Đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000 - Quy trình & Các yếu tố cần xem xét

ISO 22000 là một tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm, nhằm đảm bảo rằng chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000 là một quy trình cần thiết để xác định và kiểm soát các rủi ro đảm bảo rằng các doanh nghiệp tuân thủ quy định về an toàn thực phẩm. Bài viết này KNA CERT sẽ phân tích chi tiết quá trình đánh giá và lợi ích mà nó mang lại cho các doanh nghiệp.

Đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000 là gì?

Đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000 là quá trình kiểm tra, phân tích và xác định mức độ tuân thủ của một cơ sở sản xuất thực phẩm đối với các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 22000 về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Việc đánh giá này là một quá trình quan trọng và cần thiết để đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao chất lượng sản phẩm. Nó không chỉ đơn thuần là việc kiểm tra xem nhà xưởng có sạch sẽ hay không, mà là một quá trình phân tích và đánh giá toàn diện các yếu tố của nhà xưởng, từ thiết kế, bố trí, vệ sinh, kiểm soát côn trùng và động vật gây hại, quản lý chất thải, đến đào tạo và huấn luyện nhân viên.

Mục tiêu chính của việc đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000 là xác định các điểm mạnh và điểm yếu về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm của doanh nghiệp. Qua đó, doanh nghiệp có thể nhận biết những gì đang làm tốt và những gì cần cải thiện để đảm bảo tuân thủ các yêu cầu của tiêu chuẩn, giảm thiểu rủi ro ô nhiễm và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Vì sao cần đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000?

1. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm

Trong ngành thực phẩm, mọi khâu từ sản xuất, chế biến đến bảo quản đều có thể tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm thực phẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Nếu không có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, nhà xưởng có thể trở thành môi trường thuận lợi cho sự phát triển của vi sinh vật gây bệnh, tồn dư hóa chất hoặc nhiễm tạp chất vật lý, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như ngộ độc thực phẩm, dịch bệnh và mất uy tín thương hiệu.

Việc đánh giá nhà xưởng theo ISO 22000 giúp doanh nghiệp xác định các mối nguy tiềm ẩn và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm thực phẩm. Bên cạnh đó, việc tuân thủ ISO 22000 cũng giúp doanh nghiệp kiểm soát chất lượng sản phẩm một cách toàn diện, từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối cùng. Việc đánh giá đảm bảo rằng các quy trình sản xuất được thực hiện đúng cách, các tiêu chuẩn vệ sinh được tuân thủ nghiêm ngặt, từ đó nâng cao chất lượng và đảm bảo an toàn sản phẩm.

2. Tăng cường uy tín và khả năng cạnh tranh

Khi một doanh nghiệp đạt được chứng nhận ISO 22000, điều này không chỉ là minh chứng cho việc họ tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ về chất lượng sản phẩm. Chứng nhận này giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin từ khách hàng và đối tác, bởi họ biết rằng sản phẩm được sản xuất trong môi trường an toàn và đảm bảo vệ sinh.

Ngoài ra, chứng nhận ISO 22000 còn mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới. Doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận các thị trường quốc tế, đặc biệt là những thị trường có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm như Châu Âu và Bắc Mỹ. Điều này giúp doanh nghiệp mở rộng tầm ảnh hưởng và tiếp cận với nhiều khách hàng tiềm năng hơn. Hơn nữa, việc tuân thủ tiêu chuẩn ISO 22000 cũng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động, tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm chi phí, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ. 

3. Tối ưu hóa quy trình sản xuất

Trong ngành thực phẩm, một quy trình sản xuất kém hiệu quả không chỉ làm tăng chi phí vận hành mà còn ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, gây lãng phí nguyên liệu và tiềm ẩn rủi ro mất an toàn thực phẩm. Việc áp dụng ISO 22000 giúp doanh nghiệp chuẩn hóa quy trình sản xuất, loại bỏ các khâu không cần thiết, kiểm soát chặt chẽ từng công đoạn và giảm thiểu sai sót trong quá trình vận hành. Thông qua việc áp dụng các phương pháp phân tích mối nguy và kiểm soát tại các điểm tới hạn (HACCP), doanh nghiệp có thể nhận diện và quản lý các rủi ro an toàn thực phẩm một cách hiệu quả, đảm bảo sản phẩm cuối cùng đáp ứng được các yêu cầu chất lượng cao nhất.

