Mô hình PESTEL là gì? Các yếu tố chính & Ví dụ trong môi trường kinh doanh

Mô hình PESTEL (hay Phân tích PESTLE) là cách để doanh nghiệp hiểu được các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến các hoạt động của mình. Bằng cách xác định 6 yếu tố cơ bản của PESTLE, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch kinh doanh hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và định hướng tốt hơn cho tương lai. Trong bài viết này, hãy cùng KNA CERT tìm hiểu PESTEL là gì, các thành phần cơ bản của nó và ví dụ về mô hình PESTEL.

PESTEL analysis là gì?

"PESTEL analysis" dịch sang tiếng Việt là "Phân tích PESTLE" hay còn gọi là "Mô hình PESTEL". Mô hình PESTEL là một khuôn khổ hoặc công cụ thường được sử dụng để đánh giá môi trường kinh doanh mà một công ty hoạt động.

Thời gian đầu, mô hình này được gọi là "Phân tích PEST", là từ viết tắt của Political (Chính trị), Economic (Kinh tế), Social (Xã hội) và Technological (Công nghệ). Tuy nhiên theo thời gian, mô hình này đã được mở rộng để bao gồm cả các yếu tố Environmental (Môi trường) và Legal (Pháp lý) nên trở thành "Phân tích PESTLE".

Nguồn gốc và các biến thể của Mô hình PESTEL

Phân tích PESTLE được Francis Aguilar, một học giả người Mỹ có chuyên môn về lập kế hoạch chiến lược, sáng tạo ta cách đây hơn 50 năm. Vào cuối những năm 1960, Aguilar đã xuất bản một cuốn sách có tựa đề "Scanning the Business Environment", trong đó lần đầu tiên đề cập tới Mô hình PESTLE hiện nay. Tuy nhiên, ban đầu nó không được gọi là phân tích PESTLE, mà được gọi là PEST.

Công cụ này được đưa vào cuốn sách của Aguilar để hỗ trợ việc tìm kiếm thông tin thực tế và ra quyết định cho các doanh nghiệp. Theo thời gian, mô hình này có nhiều tên gọi khác nhau, sử dụng các từ viết tắt khác nhau, bao gồm:

• PEST – Đây là viết tắt của Political (Chính trị), Economic (Kinh tế), Sociological (Xã hội học), Technological (Công nghệ). Đây là từ viết tắt đầu tiên được tìm thấy trong cuốn sách của Aguilar.
• STEP – Đây là từ xuất phát từ nguồn gốc của PEST, nhưng hiển thị các chữ cái theo thứ tự khác.
• STEEPLE – Đây là mô hình bổ sung cho PESTLE, bao gồm thêm một chữ E, là viết tắt của Ethical (Đạo đức).
• SLEPT – Đây là mô hình rút gọn của PESTLE, loại bỏ yếu tố Môi trường (Environmental).
• STEPE – Đây là bản rút gọn của PESTLE, loại bỏ yếu tố Pháp lý (Legal).
• PESTLIED – Đây là mô hình mở rộng hơn so với PESTLE, có thêm yếu tố Quốc tế (International) và Nhân khẩu học (Demographic).
• LoNGPESTLE – Đây là mô hình mở rộng của PESTLE. Từ viết tắt LoNG ở đầu là viết tắt của Địa phương (Local), Quốc gia (National) và Toàn cầu (Global). Mô hình này khuyến khích doanh nghiệp hoàn thành Phân tích PESTLE ở các cấp độ khác nhau (đây là cách phổ biến để phân tích nhiều doanh nghiệp cùng một lúc). Vì vậy, bạn hãy nghĩ về các danh mục PESTLE của mình liên quan đến bối cảnh Local (Địa phương), National (Quốc gia) và Global (Toàn cầu). Mô hình này phù hợp với các doanh nghiệp lớn hơn.

Dù có nhiều biến thể nhưng Mô hình PESTLE vẫn là công cụ được sử dụng phổ biến nhất trong xã hội đương đại. Doanh nghiệp có thể sử dụng bất kỳ biến thể nào ở trên miễn là bạn thấy nó phù hợp nhất với mình.

6 yếu tố cơ bản của Mô hình PESTEL

1. Political (Chính trị)

Yếu tố chính trị (Political) tương ứng với chữ cái “P” trong Mô hình PESTEL. Yếu tố này xác định mức độ mà chính phủ và chính sách của chính phủ, tình hình chính trị có thể tác động đến một tổ chức hoặc một ngành nghề cụ thể.

