Phát thải khí nhà kính trong giao thông vận tải & Giải pháp giảm nhẹ

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu ngày càng trở nên nghiêm trọng, một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn hiện nay chính là lĩnh vực giao thông vận tải. Khí nhà kính giao trong thông vận tải không chỉ góp phần làm tăng hiệu ứng nhà kính mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng. Vậy khí nhà kính trong ngành giao thông vận tải là gì và biện pháp giảm thiểu như thế nào? Hãy cùng KNA CERT tìm kiếm câu trả lời trong bài viết dưới đây.

Khí nhà kính trong giao thông vận tải là gì?

Khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông vận tải là những loại khí được phát thải từ hoạt động của các phương tiện vận chuyển, bao gồm xe cơ giới, máy bay, tàu thuyền và các phương tiện giao thông khác. Những khí này đóng góp vào hiện tượng hiệu ứng nhà kính, gây ra sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu và dẫn đến biến đổi khí hậu.

Các loại khí nhà kính trong giao thông vận tải 

• Carbon dioxide (CO2): Đây là khí nhà kính chính được phát thải trong quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như xăng, dầu diesel và khí đốt tự nhiên. CO2 là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.
• Mê-tan (CH4): Mê-tan cũng là một khí nhà kính mạnh, mặc dù nó không được phát thải trực tiếp từ động cơ phương tiện nhưng có thể phát sinh từ quá trình sản xuất nhiên liệu và trong một số trường hợp như từ các thiết bị giao thông cũ hoặc không được bảo dưỡng đúng cách.
• Nitơ oxit (N2O): Khí này được phát sinh chủ yếu từ các quá trình đốt nhiên liệu, đặc biệt là từ động cơ đốt trong của các phương tiện vận tải. Nitơ oxit góp phần vào hiện tượng hiệu ứng nhà kính và ô nhiễm không khí.

Nguồn phát thải khí nhà kính giao thông vận tải

Theo dữ liệu từ “Our World in Data”, giao thông vận tải chiếm khoảng 16,2% tổng lượng khí nhà kính toàn cầu. Con số này bao gồm cả lượng khí thải trực tiếp từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch để cung cấp năng lượng cho các phương tiện vận tải, cũng như một lượng nhỏ khí thải gián tiếp từ việc sử dụng điện cho các phương tiện điện. Tuy nhiên, các khí thải từ quá trình sản xuất phương tiện (như ô tô, tàu, máy bay) lại không được tính trong phần này mà được ghi nhận trong lĩnh vực "Sử dụng năng lượng trong công nghiệp."

Các loại phương tiện vận tải phát thải khí nhà kính lớn nhất:

• Vận tải đường bộ (11,9%): Đây là lĩnh vực phát thải khí nhà kính lớn nhất trong giao thông vận tải, với nguồn phát thải chủ yếu từ việc đốt xăng và dầu diesel cho ô tô, xe tải, xe máy, xe buýt và các phương tiện khác. Khoảng 60% lượng khí thải này đến từ vận tải hành khách (ô tô, xe máy, xe buýt), còn lại 40% đến từ vận tải hàng hóa (xe tải và xe container). Điều này cho thấy rằng, nếu chúng ta có thể chuyển toàn bộ ngành giao thông đường bộ sang sử dụng điện và nguồn năng lượng sạch không phát thải, chúng ta sẽ có thể giảm được khoảng 11,9% tổng lượng khí thải toàn cầu.
• Hàng không (1,9%): Lượng khí thải từ ngành hàng không bao gồm cả vận chuyển hành khách và hàng hóa, với 81% khí thải đến từ vận chuyển hành khách và 19% từ vận chuyển hàng hóa. Hơn nữa, khoảng 60% khí thải từ hàng không hành khách là do các chuyến bay quốc tế, trong khi phần còn lại là các chuyến bay nội địa. Việc giảm khí thải trong ngành hàng không sẽ đòi hỏi công nghệ tiên tiến và chuyển đổi dần dần sang nhiên liệu thay thế như nhiên liệu sinh học hoặc điện.
• Vận tải biển (1,7%): Khí thải từ vận tải biển chủ yếu đến từ việc đốt dầu diesel hoặc xăng trong các tàu thuyền chở hành khách hoặc hàng hóa. Mặc dù vận tải biển có lượng khí thải thấp hơn so với giao thông đường bộ và hàng không, nhưng đây cũng là một nguồn phát thải đáng kể cần phải kiểm soát.
• Vận tải đường sắt (0,4%): Lượng khí thải trong ngành đường sắt chủ yếu đến từ việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch cho các đoàn tàu chở hành khách và hàng hóa. Tuy nhiên, do nhiều tuyến đường sắt hiện nay đã sử dụng điện để vận hành, mức phát thải từ ngành này đang có xu hướng giảm dần.
• Vận tải qua đường ống (0,3%): Khí thải từ vận chuyển hàng hóa qua đường ống (chẳng hạn như dầu, khí đốt, nước) phát sinh chủ yếu do tiêu thụ năng lượng để bơm và vận chuyển các chất này. Nếu đường ống không được bảo trì tốt, rò rỉ khí metan có thể xảy ra, góp phần gây ra hiệu ứng nhà kính.

