Thị trường carbon cần hợp tác xuyên biên giới 

Nhiều chuyên gia và nhà hoạch định chính sách cùng đồng thuận rằng, một thị trường carbon hiệu quả không thể phát triển độc lập trong phạm vi của một quốc gia đơn lẻ. Để đạt được hiệu quả thực sự, hệ thống này đòi hỏi sự phối hợp và liên kết xuyên biên giới, vì bản chất của vấn đề khí hậu là không có ranh giới lãnh thổ. 

Thách thức khi phát triển thị trường carbon đơn độc 

☑️Thị trường carbon hoạt động theo một cơ chế đã được quốc tế thừa nhận, gọi là “cap and trade” – tức là “giới hạn và trao đổi”. Theo đó, mỗi quốc gia hoặc doanh nghiệp sẽ được cấp một lượng tín chỉ khí thải tương ứng với mức phát thải cho phép. Nếu lượng phát thải vượt quá hạn mức này, họ buộc phải mua thêm tín chỉ từ những tổ chức phát thải ít hơn. Ngược lại, các đơn vị phát thải dưới ngưỡng được phân bổ có thể bán phần tín chỉ dư thừa cho các đối tác khác. 

Cơ chế này tạo ra động lực kinh tế rõ ràng cho việc cắt giảm phát thải, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào các công nghệ sạch hơn và áp dụng các giải pháp bền vững nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, dù tiềm năng là rất lớn, phần lớn các thị trường carbon hiện nay vẫn chỉ giới hạn trong phạm vi quốc gia hoặc một số khu vực nhỏ. Điều này vô hình trung làm giảm hiệu quả của hệ thống trong việc điều tiết lượng phát thải toàn cầu – trong khi các tác động của biến đổi khí hậu lại lan rộng và ảnh hưởng toàn cầu. 

👉️ Việc các nước xây dựng hệ thống thị trường carbon độc lập thường vấp phải nhiều thách thức. Một trong số đó là sự thiếu ổn định về giá và thanh khoản, khi mà phạm vi giao dịch bị bó hẹp khiến cho giá tín chỉ dễ bị dao động mạnh, thậm chí không phản ánh chính xác giá trị thực của việc giảm phát thải. Thêm vào đó, sự khác biệt trong điều kiện phát triển kinh tế, môi trường và chính sách năng lượng giữa các quốc gia đã dẫn đến những cách tiếp cận khác nhau trong việc định giá và kiểm soát khí thải. 

💥 Chính sự thiếu đồng bộ này làm cho việc kết nối giữa các thị trường carbon trở nên khó khăn hơn, và nếu chỉ dừng lại ở quy mô nội địa, các hệ thống thị trường carbon quốc gia sẽ không thể tạo ra ảnh hưởng đủ lớn để giải quyết bài toán khí hậu ở cấp độ toàn cầu. Một thách thức khác nữa là tình trạng “rò rỉ khí thải” – khi một quốc gia áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn, các doanh nghiệp có thể chuyển hoạt động phát thải sang các quốc gia có quy định lỏng lẻo hơn. Điều này không chỉ làm giảm hiệu quả tổng thể của nỗ lực cắt giảm khí thải mà còn làm gia tăng sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các quốc gia. 

Từ những lý do đó, việc thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới trong phát triển thị trường carbon không chỉ là lựa chọn chiến lược, mà còn là một điều tất yếu nếu nhân loại muốn đạt được các mục tiêu khí hậu một cách thực chất và bền vững. 

Hợp tác quốc tế mang lại lợi ích gì khi xây dựng thị trường carbon? 

1. Ổn định giá tín chỉ Carbon

✨Trước những giới hạn cố hữu của các thị trường carbon hiện hành, nhu cầu hợp tác xuyên biên giới trở nên không thể thiếu nếu muốn xây dựng một hệ thống hiệu quả và toàn diện. Khi các quốc gia hoặc khu vực cùng kết nối hệ thống giao dịch tín chỉ carbon, không chỉ tính thanh khoản của thị trường được nâng cao mà còn góp phần ổn định giá tín chỉ. Với khối lượng giao dịch lớn hơn, thị trường có thể phản ánh chính xác hơn giá trị thực của việc cắt giảm phát thải, từ đó tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy doanh nghiệp toàn cầu đầu tư vào công nghệ xanh và đổi mới sáng tạo. 

2. Tạo sự thống nhất trong việc kiểm soát phát thải

💥Không dừng lại ở lợi ích kinh tế, sự hợp tác này còn giúp các nước đồng bộ hóa chính sách kiểm soát phát thải. Việc cùng nhau xây dựng khung pháp lý thống nhất sẽ giảm bớt khác biệt trong tiêu chuẩn giữa các quốc gia, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc giao dịch xuyên quốc gia. Đồng thời, các bên có thể học hỏi lẫn nhau thông qua trao đổi kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật, từ đó nâng cao năng lực quản lý môi trường một cách toàn diện. 