Nó có thể bao gồm các yếu tố như:

• Chính sách thuế
• Chính sách thương mại
• Thay đổi trong các hiệp định thương mại và thuế quan
• Sự ổn định của chính phủ
• Bộ máy quan chức
• Quan hệ đối ngoại
• Xu hướng chính trị
• Sự kiện chính trị
• Xung đột Quốc tế và chiến tranh
• …

3. Economic (Kinh tế)

Yếu tố kinh tế (Economic) tương ứng với chữ cái “E” trong Phân tích PESTEL. Yếu tố kinh tế có tác động trực tiếp đến nền kinh tế và hiệu suất của nền kinh tế, từ đó tác động đến hoạt động và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Các yếu tố kinh tế này có thể xem xét trong phạm vi nền kinh tế địa phương, nền kinh tế quốc gia và nền kinh tế toàn cầu. Những yếu tố này có thể tiếp tụcđược chia nhỏ hơn nữa thành các yếu tố kinh tế vĩ mô và kinh tế vi mô, bao gồm:

• Xu hướng GDP
• Tình hình tài chính của người tiêu dùng
• Mức lương tối thiểu
• Tỷ lệ lạm phát
• Tỷ giá hối đoái
• Lãi suất ngân hàng
• Tình hình của thị trường chứng khoán
• Sự biến động của thị trường tài chính
• Nợ công
• Chi phí nguyên vật liệu
• …

3. Social (Xã hội)

Yếu tố xã hội (Social) tương ứng với chữ cái “S” của Mô hình PESTEL. Đây là những thứ tác động đến xã hội và chuẩn mực xã hội.

Chúng có thể là các yếu tố văn hóa và xu hướng ảnh hưởng đến cách sống của mọi người. Những yếu tố này thay đổi kỳ vọng, nhu cầu của xã hội, làm thay đổi hành vi của xã hội và do đó, làm thay đổi cả cách khách hàng tương tác với doanh nghiệp của bạn.

Những yếu tố xã hội có thể kể tới:

• Sự thay đổi nhân khẩu học
• Tỷ lệ tăng dân số
• Trình độ học vấn
• Thành phần dân tộc và tôn giáo
• Tỷ lệ nhập cư
• Ý thức về sức khỏe
• Đặc điểm văn hóa
• Thay đổi thái độ và lối sống
• Các chuẩn mực xã hội
• Quan điểm về các vấn đề đạo đức
• …

4. Technological (Công nghệ)

Yếu tố công nghệ (Technological) tương ứng với chữ cái “T” trong PESTEL analysis. Các yếu tố công nghệ xem xét tốc độ đổi mới và phát triển công nghệ có thể tác động đến thị trường hoặc ngành nghề như thế nào.

Công nghệ mới có thể ảnh hưởng đến chất lượng, quy trình sản xuất, quản lý và tiếp thị của doanh nghiệp. Hiện nay, việc áp dụng công nghệ góp phần nâng cao lợi thế cạnh tranh đáng kể cho doanh nghiệp.

Dưới đây là một số yếu tố liên quan tới công nghệ doanh nghiệp có thể xem xét:

• Khả năng tự động hóa
• Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI)
• Tiến bộ trong khoa học vật liệu và kỹ thuật
• Cơ sở hạ tầng công nghệ
• Phần mềm và ứng dụng mới
• Ứng dụng công nghệ hiện đại
• Cách bảo mật và quản lý dữ liệu
• Các phương pháp sản xuất, phân phối và hậu cần mới
• …

5. Environmental (Môi trường)

Yếu tố môi trường (Environmental) tương ứng với chữ cái “E” thứ hai khi Phân tích PESTEL. Những yếu tố này chỉ thực sự nổi lên trong khoảng 15 năm trở lại đây trong bối cảnh vấn đề ô nhiễm môi trường diễn biến phức tạp. Môi trường cả trên quy mô toàn cầu và quy mô địa phương, quốc gia đều có tác động đến mọi thứ mà con người làm, bao gồm cả hoạt động kinh doanh.

Mặt khác, với việc đề cao tầm quan trọng của CSR (Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp) và phát triển bền vững, yếu tố môi trường ngày càng được quan tâm hơn bao giờ hết. Ngày càng có nhiều người tiêu dùng yêu cầu các sản phẩm họ mua/dịch vụ mà họ sử dụng phải có đạo đức và xuất phát từ nguồn bền vững.

Các yếu tố môi trường điển hình gồm có:

• Tình hình biến đổi khí hậu
• Sự nóng lên toàn cầu
• Thiên tai
• Mức độ ô nhiễm
• Các kiểu thời tiết
• Dấu chân carbon
• Hiệu ứng nhà kính
• Quản lý tài nguyên và năng lượng
• Các quy định pháp lý về môi trường
• Cách thức xử lý rác thải, chất thải
• Yêu cầu về tái chế
• …

6. Legal (Pháp lý)

Yếu tố pháp lý (Legal) tương ứng với chữ cái “L” trong Mô hình PESTEL. Một tổ chức phải hiểu những gì là hợp pháp và được phép trong phạm vi lãnh thổ mà họ hoạt động. Họ cũng phải nhận thức được bất kỳ thay đổi nào về luật pháp và tác động của những thay đổi này đối với hoạt động kinh doanh.

Yếu tố chính trị có liên quan đến Yếu tố pháp lý. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là các yếu tố chính trị chịu sự chi phối của chính phủ, trong khi các yếu tố pháp lý phải được tuân thủ.

