngoài ra, tổ chức phải đảm bảo thông tin liên quan đến hệ thống quản lý an toàn thực phẩm được truyền đạt một cách rõ ràng cho cả nội bộ và bên ngoài. Việc phát triển kế hoạch truyền thông cần phải xem xét sự đa dạng của lực lượng lao động và các nghĩa vụ pháp lý của tổ chức, đồng thời bảo vệ thông tin nhạy cảm và tính bảo mật của các bên liên quan.

5. Yêu cầu về triển khai thực hiện (Điều khoản 8)

Tổ chức cần triển khai thực hiện hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS) nhằm đảm bảo sự an toàn của thực phẩm trong suốt toàn bộ chuỗi cung ứng. Đầu tiên, tổ chức cần xác định các yếu tố ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm từ các nguyên liệu đầu vào, quy trình sản xuất, chế biến, bảo quản và phân phối cho đến khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Việc kiểm soát các yếu tố này là rất quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm thực phẩm.

Tiếp theo, tổ chức cần phải triển khai các biện pháp kiểm soát an toàn thực phẩm một cách cụ thể, rõ ràng, nhằm đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng không gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Điều này bao gồm việc áp dụng các biện pháp kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả của các quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm trong suốt quá trình sản xuất và phân phối.

Bên cạnh đó, tổ chức cũng phải thực hiện các biện pháp để tuân thủ tất cả các yêu cầu pháp lý liên quan đến an toàn thực phẩm. Các quy định về an toàn thực phẩm phải được cập nhật và áp dụng đúng đắn, đồng thời doanh nghiệp cần duy trì sự tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu này.

Cuối cùng, tổ chức phải tiến hành việc cải tiến liên tục hệ thống quản lý an toàn thực phẩm, qua đó nâng cao hiệu quả hệ thống và giảm thiểu các rủi ro có thể phát sinh. Mọi hoạt động phải được theo dõi và kiểm tra định kỳ, đồng thời tổ chức cũng cần đánh giá lại các biện pháp kiểm soát và điều chỉnh khi cần thiết để đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm được duy trì ở mức cao nhất.

6. Yêu cầu đánh giá kết quả thực hiện FSMS (Điều khoản 9)

ISO 22000 yêu cầu tổ chức phải theo dõi, đo lường, phân tích và đánh giá hiệu quả của các quy trình. Tổ chức phải xác định những gì cần được theo dõi và đo lường cũng như xác định các tiêu chí và các chỉ số phù hợp của nó sẽ được đánh giá. Việc đánh giá bao gồm kiểm tra kết quả hoạt động của các biện pháp kiểm soát an toàn thực phẩm, xác định sự tuân thủ các yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn, cũng như phân tích hiệu quả của các biện pháp kiểm soát. 

Bên cạnh đó, tổ chức cần thu thập và phân tích dữ liệu liên quan, đánh giá sự tuân thủ của các quy trình và xác định các cơ hội cải tiến. Đặc biệt, các hành động khắc phục cần được triển khai nếu phát hiện ra các vấn đề, nhằm duy trì và cải thiện hiệu quả của hệ thống. Việc này giúp đảm bảo rằng tổ chức không chỉ duy trì chất lượng sản phẩm mà còn đáp ứng các yêu cầu của khách hàng, đối tác và các quy định pháp lý liên quan đến an toàn thực phẩm.

7. Yêu cầu về thực hiện cải tiến (Điều khoản 10)

ISO 22000 yêu cầu tổ chức cần thực hiện các hành động cải tiến liên tục để đảm bảo hiệu quả và sự phát triển bền vững của hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS). Cải tiến liên tục là một phần không thể thiếu trong việc nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm, giúp tổ chức thích ứng với các thay đổi trong môi trường kinh doanh, yêu cầu của khách hàng, và các quy định pháp lý.

Để thực hiện cải tiến, tổ chức phải xác định và xử lý các vấn đề, khiếm khuyết hoặc thiếu sót trong hệ thống, dựa trên kết quả từ các đánh giá, kiểm tra và phân tích dữ liệu. Các hành động khắc phục cần được thực hiện kịp thời để loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của các sự cố hoặc vấn đề an toàn thực phẩm. Ngoài ra, tổ chức phải xây dựng các quy trình và biện pháp nhằm ngăn ngừa sự tái diễn của các vấn đề, đồng thời khuyến khích sự tham gia của tất cả các bên liên quan trong quá trình cải tiến.

Cải tiến không chỉ dừng lại ở việc khắc phục lỗi mà còn bao gồm việc tìm kiếm các cơ hội để nâng cao hệ thống và tăng cường hiệu quả, nhằm tạo ra một môi trường an toàn thực phẩm ổn định và đáng tin cậy. Các kết quả của quá trình cải tiến cần được ghi nhận và truyền đạt tới toàn bộ tổ chức để duy trì sự minh bạch và nâng cao sự tham gia của nhân viên trong việc thực hiện các biện pháp an toàn thực phẩm.

Lợi ích của việc đáp ứng các yêu cầu ISO 22000

Việc tuân thủ các yêu cầu của ISO 22000 mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành thực phẩm. Đầu tiên, ISO 22000 giúp doanh nghiệp quản lý an toàn thực phẩm hiệu quả. Thông qua việc nhận diện và kiểm soát các rủi ro liên quan đến an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi cung ứng, doanh nghiệp có thể giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và đảm bảo sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

Một lợi ích quan trọng khác là việc cải thiện chất lượng và hiệu quả quy trình. ISO 22000 giúp doanh nghiệp xây dựng và duy trì hệ thống quản lý an toàn thực phẩm toàn diện, từ đó cải tiến các quy trình sản xuất, bảo quản và phân phối thực phẩm. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn giúp tăng cường hiệu quả hoạt động, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất.

Việc tuân thủ ISO 22000 cũng giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và hình ảnh của mình. Chứng minh cam kết đối với chất lượng và an toàn thực phẩm giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin từ khách hàng, đối tác và nhà đầu tư. Điều này không chỉ tạo ra sự tin tưởng mà còn mở ra cơ hội hợp tác và phát triển bền vững. Bên cạnh đó, ISO 22000 còn giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu pháp lý và thị trường quốc tế. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp dễ dàng mở rộng cơ hội xuất khẩu, đáp ứng các yêu cầu khắt khe của các thị trường quốc tế như châu Âu, Mỹ và Nhật Bản, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh toàn cầu.

Cuối cùng, ISO 22000 khuyến khích việc cải tiến liên tục hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Doanh nghiệp sẽ không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và quy trình làm việc thông qua các hoạt động cải tiến liên tục. Điều này đảm bảo rằng doanh nghiệp luôn duy trì và phát triển theo xu hướng mới nhất của ngành.

Bài viết trên đây đã cung cấp những thông tin cơ bản về các yêu cầu của ISO 22000. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho quý doanh nghiệp trong việc triển khai hệ thống FSMS hiệu quả. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì liên quan tới chứng nhận ISO 22000, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được giải đáp.

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com