Thực trạng khí nhà kính trong ngành giao thông vận tải tại Việt Nam

Theo thống kê từ Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông Vận tải (Bộ GTVT), trong giai đoạn 2011 - 2016, ngành giao thông vận tải (GTVT) tại Việt Nam tiêu thụ một lượng năng lượng rất lớn, chiếm khoảng 30% tổng nhu cầu năng lượng quốc gia và 60% tổng nhiên liệu tiêu thụ. Điều này không chỉ gia tăng mức tiêu thụ năng lượng mà còn dẫn đến mức độ phát thải khí nhà kính (KNK) đáng kể. Trung bình mỗi năm, ngành GTVT phát thải khoảng 30 triệu tấn CO2, trong đó vận tải đường bộ chiếm đến 86%, còn lại là từ các phương tiện đường sắt, đường thủy và đường hàng không.

Lý do chủ yếu cho lượng phát thải này là việc tiêu thụ một khối lượng lớn nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là xăng và dầu diesel, chiếm đến 90% tổng nhiên liệu tiêu thụ trong ngành GTVT. Điều này tạo ra lượng khí CO2 khổng lồ vào khí quyển, góp phần làm gia tăng biến đổi khí hậu toàn cầu.

Để đối phó với vấn đề này và giảm thiểu tác động của khí nhà kính từ ngành GTVT, Bộ GTVT đã ban hành Quyết định số 1191/QĐ-BGTVT vào ngày 30/9/2024, nhằm xây dựng và triển khai kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông vận tải đến năm 2030. Mục tiêu của kế hoạch này là thực hiện các biện pháp giảm phát thải KNK, đồng thời đáp ứng các mục tiêu đã cam kết trong Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam.

Theo kế hoạch, đến năm 2030, ngành GTVT sẽ giảm 5,9% lượng phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát triển thông thường (BAU), tương đương với việc giảm 45,62 triệu tấn CO2 quy đổi trong toàn giai đoạn. Đây là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực giảm thiểu tác động của khí nhà kính đối với môi trường và góp phần vào các cam kết quốc tế của Việt Nam trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Kế hoạch này sẽ tập trung vào việc áp dụng các giải pháp công nghệ sạch hơn, cải thiện hiệu quả năng lượng, và thúc đẩy việc sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, như phương tiện điện và các loại nhiên liệu thay thế. Thực hiện các biện pháp này không chỉ giúp giảm lượng khí thải mà còn nâng cao chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đồng thời hướng tới một ngành giao thông vận tải bền vững hơn trong tương lai.