Hơn nữa, việc tối ưu hóa quy trình sản xuất còn giúp nâng cao khả năng phản ứng nhanh chóng đối với các vấn đề phát sinh, từ đó giảm thiểu thời gian gián đoạn và tăng cường độ tin cậy của hệ thống sản xuất. 

4. Tuân thủ quy định pháp luật

ISO 22000 là tiêu chuẩn quốc tế được công nhận rộng rãi và là cơ sở để xây dựng các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm. Việc đánh giá và tuân thủ ISO 22000 giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu của pháp luật, giảm thiểu nguy cơ xảy ra các sự cố về an toàn thực phẩm, ngộ độc thực phẩm, khiếu nại và kiện tụng từ khách hàng và người tiêu dùng. Việc đánh giá nhà xưởng giúp doanh nghiệp rà soát và đánh giá hệ thống quản lý an toàn thực phẩm của mình so với các quy định của pháp luật, từ đó xác định các điểm cần cải tiến để đảm bảo tuân thủ. Nếu doanh nghiệp không đáp ứng các yêu cầu về an toàn thực phẩm, họ sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị phạt, đình chỉ hoạt động hoặc thu hồi sản phẩm làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh.

5. Bảo vệ môi trường

Bảo vệ môi trường là một yếu tố quan trọng khiến doanh nghiệp cần đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000. Nếu quá trình sản xuất không được kiểm soát chặt chẽ, các vấn đề như ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất đai do chất thải công nghiệp, khí thải và nước thải chưa qua xử lý có thể xảy ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người. ISO 22000 yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ các quy trình sản xuất bền vững, trong đó kiểm soát nghiêm ngặt việc sử dụng nguyên liệu, tiết kiệm năng lượng, xử lý chất thải và ngăn chặn ô nhiễm môi trường. Chẳng hạn, hệ thống đánh giá nhà xưởng sẽ kiểm tra việc xử lý nước thải, khí thải và rác thải thực phẩm, đảm bảo tất cả đều được xử lý đúng cách trước khi thải ra môi trường. Ngoài ra, việc đánh giá nhà xưởng giúp doanh nghiệp xác định các công đoạn sản xuất lãng phí tài nguyên, từ đó đưa ra các giải pháp để tiết kiệm tài nguyên, chẳng hạn như tái chế, tái sử dụng, và giảm thiểu lượng chất thải.

Các yếu tố cần xem xét khi đánh giá nhà xưởng theo ISO 22000

1. Cơ sở hạ tầng 

Cơ sở hạ tầng của nhà xưởng là yếu tố quan trọng hàng đầu khi đánh giá theo chuẩn ISO 22000. Nhà xưởng phải được xây dựng và bảo trì để đảm bảo các điều kiện vệ sinh và an toàn. Điều này bao gồm việc thiết kế nhà xưởng sao cho dễ dàng vệ sinh, có đủ ánh sáng và thông gió, cũng như có các biện pháp kiểm soát sự xâm nhập của côn trùng và động vật gây hại. Hệ thống thoát nước và xử lý rác thải cũng cần được thiết kế và vận hành hiệu quả để ngăn chặn sự nhiễm bẩn và ô nhiễm môi trường. Cơ sở hạ tầng tốt không chỉ đảm bảo an toàn thực phẩm mà còn giúp nâng cao hiệu quả hoạt động và tuổi thọ của trang thiết bị.

2. Trang thiết bị và máy móc

Trang thiết bị và máy móc là một phần không thể thiếu trong quá trình sản xuất thực phẩm. Khi đánh giá theo chuẩn ISO 22000, các trang thiết bị và máy móc cần phải được bảo dưỡng định kỳ và kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo hoạt động hiệu quả và không gây ra nguy cơ nhiễm bẩn cho sản phẩm. Các máy móc cần phải được làm sạch và khử trùng thường xuyên, và bất kỳ sự cố nào cũng phải được xử lý kịp thời để tránh ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, nhà xưởng cần có các thiết bị đo lường và kiểm tra chất lượng để đảm bảo sản phẩm cuối cùng đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

3. Đào tạo và năng lực nhân viên

Nhân viên là yếu tố then chốt trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm. Theo chuẩn ISO 22000, tất cả nhân viên phải được đào tạo đầy đủ về nhận thức an toàn thực phẩm và các quy trình làm việc an toàn. Nhân viên cần hiểu rõ và tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn liên quan, từ việc vệ sinh cá nhân đến cách xử lý thực phẩm một cách an toàn. Doanh nghiệp cần thiết lập một hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả làm việc của nhân viên, đảm bảo rằng mọi người đều thực hiện đúng trách nhiệm của mình.

