Doanh nghiệp quản lý năng lượng hiệu quả nhờ ISO 50001 

Việc thiết lập và duy trì một hệ thống quản lý năng lượng bài bản đang trở thành một trong những giải pháp thiết thực giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn mức tiêu thụ năng lượng, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm chi phí. Trong bối cảnh đó, tiêu chuẩn quốc tế ISO 50001 nổi lên như một công cụ mạnh mẽ giúp các doanh nghiệp tổ chức lại cách thức sử dụng năng lượng một cách khoa học và có hệ thống. 

Giới thiệu tiêu chuẩn ISO 50001 

ISO 50001 là một tiêu chuẩn quốc tế do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) ban hành, nhằm hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp xây dựng hệ thống quản lý năng lượng toàn diện. Thay vì chỉ tập trung vào tiết kiệm năng lượng đơn thuần, tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp định hình chiến lược quản lý năng lượng rõ ràng, có khả năng kiểm soát và cải tiến liên tục theo mô hình PDCA – gồm các bước hoạch định, thực hiện, kiểm tra và cải tiến. 

Điểm đặc biệt của ISO 50001 là tính linh hoạt và khả năng tích hợp với các hệ thống quản lý khác mà không làm gián đoạn hoạt động doanh nghiệp. Mặc dù không đưa ra các chỉ số hiệu quả cụ thể, ISO 50001 đặt ra yêu cầu để doanh nghiệp cam kết liên tục cải thiện hiệu suất sử dụng năng lượng, từ đó giúp nâng cao trách nhiệm và tính chủ động trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. 

Áp dụng ISO 50001 mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Doanh nghiệp không chỉ xây dựng được nền tảng vững chắc để điều hành hệ thống năng lượng hiệu quả, mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ với các bên liên quan như khách hàng, đối tác và cộng đồng về việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế. Hơn nữa, việc triển khai hệ thống này góp phần giảm lượng khí thải nhà kính nhờ sử dụng năng lượng hiệu quả hơn và tích cực hướng đến các nguồn năng lượng tái tạo. 

Thực tế tại nhiều doanh nghiệp cho thấy, sau khi áp dụng ISO 50001, họ đã đạt được nhiều kết quả tích cực như tiết kiệm đáng kể chi phí năng lượng, nâng cao ý thức tiết kiệm trong toàn thể nhân viên, đồng thời hình thành văn hóa sử dụng tài nguyên một cách hợp lý và bền vững. 

Tại Việt Nam, tiêu chuẩn quốc tế này cũng đã được nội địa hóa thông qua bộ tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 50001:2012 và sau đó là phiên bản cập nhật TCVN ISO 50001:2018. Những văn bản này giúp doanh nghiệp trong nước dễ dàng tiếp cận và triển khai hệ thống quản lý năng lượng theo thông lệ quốc tế, đồng thời phù hợp với điều kiện thực tiễn trong nước. 

Quản lý năng lượng hiệu quả chuẩn quốc tế 

Xu hướng áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 đang ngày càng trở nên phổ biến trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là đối với những doanh nghiệp có mức tiêu thụ năng lượng lớn. Nhận thấy tầm quan trọng của việc sử dụng năng lượng hiệu quả, nhiều doanh nghiệp đã tiên phong triển khai và đạt được những kết quả tích cực từ việc áp dụng tiêu chuẩn quốc tế này. 

Một ví dụ tiêu biểu là Công ty TNHH Đầu tư Ứng dụng Sản xuất Bao bì Việt (VIPACO), đơn vị hoạt động trong lĩnh vực nhựa và được xếp vào nhóm doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm. Ngay từ sớm, ban lãnh đạo công ty đã nhận thức rõ vai trò then chốt của việc tiết kiệm năng lượng, từ đó quyết tâm thực hiện các yêu cầu để đạt chứng nhận ISO 50001:2011. Một trong những giải pháp cốt lõi mà VIPACO triển khai là đầu tư vào các thiết bị sản xuất có hiệu suất cao, qua đó tối ưu hóa mức tiêu thụ năng lượng trong toàn bộ quá trình sản xuất. 

Đặc thù ngành bao bì khiến nhiều thiết bị của VIPACO phải hoạt động trong điều kiện cần gia nhiệt liên tục. Để không lãng phí nguồn nhiệt, công ty đã khéo léo thu hồi lượng nhiệt dư để phục vụ cho các công đoạn sản xuất tiếp theo. Không gian làm việc cũng được thiết kế một cách khoa học, các thiết bị sinh nhiệt được bố trí gần khu vực ngoài trời để khí nóng dễ dàng được hút ra ngoài, đồng thời hệ thống quạt ở trung tâm phân xưởng có chức năng đưa không khí tươi vào làm mát, tạo sự đối lưu liên tục trong không gian làm việc. Việc kết hợp giữa thông gió tự nhiên và tận dụng ánh sáng trời giúp VIPACO không chỉ tiết kiệm chi phí năng lượng mà còn cải thiện điều kiện lao động cho công nhân. 

