Khảo sát mức độ sẵn sàng tham gia thị trường carbon của các doanh nghiệp Việt 

Trong bối cảnh chuyển đổi xanh đang trở thành xu thế toàn cầu, nhiều doanh nghiệp Việt đã có những bước đi ban đầu trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Tuy nhiên, khi nói đến mức độ sẵn sàng tham gia thị trường carbon tự nguyện (VCM), sự chênh lệch giữa các doanh nghiệp là điều vẫn còn rất rõ rệt. 

4 lĩnh vực trọng điểm tham gia khảo sát 

️🎯 Kết quả khảo sát mới nhất, công bố tại Diễn đàn Thị trường Carbon Việt Nam tổ chức ngày 10/4/2025, đã hé lộ bức tranh thực tế về sự chuẩn bị của các doanh nghiệp trong việc gia nhập sân chơi đầy tiềm năng nhưng cũng không ít thách thức này. Cuộc khảo sát do Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) phối hợp với Cục Biến đổi khí hậu – Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện, nằm trong khuôn khổ Dự án Thúc đẩy khử carbon của IFC tại Việt Nam. 

👉Khảo sát tập trung vào bốn ngành có lượng phát thải lớn và đóng vai trò chiến lược trong mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam vào năm 2050, bao gồm: sản xuất lúa gạo, thực phẩm – đồ uống (F&B), chăn nuôi và quản lý chất thải. Đây đều là những lĩnh vực có tiềm năng lớn trong việc tham gia thị trường carbon, khi mà mỗi hành động giảm phát thải đều có thể được “chuyển hóa” thành giá trị kinh tế thông qua các cơ chế tín chỉ carbon. 

Mục tiêu chính của khảo sát là đánh giá năng lực hiện tại, mức độ nhận thức và các hoạt động kiểm kê khí nhà kính của khu vực tư nhân. Những kết quả thu được sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra các biện pháp can thiệp cụ thể, từ hướng dẫn kỹ thuật đến chính sách hỗ trợ, nhằm thúc đẩy sự tham gia mạnh mẽ hơn từ khu vực doanh nghiệp vào thị trường carbon tự nguyện. 

Các nội dung khảo sát bao gồm: mức độ sẵn sàng kiểm kê khí nhà kính, đo lường – báo cáo – thẩm định (MRV) các biện pháp giảm phát thải, hiểu biết về thị trường carbon, cũng như khả năng áp dụng công nghệ số trong quản lý và theo dõi lượng phát thải. 

🎤 Chia sẻ về lý do chọn các ngành trên, bà Phạm Liên Anh – Trưởng nhóm Tư vấn và Nghiên cứu Kinh tế, khu vực Mekong của IFC – nhấn mạnh: đây là những ngành không chỉ phát thải nhiều mà còn có khả năng chuyển đổi cao, nếu có sự hỗ trợ đúng lúc và đúng cách. Điều này cũng phù hợp với lộ trình quốc gia trong việc thực hiện các cam kết tại COP26. 

Trong tổng số 240 doanh nghiệp được khảo sát, đã có 98 doanh nghiệp phản hồi – một tỷ lệ tương đối khả quan trong bối cảnh thị trường carbon còn khá mới mẻ và khảo sát hoàn toàn mang tính tự nguyện. Điều đáng chú ý là phần lớn các phản hồi đến từ các doanh nghiệp lớn, có doanh thu cao, đồng thời là doanh nghiệp tư nhân và có vốn đầu tư nước ngoài. Điều này cho thấy sự quan tâm ban đầu đang đến từ những đối tượng có tiềm lực tài chính và tầm nhìn dài hạn. 

Một số đặc điểm ngành cũng cho thấy mức độ sẵn sàng khác nhau. Các doanh nghiệp trong ngành lúa gạo và xử lý chất thải thường có hoạt động đa dạng – từ canh tác, xay xát đến vận chuyển và xử lý. Trong khi đó, doanh nghiệp F&B chủ yếu tập trung vào khâu sản xuất thực phẩm, còn ngành chăn nuôi thì phần lớn hướng vào nuôi gia súc quy mô lớn. Điều này phần nào phản ánh năng lực tham gia thị trường carbon của mỗi ngành sẽ cần cách tiếp cận và hỗ trợ riêng biệt. 

✨Đáng khích lệ là nhiều doanh nghiệp đã chủ động áp dụng các tiêu chuẩn quản lý quốc tế, trong đó phổ biến nhất là ISO 14001 về quản lý môi trường. Ngoài ra, các tiêu chuẩn phổ biến khác được áp dụng bao gồm: ISO 14064 về kiểm kê khí nhà kính, ISO 22000 về quản lý an toàn thực phẩm và ISO 50001 về hệ thống quản lý năng lượng. Đây là nền tảng quan trọng để tiến tới xây dựng hồ sơ carbon và tham gia thị trường VCM trong tương lai gần. 

Mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Việt với thị trường carbon 

👉Về thực hiện kiểm kê khí nhà kính, khảo sát chỉ rõ có sự khác nhau ở từng lĩnh vực, cụ thể như lĩnh vực F&B (khoảng hơn 80%), chăn nuôi (hơn 50%), quản lý chất thải (gần 40%), và sản xuất lúa gạo (chỉ khoảng 10%), trong đó chỉ có khoảng 8% thực hiện kiểm kê phạm vi 3.  