4. Quản lý quy trình sản xuất 

Quy trình sản xuất là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng và an toàn của sản phẩm. Đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000 yêu cầu doanh nghiệp phải thiết lập và duy trì các quy trình sản xuất chặt chẽ và rõ ràng. Các bước trong quy trình sản xuất, từ chuẩn bị nguyên liệu, chế biến, đóng gói đến bảo quản, đều phải tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Mỗi bước cần được kiểm soát và giám sát cẩn thận để phát hiện và xử lý kịp thời các mối nguy tiềm ẩn. Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát tại các điểm tới hạn HACCP là điều bắt buộc để đảm bảo sản phẩm cuối cùng an toàn và chất lượng.

Quy trình đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000

Giai đoạn 1: Chuẩn bị

Trước hết, doanh nghiệp cần xác định rõ phạm vi đánh giá. Phạm vi này sẽ giới hạn các khu vực, công đoạn sản xuất, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm và các tiêu chí cụ thể nào sẽ được đánh giá theo chuẩn ISO 22000. Việc xác định phạm vi đánh giá cần căn cứ vào mục tiêu mà doanh nghiệp đặt ra, nguồn lực hiện có, cũng như đặc thù hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Phạm vi đánh giá càng rõ ràng, cụ thể, doanh nghiệp càng dễ dàng tập trung nguồn lực và tránh lãng phí vào những yếu tố không cần thiết.

Tiếp theo, doanh nghiệp cần thu thập đầy đủ thông tin về nhà xưởng, quy trình sản xuất, hệ thống quản lý chất lượng và các yếu tố liên quan khác. Các thông tin này sẽ giúp cho việc đánh giá được tiến hành một cách hiệu quả và chính xác. Các thông tin cần thu thập bao gồm sơ đồ nhà xưởng, quy trình sản xuất, hồ sơ về hệ thống quản lý chất lượng, các quy định, tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, kết quả kiểm tra, đánh giá trước đây.

Sau khi đã thu thập đầy đủ thông tin, doanh nghiệp cần thành lập một nhóm đánh giá. Nhóm đánh giá này sẽ bao gồm các thành viên có kiến thức và kinh nghiệm về an toàn thực phẩm, quy trình sản xuất và tiêu chuẩn ISO 22000. Nhóm đánh giá có trách nhiệm thực hiện đánh giá và đưa ra các khuyến nghị cải tiến.

Đào tạo và nâng cao nhận thức cho nhân viên cũng là một yếu tố không thể thiếu. Tất cả nhân viên cần được đào tạo về tiêu chuẩn ISO 22000, các quy trình và quy định về an toàn thực phẩm. Việc đào tạo giúp nhân viên hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của an toàn thực phẩm và vai trò của mỗi người trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm.

Giai đoạn 2: Đánh giá thực trạng

Sau khi hoàn tất giai đoạn chuẩn bị, bước tiếp theo trong quy trình đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000 là đánh giá thực trạng. Đây là giai đoạn quan trọng giúp doanh nghiệp xác định mức độ tuân thủ tiêu chuẩn ISO 22000, nhận diện những điểm mạnh cũng như các vấn đề còn tồn tại trong hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.

Trong giai đoạn này, đội ngũ đánh giá sẽ trực tiếp kiểm tra nhà xưởng, quy trình sản xuất, vệ sinh, thiết bị và hệ thống kiểm soát chất lượng. Quá trình đánh giá thường bao gồm việc quan sát thực tế, phỏng vấn nhân viên và xem xét hồ sơ tài liệu để đảm bảo rằng các quy trình đang được thực hiện đúng theo yêu cầu ISO 22000. 

Dựa trên kết quả đánh giá, nhóm đánh giá sẽ xác định các điểm cần cải tiến. Đây là những điểm mà nhà xưởng chưa đáp ứng được các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 22000. Các điểm cần cải tiến có thể liên quan đến thiết kế và bố trí nhà xưởng, vệ sinh và khử trùng, kiểm soát côn trùng và động vật gây hại, quản lý chất thải, đào tạo và huấn luyện, v.v.

Giai đoạn 3: Thực hiện cải tiến

Sau khi hoàn tất quá trình đánh giá thực trạng, doanh nghiệp cần bước vào giai đoạn thực hiện cải tiến để khắc phục những điểm chưa đạt chuẩn và nâng cao hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Đây là một bước quan trọng trong quy trình đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000, giúp doanh nghiệp không chỉ đạt chứng nhận mà còn tối ưu hóa hoạt động sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm một cách bền vững.