Các biện pháp cụ thể nhằm giảm nhẹ khí nhà kính GTVT

• Kiểm kê khí nhà kính trong giao thông vận tải: Điều này giúp doanh nghiệp trong lĩnh vực vận tải đánh giá chính xác lượng khí thải từ giao thông là bước đầu tiên rất quan trọng. Quy trình kiểm kê khí nhà kính giúp xác định các nguồn phát thải chính và mức độ ảnh hưởng của các phương tiện giao thông, từ đó đưa ra các chiến lược giảm thiểu hiệu quả. Kiểm kê định kỳ giúp tạo ra dữ liệu chính xác, hỗ trợ xây dựng chính sách giảm phát thải phù hợp.
• Khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông sạch và tiết kiệm năng lượng: Sử dụng xe điện, xe hybrid (kết hợp động cơ xăng và điện) và các phương tiện chạy bằng nhiên liệu tái tạo như khí sinh học hay hydrogen sẽ giảm đáng kể khí CO2 thải ra từ giao thông. Chính sách ưu đãi thuế, giảm giá xe điện hoặc trợ cấp cho các công ty vận tải sẽ thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang phương tiện xanh, góp phần giảm lượng khí thải đáng kể.
• Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm tiêu thụ nhiên liệu: Cải tiến công nghệ động cơ, tối ưu hóa hiệu suất năng lượng của phương tiện hiện có là một trong những cách giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Ngoài ra, áp dụng các biện pháp tiết kiệm nhiên liệu, chẳng hạn như duy trì vận hành xe ở tốc độ ổn định, bảo dưỡng xe định kỳ, sẽ giúp giảm đáng kể lượng nhiên liệu tiêu thụ, qua đó giảm lượng khí thải.
• Thúc đẩy vận tải xanh và sử dụng nhiên liệu thay thế: Sử dụng nhiên liệu sạch như khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), khí sinh học, và biofuel thay thế cho xăng và dầu diesel là một giải pháp quan trọng để giảm phát thải khí nhà kính. Các chính sách hỗ trợ nghiên cứu và phát triển nhiên liệu tái tạo, khuyến khích các doanh nghiệp vận tải sử dụng nhiên liệu ít phát thải, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động môi trường của ngành giao thông.
• Đẩy mạnh các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức cộng đồng: Các chiến dịch tuyên truyền, đào tạo về giảm phát thải khí nhà kính trong giao thông, khuyến khích người dân và doanh nghiệp thực hiện thói quen vận hành xe tiết kiệm năng lượng sẽ mang lại lợi ích lâu dài. Những hành động nhỏ như lái xe tiết kiệm nhiên liệu và lựa chọn phương tiện thân thiện với môi trường sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm khí thải từ giao thông.

KNA CERT – Tổ chức uy tín hỗ trợ kiểm kê khí nhà kính giao thông vận tải

KNA CERT là tổ chức hàng đầu trong lĩnh vực kiểm kê khí nhà kính (KNK) trong ngành giao thông vận tải, cam kết mang đến giải pháp chất lượng và chính xác giúp các tổ chức, doanh nghiệp và chính phủ đánh giá và quản lý lượng khí thải từ hoạt động giao thông. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và quy trình kiểm kê bài bản, KNA CERT cung cấp dịch vụ hướng dẫn kiểm kê khí nhà kính hiệu quả, từ đó giúp các bên liên quan xây dựng chiến lược giảm thiểu phát thải bền vững.

Việc thực hiện kiểm kê khí nhà kính chính xác là bước đi quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. KNA CERT cung cấp các dịch vụ phân tích, đo lường và báo cáo khí thải từ giao thông vận tải, từ vận tải đường bộ đến hàng không, đường sắt và vận tải biển, giúp các tổ chức có cái nhìn rõ ràng về nguồn phát thải và xây dựng những kế hoạch giảm phát thải hiệu quả.

Với cam kết phát triển một tương lai giao thông sạch và bền vững, KNA CERT luôn đồng hành cùng khách hàng trong việc tối ưu hóa các phương tiện, nâng cao hiệu suất năng lượng, cũng như chuyển đổi sang các phương tiện giao thông xanh, thân thiện với môi trường. Khi lựa chọn KNA CERT, các đối tác không chỉ đảm bảo tuân thủ các quy định về khí thải mà còn góp phần vào chiến lược phát triển bền vững và bảo vệ hành tinh cho các thế hệ tương lai.

 Hy vọng sau khi đọc bài viết doanh nghiệp đã hiểu được khí nhà kính giao thông vận tải là gì cũng như những biện pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính đó? Nếu doanh nghiệp có thắc mắc gì về nội dung trên, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ.  

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com