Sự chủ động của ngành F&B phần lớn đến từ các quy định bắt buộc và sức ép từ chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc hoạt động thương mại quốc tế. Ngược lại, ngành sản xuất lúa gạo chỉ ghi nhận tỷ lệ thấp hơn chủ yếu do thiếu kiến thức chuyên môn, nguồn lực tài chính hạn chế và thiếu khung khuyến khích cụ thể từ chính sách. Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở lĩnh vực quản lý chất thải và chăn nuôi. 

Ở khía cạnh lập báo cáo khí nhà kính, các doanh nghiệp trong ngành F&B và quản lý chất thải thể hiện sự chủ động hơn, trong khi các ngành như chăn nuôi chỉ mới có một số đơn vị bắt đầu tiếp cận, còn ngành lúa gạo vẫn hoàn toàn vắng bóng các báo cáo chính thức. 

Dù vậy, không thể phủ nhận rằng nhiều doanh nghiệp đã có những bước đi đáng ghi nhận trong việc giảm phát thải. Các biện pháp như tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguồn tái tạo, trồng cây xanh và áp dụng công nghệ đặc thù ngành được triển khai khá phổ biến. Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp mới dừng lại ở mức hành động mà chưa thực sự đo lường hiệu quả giảm phát thải, đặc biệt trong lĩnh vực trồng lúa – nơi việc định lượng kết quả vẫn còn là một thách thức lớn. 

💥Động lực để doanh nghiệp thực hiện các biện pháp giảm phát thải chủ yếu đến từ hai yếu tố: cam kết môi trường nội tại và kỳ vọng sớm hình thành thị trường carbon trong nước. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp chia sẻ rằng họ vẫn còn đối mặt với rào cản lớn về tài chính và khoảng trống kiến thức chuyên môn. Đây là những yếu tố cần được can thiệp nếu muốn thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia của doanh nghiệp vào thị trường VCM. 

Kết quả khảo sát cho thấy rõ sự phân hóa về mức độ sẵn sàng giữa các ngành. F&B là lĩnh vực tiên phong, tiếp theo là ngành chăn nuôi. Trong khi đó, ngành quản lý chất thải nằm ở mức trung bình, còn sản xuất lúa gạo vẫn là lĩnh vực cần được hỗ trợ nhiều nhất nếu muốn tham gia thị trường carbon một cách hiệu quả. 

Một trong những yếu tố chi phối mạnh đến sự khác biệt này chính là sự hiện diện của các quy định bắt buộc gần đây về kiểm kê khí nhà kính. Đặc biệt, các doanh nghiệp có quy mô lớn và lượng phát thải cao như trong ngành F&B hoặc các công ty liên kết với khách hàng quốc tế có xu hướng chủ động và sẵn sàng hơn. Ngược lại, các doanh nghiệp vừa và nhỏ – vốn chiếm đa số – đang gặp khó khăn ngay từ bước đầu tiếp cận. 

📌Điều đáng lưu tâm là: ngay cả các doanh nghiệp lớn – vốn có lợi thế về nguồn lực và kinh nghiệm – cũng chưa hoàn toàn sẵn sàng về mặt kỹ thuật, đặc biệt là trong việc thực hiện các hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) cho kết quả giảm phát thải. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về khả năng tiếp cận thị trường carbon tự nguyện của các doanh nghiệp quy mô nhỏ hơn. 

Từ thực tế này, báo cáo đã đưa ra những khuyến nghị mang tính định hướng để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khu vực tư nhân tham gia thị trường carbon tự nguyện. Việc tăng cường năng lực chuyên môn, xây dựng hệ thống MRV minh bạch, hỗ trợ tài chính và hoàn thiện hành lang pháp lý sẽ là những bước đi quan trọng giúp doanh nghiệp Việt tiến gần hơn đến sân chơi carbon quốc tế – nơi không chỉ đo lường phát thải, mà còn trao đổi giá trị xanh một cách công bằng và bền vững. 

KNA CERT hỗ trợ doanh nghiệp gia nhập thị trường carbon 

Trong bức tranh nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức của thị trường carbon tại Việt Nam, có thể thấy rõ một điều: nếu doanh nghiệp muốn chuyển mình theo hướng phát triển bền vững, thì việc đầu tư vào kiểm kê khí nhà kính, áp dụng các hệ thống quản lý môi trường và giảm phát thải không còn là lựa chọn – mà là điều bắt buộc. 

☑️Hiểu rõ những khó khăn thực tiễn mà doanh nghiệp Việt đang đối mặt, KNA CERT cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình xanh hóa hoạt động sản xuất – kinh doanh, thông qua việc cung cấp các dịch vụ chứng nhận uy tín và hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu. Chúng tôi hiện cung cấp chứng nhận các hệ thống quản lý quan trọng như ISO 14001 (môi trường), ISO 22000 (an toàn thực phẩm), ISO 50001 (năng lượng). Đặc biệt, KNA CERT còn hỗ trợ thẩm tra báo cáo khí nhà kính theo tiêu chuẩn ISO 14064 và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện kiểm kê khí nhà kính bài bản, từ xây dựng hệ thống dữ liệu đến chuẩn hóa quy trình MRV (đo lường – báo cáo – thẩm định). 

Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm một giải pháp đáng tin cậy để bắt đầu hành trình tham gia thị trường carbon, hoặc muốn chuẩn hóa các hoạt động quản lý khí thải theo chuẩn quốc tế, KNA CERT chính là đối tác chuyên nghiệp mà bạn cần. 

📞 Liên hệ với KNA CERT ngay hôm nay theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hỗ trợ triển khai các tiêu chuẩn ISO và thực hiện kiểm kê khí nhà kính hiệu quả.