3. Ngăn hiện tượng “rò rỉ” khí thải

📌Sự liên kết chặt chẽ giữa các hệ thống thị trường carbon còn là giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn hiện tượng “rò rỉ” khí thải – khi hoạt động sản xuất phát thải cao có xu hướng chuyển đến các quốc gia có quy định lỏng lẻo hơn. Khi cùng nhau đặt ra một bộ tiêu chuẩn chung nghiêm ngặt, các quốc gia sẽ góp phần hạn chế hiện tượng này, bảo vệ hiệu quả tổng thể của các chiến lược giảm phát thải toàn cầu. 

4. Tạo động lực phát triển xanh

🌎 Mở rộng quy mô thị trường carbon ra phạm vi toàn cầu còn giúp tăng hiệu quả đầu tư và thúc đẩy chuyển giao công nghệ. Khi được tiếp cận với một thị trường rộng lớn và minh bạch, các doanh nghiệp không chỉ có thêm cơ hội kinh doanh mà còn có thể tham gia vào mạng lưới hợp tác toàn cầu để nâng cao năng lực quản trị, chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi từ các mô hình tiên tiến. 

5. Thực thi các cam kết khí hậu hiệu quả

Sự hợp tác quốc tế cũng đóng vai trò là động lực để các quốc gia hiện thực hóa cam kết khí hậu của mình. Khi cùng nhau tham gia các hệ thống thị trường carbon toàn cầu, các nước phát đi tín hiệu mạnh mẽ về quyết tâm chống biến đổi khí hậu, đồng thời tạo nền tảng để thực thi các hiệp định khí hậu quốc tế như Hiệp định Paris. Việc này còn mở ra cơ hội xây dựng các thỏa thuận thương mại xanh và thúc đẩy các sáng kiến môi trường mang tính toàn cầu. 

Các sáng kiến hợp tác quốc tế trong việc kiểm soát khí thải 

Trên thực tế, đã có nhiều sáng kiến hợp tác quốc tế được triển khai và ghi nhận kết quả tích cực. Hệ thống giao dịch tín chỉ carbon của Liên minh châu Âu (EU ETS) đã mở rộng hợp tác với các thị trường quốc tế, tạo nên một mạng lưới giao dịch rộng lớn và ổn định hơn. Các tổ chức như Ngân hàng Thế giới hay Quỹ Tiền tệ Quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng khi hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn chính sách và cung cấp công cụ tài chính giúp các quốc gia xây dựng hệ thống thị trường carbon hiệu quả. 

🎯 Một sáng kiến đáng chú ý khác là “Carbon Pricing Leadership Coalition” (CPLC) – một liên minh toàn cầu quy tụ các chính phủ, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp hàng đầu. Liên minh này không chỉ thúc đẩy định giá carbon mà còn là diễn đàn để các thành viên trao đổi chính sách, chia sẻ mô hình thành công và cùng xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá phát thải đồng bộ. 

Cần hành động như thế nào? 

Từ những ví dụ trên có thể thấy rằng, nếu thị trường carbon chỉ hoạt động trong phạm vi quốc nội, hiệu quả cắt giảm phát thải sẽ bị hạn chế đáng kể. Hợp tác xuyên biên giới không chỉ là xu hướng mà là một yêu cầu bắt buộc để tạo nên một khuôn khổ kinh tế bền vững toàn cầu. 

Các chính phủ và tổ chức quốc tế cần cùng nhau xây dựng bộ tiêu chuẩn chung về đánh giá và chứng nhận tín chỉ carbon, nhằm đảm bảo tính minh bạch, ổn định và mở rộng của hệ thống giao dịch. Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh các chương trình hợp tác về nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và đào tạo chuyên môn cho đội ngũ làm việc trong lĩnh vực quản lý phát thải. 

Sự hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật từ các tổ chức lớn như Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế và các tổ chức phát triển khu vực sẽ là đòn bẩy để các nước đang phát triển từng bước xây dựng và vận hành hệ thống thị trường carbon riêng, phù hợp với điều kiện thực tế của mình. 

🎯 Cuối cùng, việc duy trì đối thoại đa phương thông qua các hội nghị, hội thảo quốc tế sẽ mở ra các kênh đàm phán, trao đổi và hợp tác thiết thực. Đây chính là nền tảng để cộng đồng quốc tế tiến tới một giải pháp toàn cầu trong nỗ lực cắt giảm khí nhà kính, hướng tới một tương lai xanh, bền vững và an toàn cho các thế hệ mai sau. 

Rõ ràng, phát triển thị trường carbon không thể tách rời khỏi bối cảnh toàn cầu. Chỉ khi có sự liên kết, phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia, nỗ lực giảm phát thải mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần hiện thực hóa mục tiêu khí hậu toàn cầu và mở ra một chương mới cho phát triển kinh tế bền vững. 

📌 Doanh nghiệp hiện nay cũng cần nắm bắt các quy định về kiểm soát phát thải để chủ động tham gia thị trường carbon khi cơ chế này chính thức vận hành taị Việt Nam. Vui lòng liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0983.246.419/ 0981.222.786 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hướng dẫn kiểm kê và báo cáo phát thải khí nhà kính theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam và quốc tế.