Thị trường carbon 2025: Hướng đi nào cho doanh nghiệp?

Thị trường carbon được đưa vào vận hành đặt ra bài toán thích ứng cho các doanh nghiệp. Đây không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để doanh nghiệp chuyển đổi mô hình kinh doanh, bắt kịp xu thế hiện nay.

Bước ngoặt quan trọng cho thị trường Carbon Việt Nam

Năm 2025 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển thị trường carbon tại Việt Nam. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế, Việt Nam không chỉ từng bước hội nhập vào nền kinh tế xanh toàn cầu mà còn tiến gần hơn tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Đặc biệt, việc Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký ban hành Quyết định số 232/QĐ-TTg ngày 24/1/2025, phê duyệt Đề án Thành lập và Phát triển Thị trường Carbon tại Việt Nam, đã đặt nền móng quan trọng cho sự hình thành và vận hành của thị trường này trong tương lai.

Mục tiêu cốt lõi của Đề án là xây dựng một thị trường carbon hiệu quả, tạo động lực cho doanh nghiệp giảm phát thải khí nhà kính với chi phí tối ưu. Thông qua cơ chế mua bán tín chỉ carbon, doanh nghiệp có thể tự chủ trong việc cân đối lượng phát thải, đồng thời khai thác các cơ hội tài chính từ việc cắt giảm khí nhà kính. Điều này không chỉ giúp thực hiện các cam kết của Việt Nam trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) mà còn mở ra dòng tài chính mới, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh và các giải pháp phát thải thấp.

Việc phát triển thị trường carbon cũng đồng nghĩa với việc Việt Nam có thể gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Trong bối cảnh nhiều quốc gia, đặc biệt là Liên minh châu Âu (EU), đang áp dụng các chính sách điều chỉnh thuế biên giới carbon (CBAM), việc chủ động tham gia vào thị trường carbon giúp doanh nghiệp Việt thích ứng nhanh chóng với các quy định khắt khe, tránh được những rào cản thương mại và tận dụng cơ hội mở rộng thị phần trên trường quốc tế.

Bên cạnh đó, thị trường carbon không chỉ đơn thuần là một công cụ kinh tế mà còn góp phần thúc đẩy chuyển đổi xanh, hướng doanh nghiệp đến những mô hình sản xuất sạch, thân thiện với môi trường. Việc giao dịch tín chỉ carbon không chỉ tạo ra nguồn thu từ việc giảm phát thải mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, cải tiến công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa các mục tiêu này, Việt Nam cần có một cơ chế vận hành minh bạch và đồng bộ, đảm bảo tính công bằng trong giao dịch tín chỉ carbon và tạo động lực cho doanh nghiệp tham gia. Các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, như ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính và đào tạo về cơ chế thị trường carbon, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường này.

Khó khăn trong việc thích ứng với quy định giảm phát thải

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh các chính sách giảm phát thải khí nhà kính và xây dựng thị trường carbon, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội. Theo chia sẻ của ông Đỗ Đức Tiến, Giám đốc Kinh doanh Công ty NAYAN Sustainability, những khó khăn này có thể được chia thành hai nhóm chính: thiếu hụt kiến thức về kiểm kê khí nhà kính và hạn chế về nguồn lực tài chính, nhân sự.

1. Nhận thức chưa cao và thiếu hụt kiến thức

Một trong những rào cản lớn nhất mà doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang gặp phải là sự thiếu hụt kiến thức về kiểm kê khí nhà kính và thị trường carbon. Việc tham gia vào thị trường này không chỉ đơn thuần là giao dịch mua bán tín chỉ carbon trong thời gian ngắn, mà là một quy trình dài hơi, từ khâu đăng ký dự án đến khi được cấp chứng nhận có thể mất từ 2 đến 3 năm.

