Lịch sử hình thành SA8000: Nguồn gốc và hành trình phát triển 

Để giải quyết những thách thức về điều kiện lao động và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, một trong những tiêu chuẩn được công nhận rộng rãi nhất trên thế giới đã ra đời: SA8000. Vậy, lịch sử hình thành SA8000 bắt nguồn từ đâu và nguồn gốc ra đời SA8000 có những dấu mốc quan trọng nào? Bài viết này của KNA CERT sẽ trả lời những câu hỏi trên. 

Bối cảnh ra đời SA8000: Khi trách nhiệm xã hội trở nên cấp bách 

Để hiểu rõ nguồn gốc ra đời SA8000, chúng ta cần nhìn lại bối cảnh kinh tế và xã hội cuối thế kỷ 20. Giai đoạn này chứng kiến sự bùng nổ của toàn cầu hóa, các tập đoàn đa quốc gia mở rộng hoạt động sản xuất sang các quốc gia đang phát triển để tận dụng chi phí lao động thấp. Tuy nhiên, mặt trái của sự phát triển này là những báo cáo đáng báo động về điều kiện làm việc tồi tệ, bóc lột lao động, lao động trẻ em, giờ làm việc kéo dài, và môi trường làm việc không an toàn tại nhiều nhà máy cung ứng. 

Các vụ bê bối liên quan đến "xưởng bóc lột" (sweatshops) của các thương hiệu nổi tiếng đã gây ra làn sóng phẫn nộ mạnh mẽ từ các tổ chức phi chính phủ (NGOs), công đoàn, người tiêu dùng và giới truyền thông. Áp lực từ công luận ngày càng tăng, đòi hỏi các công ty phải chịu trách nhiệm về điều kiện lao động không chỉ trong nội bộ mà còn trong toàn bộ chuỗi cung ứng của họ. 

Trước tình hình đó, nhiều thương hiệu và ngành công nghiệp bắt đầu tự phát triển các bộ quy tắc ứng xử riêng. Tuy nhiên, sự thiếu nhất quán và chồng chéo của hàng trăm bộ quy tắc khác nhau đã tạo ra gánh nặng không nhỏ cho các nhà cung cấp, gây ra sự bối rối và thiếu hiệu quả trong việc quản lý. Nhu cầu về một tiêu chuẩn chung, có tính toàn cầu và khả năng kiểm chứng độc lập trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Đây chính là tiền đề quan trọng cho lịch sử hình thành SA8000. 

Sự ra đời của SA8000 

Trong bối cảnh nhu cầu về một tiêu chuẩn thống nhất ngày càng lớn, vào giữa những năm 1990, một nhóm các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực nhân quyền, lao động và kinh doanh đã bắt đầu họp bàn. Trung tâm này là CEPAA (Council on Economic Priorities Accreditation Agency), một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại New York, sau này phát triển thành Social Accountability International (SAI). 

Nguồn gốc ra đời SA8000 gắn liền với nỗ lực của CEPAA nhằm tạo ra một tiêu chuẩn có thể áp dụng cho mọi ngành nghề và mọi quốc gia, đồng thời có thể được kiểm toán và chứng nhận bởi bên thứ ba độc lập. Mục tiêu là tạo ra một công cụ vừa đủ linh hoạt để phù hợp với các bối cảnh khác nhau, vừa đủ nghiêm ngặt để đảm bảo các quyền cơ bản của người lao động được tôn trọng. 

Sau nhiều năm nghiên cứu, tham vấn và phát triển với sự đóng góp của các chuyên gia từ công đoàn, doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và các nhà hoạch định chính sách, phiên bản đầu tiên của SA8000 đã chính thức được công bố vào tháng 10 năm 1997. Đây là một cột mốc lịch sử quan trọng, đánh dấu sự ra đời của tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội có thể kiểm chứng đầu tiên trên thế giới. 

SA8000 được xây dựng dựa trên các văn kiện quốc tế về quyền con người và lao động đã được công nhận rộng rãi, bao gồm: 

• Các Công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO). 