Những yếu tố về pháp lý bao gồm:

• Luật và các quy định về lao động
• Luật và các quy định về môi trường
• Luật và các quy định về an toàn và sức khỏe
• Luật và các quy định về bảo mật và an toàn thông tin
• Luật và các quy định về bảo vệ người tiêu dùng
• Các quy định của ngành nghề
• …

Ví dụ về mô hình PESTEL

Dưới đây là ví dụ về kết quả Phân tích PESTEL cho một nhà sản xuất ô tô:

Phân tích PESTLE được sử dụng khi nào?

Xác định và đánh giá các yếu tố môi trường bên ngoài là cần thiết với mọi doanh nghiệp khi:

1. Xây dựng Kế hoạch kinh doanh chiến lược

Phân tích PESTLE cung cấp thông tin về bối cảnh để hướng kinh doanh, định vị thương hiệu, xác định mục tiêu tăng trưởng và rủi ro đối với năng suất hoặc hiệu quả hoạt động. Nó có thể xác minh tính hợp lệ của sản phẩm và dịch vụ hiện có và xác định hướng phát triển sản phẩm mới.

2. Xây dựng Kế hoạch lực lượng lao động

Mô hình PESTLE giúp xác định những thay đổi mang tính đột phá đối với các mô hình kinh doanh có thể ảnh hưởng sâu sắc đến bối cảnh việc làm trong tương lai. Nó có thể xác định khoảng cách kỹ năng, vai trò công việc mới, cắt giảm hoặc thay thế việc làm.

3. Xây dựng Kế hoạch tiếp thị

Những thông tin từ PESTLE giúp doanh nghiệp biết mình nên tiếp thị sản phẩm/dịch vụ theo hướng nào

4. Phát triển sản phẩm

Bằng cách theo dõi các hoạt động và yếu tố bên ngoài, mô hình PESTLE giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định nên tham gia hay rời khỏi thị trường. Cụ thể, PESTLE giúp xác định xem sản phẩm/dịch vụ có còn đáp ứng được nhu cầu của thị trường và người tiêu dùng hay không hoặc thời điểm nào nên tung ra sản phẩm mới.

Các bước thực hiện Phân tích PESTLE

• Bước 1: Xác định phạm vi phân tích
• Bước 2: Lựa chọn các kênh, nguồn và cách thức thu thập thông tin
• Bước 3: Phân công trách nhiệm thực hiện
• Bước 4: Tiến hành thu thập thông tin về 6 yếu tố của Mô hình PESTLE bao gồm: Chính trị (Political), Kinh tế (Economic), Xã hội (Social), Công nghệ (Technological), Môi trường (Environmental) và Pháp lý (Legal)
• Bước 5: Phân tích các phát hiện từ những thông tin thu thập được
• Bước 6: Đánh giá tác động của mỗi yếu tố PESTEL lên doanh nghiệp, sắp xếp từng mục theo mức độ quan trọng và khả năng ảnh hưởng của chúng tới hoạt động của bạn
• Bước 7: Báo cáo kết quả Phân tích PESTLE
• Bước 8: Quyết định các biện pháp để giải quyết từng vấn đề đã phát hiện và xu hướng cần theo dõi

Ưu điểm và Nhược điểm của Mô hình PESTEL là gì?

1. Ưu điểm của Mô hình PESTEL

• Đây là một mô hình đơn giản, dễ xác định các yếu tố
• Cung cấp cái nhìn toàn diện về các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
• Có tính ứng dụng cao, linh hoạt, không phân biệt đối tượng, quy mô, lĩnh vực, ngành nghề
• Góp phần giúp doanh nghiệp định hình chiến lược kinh doanh tổng thể
• Nâng cao khả năng quản lý rủi ro và ứng phó với tình huống khẩn cấp
• Nhận diện được các cơ hội kinh doanh và khai thác chúng một cách triệt để
• Là cơ sở để doah nghiệp đưa ra các quyết định khách quan và sáng suốt

2. Nhược điểm của Mô hình PESTEL

• Nguy cơ thu thập quá nhiều dữ liệu gây rối trong quá trình phân tích bối cảnh
• Thu thập quá ít dữ diệu khiến thông đủ thông tin để phân tích và ra quyết định
• Dữ liệu được sử dụng có thể chỉ dựa trên những giả định mà sau này được chứng minh là không có căn cứ.
• Tốc độ thay đổi của các yếu tố quá nhanh khiến việc dự đoán và định hướng tương lai trở nên khó khăn
• Phải lặp đi lặp lại việc phân tích PESTLE một cách thường xuyên thì kết quả đánh giá bối cảnh bên ngoài mới chính xác

Bài viết trên đã cung cấp thông tin toàn diện về Mô hình PESTEL. Nếu Quý Doanh Nghiệp đang gặp khó khăn trong quá trình Phân tích PESTEL, vui lòng liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hỗ trợ sớm nhất.