Theo Quyết định số 232/QĐ-TTg ngày 24/1/2025, từ nay đến tháng 6/2025, Việt Nam sẽ hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường tín chỉ carbon cũng như cơ chế giao dịch hạn ngạch phát thải. Đây là một tín hiệu tích cực, giúp doanh nghiệp có định hướng rõ ràng hơn trong việc chuẩn bị tham gia thị trường carbon. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội này, các doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu về cơ chế hoạt động, quy định pháp luật và quy trình chứng nhận để không bị tụt lại trong cuộc đua chuyển đổi xanh.

2. Hạn chế về nguồn lực – nhân sự và tài chính

Bên cạnh rào cản về kiến thức, nguồn lực cũng là một vấn đề lớn. Nhân sự có chuyên môn về kiểm kê khí nhà kính và tín chỉ carbon tại Việt Nam hiện nay còn rất hạn chế. Việc tìm kiếm đội ngũ chuyên gia hoặc tổ chức đủ năng lực để cấp và chứng nhận tín chỉ carbon trong nước vẫn còn gặp nhiều khó khăn, kéo theo chi phí cho quá trình này tăng cao.

Ngoài ra, nguồn lực tài chính cũng là một yếu tố quan trọng mà doanh nghiệp cần tính đến. Để đầu tư vào các dự án tín chỉ carbon, doanh nghiệp phải sẵn sàng bỏ ra một khoản đầu tư đáng kể trong dài hạn, trong khi lợi nhuận thu về không thể có ngay lập tức. Do đó, các doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng về khả năng tài chính trước khi tham gia thị trường này.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì cho thị trường carbon?

Nhằm giúp doanh nghiệp Việt Nam vượt qua những rào cản trên, ông Đỗ Đức Tiến đã đưa ra một số khuyến nghị quan trọng:

1. Theo dõi thông tin chính thống từ Chính phủ

Các quy định về thị trường carbon vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Do đó, doanh nghiệp cần cập nhật thường xuyên các chính sách và hướng dẫn mới nhất từ Chính phủ, đặc biệt là từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, để nắm bắt kịp thời những thay đổi trong cơ chế vận hành và các cơ hội tham gia thị trường.

2. Tham gia các khóa đào tạo và hội thảo về thị trường Carbon

Hiện nay, có rất nhiều khóa học chuyên sâu, hội thảo và diễn đàn về thị trường carbon do các tổ chức trong nước và quốc tế tổ chức. Việc tham gia các sự kiện này giúp doanh nghiệp nâng cao nhận thức, cập nhật xu hướng mới và học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp đi trước. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để tìm kiếm đối tác chiến lược cho quá trình triển khai dự án tín chỉ carbon.

3. Chuẩn bị sẵn sàng về nhân sự và tài chính

Doanh nghiệp cần có chiến lược đầu tư dài hạn, đảm bảo đủ nguồn lực về tài chính và nhân sự để thực hiện kiểm kê khí thải và tham gia vào thị trường carbon. Trong đó, việc xây dựng đội ngũ nhân sự chuyên môn cao sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong các quy trình kiểm kê và báo cáo phát thải. Nếu chưa có đủ năng lực nội bộ, doanh nghiệp có thể hợp tác với các tổ chức tư vấn và chứng nhận uy tín để nhận được sự hỗ trợ chuyên sâu.

4. Hợp tác với các tổ chức chuyên môn để được tư vấn và hướng dẫn

Việc hợp tác với các tổ chức có kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm kê khí nhà kính và tín chỉ carbon là một giải pháp giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai. Những tổ chức này sẽ hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chiến lược phù hợp, tối ưu chi phí và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.

KNA CERT thường xuyên tổ chức nhiều Hội thảo và Khóa đào tạo liên quan tới các chủ đề về Khí nhà kính, thị trường carbon, tín chỉ carbon, tiêu chuẩn quản lý khí nhà kính ví dụ như Khóa đào tạo ISO 14064,… Ngoài ra, Chúng Tôi cũng cung cấp dịch vụ tư vấn kiểm kê khí nhà kính tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam. Vui lòng liên hệ ngay với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để nhận thông tin về các buổi Hội thảo/Khóa đào tạo hoặc được hỗ trợ thêm về dịch vụ.