Anh Nguyễn Anh Tuấn – Giám đốc nhà máy VIPACO – chia sẻ rằng năm 2019 là năm đầu tiên công ty áp dụng hệ thống ISO 50001:2011. Dù gặp không ít khó khăn trong giai đoạn đầu triển khai, doanh nghiệp vẫn đạt được kết quả đáng ghi nhận khi tiết kiệm được 6,3% năng lượng trong cả năm. 

Cũng là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc áp dụng ISO 50001, Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn Hà Nội (Sabeco Hanoi) đã cho thấy lợi ích lâu dài khi tích hợp hệ thống quản lý năng lượng vào quy trình sản xuất. Đại diện công ty cho biết, điểm tích cực nổi bật nhất mà họ đạt được chính là sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức của toàn thể cán bộ công nhân viên về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Từng phòng ban, từng phân xưởng đều ý thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc sử dụng năng lượng đúng cách. Các hoạt động giám sát chéo được tổ chức định kỳ để phát hiện sớm những điểm rò rỉ, thất thoát và cùng nhau đưa ra giải pháp cải thiện, giúp tối ưu hóa hiệu suất sử dụng năng lượng. 

Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp nhận định rằng việc triển khai ISO 50001 không chỉ giúp họ kiểm soát hiệu quả năng lượng sử dụng mà còn tạo ra môi trường giao tiếp cởi mở và minh bạch trong nội bộ. Điều này thúc đẩy sự lan tỏa các thực hành quản lý năng lượng tốt và giúp chuẩn hóa các cải tiến trong hệ thống, đặc biệt phục vụ hiệu quả cho các dự án hướng đến giảm phát thải khí nhà kính. Chính sự đồng bộ và nhất quán trong cách tiếp cận đã làm nên thành công trong quá trình áp dụng ISO 50001 của các doanh nghiệp Việt Nam. 

Thúc đẩy quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 

Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng và phát triển bền vững đang trở thành xu hướng toàn cầu, Việt Nam cũng không nằm ngoài dòng chảy này. Việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và giảm chi phí, mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ đối với trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Đây chính là nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu kép của quốc gia – vừa tăng trưởng xanh, vừa thực hiện cam kết quốc tế đưa mức phát thải ròng khí nhà kính về “0” vào năm 2050. 

Nhằm cụ thể hóa định hướng chiến lược này, ngày 8/6/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg, đề ra yêu cầu tăng cường tiết kiệm điện trong giai đoạn 2023–2025 và các năm tiếp theo. Trong đó, một nội dung quan trọng là khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất tích cực xây dựng và triển khai hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001:2018. Chỉ thị này cũng nhấn mạnh vai trò của việc ứng dụng các kỹ thuật tiết kiệm năng lượng tiên tiến và cải tiến công nghệ trong các ngành sử dụng nhiều năng lượng, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng năng lượng. 

Tại Việt Nam, việc phổ biến và hướng dẫn triển khai ISO 50001 đã được Bộ Công Thương chủ động thực hiện từ năm 2011. Trong những năm gần đây, sự phối hợp giữa Bộ và các tổ chức quốc tế tiếp tục được đẩy mạnh. Một minh chứng điển hình là Dự án “Đẩy mạnh hoạt động tiết kiệm năng lượng trong các doanh nghiệp công nghiệp lớn thông qua hệ thống quản lý năng lượng và tối ưu hóa hệ thống; thực hành tiết kiệm năng lượng trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam” – gọi tắt là Dự án IEEP. Dự án do Bộ Công Thương phối hợp cùng Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) triển khai, kéo dài trong vòng 5 năm, từ 2023 đến 2027. 

IEEP được xây dựng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và lớn trong nhiều lĩnh vực công nghiệp quan trọng như giấy và bột giấy, chế biến thực phẩm, thủy sản, dệt may, hóa chất và phân bón, cao su, luyện kim, thép, xi măng, nhựa và đồ uống. Dự án cung cấp các khóa đào tạo miễn phí về quản lý năng lượng theo chuẩn ISO 50001, đồng thời hướng dẫn tối ưu hóa các hệ thống sử dụng năng lượng như hơi nước, khí nén, làm lạnh, làm mát, bơm, nhiệt công nghệ và động cơ. Không chỉ dừng lại ở đào tạo, các doanh nghiệp còn được hỗ trợ xây dựng hệ thống quản lý năng lượng phù hợp, ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và từng bước triển khai các giải pháp tối ưu hóa toàn diện trong vận hành. 

Với sự đồng hành của Chính phủ và các tổ chức quốc tế, cùng quyết tâm và nỗ lực từ phía doanh nghiệp, việc áp dụng ISO 50001 sẽ không chỉ là một tiêu chuẩn quản lý, mà còn trở thành công cụ then chốt giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong kỷ nguyên kinh tế xanh. 

---------------------------------------------------------------------------------------------------- 

KNA CERT cung cấp dịch vụ hỗ trợ triển khai tiêu chuẩn ISO 50001 cho các doanh nghiệp trong mọi ngành nghề, lĩnh vực. Quý Doanh Nghiệp vui lòng liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hỗ trợ.