Trước hết, doanh nghiệp cần phân tích nguyên nhân gốc rễ của các vấn đề phát hiện trong quá trình đánh giá thực trạng. Các lỗi thường gặp có thể bao gồm hạ tầng nhà xưởng không đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh, quy trình sản xuất chưa kiểm soát tốt nguy cơ nhiễm chéo, hoặc hệ thống bảo quản không đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp doanh nghiệp có hướng khắc phục hiệu quả, tránh tình trạng xử lý tạm thời mà không giải quyết triệt để vấn đề.

Tiếp theo, doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch cải tiến chi tiết, trong đó đề ra các hành động cụ thể, thời gian thực hiện, nguồn lực cần thiết và người chịu trách nhiệm. Ví dụ, nếu vấn đề nằm ở kiểm soát vệ sinh thiết bị, doanh nghiệp có thể cần thay đổi quy trình làm sạch, sử dụng các loại hóa chất phù hợp hoặc đào tạo lại nhân viên về quy trình vệ sinh đúng chuẩn. Nếu hệ thống bảo quản chưa đạt yêu cầu, doanh nghiệp có thể cải thiện điều kiện kho bãi, đầu tư thiết bị bảo quản hiện đại hơn hoặc thiết lập hệ thống giám sát nhiệt độ và độ ẩm tự động.

Giai đoạn 4: Đánh giá lại

Sau khi đã thực hiện các biện pháp cải tiến, doanh nghiệp cần đánh giá lại để đảm bảo rằng các điểm yếu đã được khắc phục và hệ thống quản lý an toàn thực phẩm đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn. Việc đánh giá lại có thể được thực hiện thông qua đánh giá nội bộ hoặc đánh giá chứng nhận. Nếu các vấn đề đã được khắc phục hoàn toàn và nhà xưởng đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn ISO 22000, doanh nghiệp có thể tiến hành bước tiếp theo trong quy trình đánh giá – kiểm tra và cấp chứng nhận ISO 22000. Nếu vẫn còn các điểm chưa đạt, cần tiếp tục điều chỉnh để đảm bảo hệ thống vận hành một cách tối ưu.

Nếu kết quả đánh giá đạt yêu cầu, doanh nghiệp có thể nộp đơn xin chứng nhận ISO 22000. Tổ chức chứng nhận sẽ tiến hành đánh giá độc lập để xác nhận rằng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm của doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn.

Giai đoạn 5: Duy trì và cải tiến liên tục

Để duy trì tiêu chuẩn, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống giám sát và kiểm tra định kỳ, bao gồm kiểm soát vệ sinh nhà xưởng, kiểm tra chất lượng nguyên liệu đầu vào, đánh giá hiệu quả của quy trình sản xuất và giám sát sản phẩm đầu ra. Việc kiểm tra thường xuyên sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn, ngăn ngừa rủi ro và đảm bảo nhà xưởng luôn tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần thực hiện đánh giá nội bộ định kỳ nhằm xem xét lại toàn bộ hệ thống quản lý, phát hiện các điểm chưa phù hợp để kịp thời điều chỉnh. Nếu có bất kỳ thay đổi nào về công nghệ sản xuất, nguyên liệu, quy trình chế biến hoặc yêu cầu pháp lý mới, doanh nghiệp cần cập nhật hệ thống quản lý an toàn thực phẩm để đảm bảo sự phù hợp với thực tiễn.

Ngoài việc duy trì, doanh nghiệp cũng nên áp dụng nguyên tắc cải tiến liên tục bằng cách không ngừng tìm kiếm các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất, tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu rủi ro. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc ứng dụng công nghệ hiện đại, cải tiến hệ thống kiểm soát chất lượng hoặc đầu tư vào cơ sở hạ tầng để đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn.

Bài viết trên đây của KNA CERT đã cung cấp thông tin chi tiết về đánh giá nhà xưởng theo chuẩn ISO 22000. Hy vọng doanh nghiệp đã có thêm thông tin để triển khai tiêu chuẩn ISO 22000:2018 hiệu quả. Nếu Quý doanh nghiệp còn bất cứ thắc mắc nào về dịch vụ chứng nhận ISO 22000, vui lòng liên hệ với KNA CERT để được hỗ trợ tốt nhất.  

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com