• Tuyên bố Phổ quát về Quyền con người của Liên Hợp Quốc. 

• Công ước Liên Hợp Quốc về Quyền trẻ em. 

Việc dựa trên các nền tảng pháp lý và nhân quyền quốc tế vững chắc đã mang lại cho SA8000 tính hợp pháp và được công nhận toàn cầu ngay từ những ngày đầu. 

Hành trình phát triển và các phiên bản cập nhật của SA8000 

Kể từ khi được ra đời vào năm 1997, lịch sử hình thành SA8000 không ngừng được bổ sung và hoàn thiện để phù hợp với sự thay đổi của môi trường kinh doanh toàn cầu và những thách thức mới về trách nhiệm xã hội. SAI, tổ chức quản lý tiêu chuẩn này, cam kết duy trì tính cập nhật và hiệu quả của SA8000 thông qua các phiên bản sửa đổi định kỳ. 

1. Phiên bản đầu tiên (SA8000:1997)

Phiên bản đầu tiên, SA8000:1997, là một bước đột phá trong lĩnh vực trách nhiệm xã hội. Nó lần đầu tiên đưa ra một khung khổ rõ ràng để đánh giá và chứng nhận các khía cạnh quan trọng của điều kiện lao động như lao động trẻ em, lao động cưỡng bức, sức khỏe và an toàn, tự do hiệp hội, phân biệt đối xử, kỷ luật, giờ làm việc, và lương thưởng. Đặc biệt, nó nhấn mạnh yêu cầu về một hệ thống quản lý có khả năng duy trì sự tuân thủ và cải thiện liên tục. 

2. Các phiên bản cập nhật của SA8000

Để đảm bảo SA8000 luôn phù hợp và hiệu quả, SAI đã định kỳ rà soát và cập nhật tiêu chuẩn. Các phiên bản nổi bật bao gồm: 

• SA8000:2001: Phiên bản này đưa ra một số sửa đổi và làm rõ để tăng cường tính khả thi và hiệu quả của tiêu chuẩn trong các môi trường khác nhau. 
• SA8000:2008: Đây là một bản cập nhật quan trọng, giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai thực tế và điều chỉnh để phù hợp hơn với các thông lệ tốt nhất về quản lý trách nhiệm xã hội. 
• SA8000:2014: Phiên bản gần đây nhất, SA8000:2014, tiếp tục cải tiến và bổ sung các yêu cầu, đặc biệt nhấn mạnh hơn vào vai trò của Ban chỉ đạo trách nhiệm xã hội (Social Performance Team – SPT), quản lý chuỗi cung ứng, và việc khắc phục các điểm không phù hợp một cách hiệu quả. Phiên bản này cũng làm rõ hơn về các điều khoản liên quan đến sức khỏe, an toàn, và quyền được thương lượng tập thể. 

Mỗi lần cập nhật đều thể hiện cam kết của SAI trong việc cung cấp một công cụ mạnh mẽ và phù hợp nhất để thúc đẩy điều kiện lao động có đạo đức trên toàn thế giới. Quá trình này thường bao gồm việc tham vấn rộng rãi với các bên liên quan từ nhiều lĩnh vực và quốc gia. 

Từ những trăn trở về điều kiện lao động trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, lịch sử hình thành SA8000 là một minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của cộng đồng quốc tế nhằm xây dựng một nền kinh tế công bằng và đạo đức hơn. Nguồn gốc ra đời SA8000 vào năm 1997 đã mở ra một kỷ nguyên mới cho việc quản lý trách nhiệm xã hội doanh nghiệp.  

Cho đến ngày nay, SA8000 vẫn giữ vững vai trò là một trong những tiêu chuẩn được tôn trọng và áp dụng rộng rãi nhất, tiếp tục thúc đẩy các doanh nghiệp không chỉ vì lợi nhuận mà còn vì lợi ích của người lao động và toàn xã hội. Hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn sâu sắc về câu chuyện đằng sau tiêu chuẩn SA8000. Liên hệ với KNA CERT để được hỗ trợ nếu bạn đang quan tâm tới tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội này.