Xuất khẩu cà phê vào Bắc Âu: 5 khuyến nghị giúp đáp ứng EUDR

Quy định về sản phẩm không gây phá rừng (EUDR) của Liên minh châu Âu (EU) đang đặt ra những yêu cầu khắt khe đối với các mặt hàng xuất khẩu vào thị trường này, trong đó có cà phê. Tuy nhiên, bên cạnh những thách thức, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện quy trình sản xuất và mở rộng thị phần tại Bắc Âu.

Quy định EUDR tác động đáng kể tới xuất khẩu cà phê của Việt Nam vào Bắc Âu

EUDR hiện áp dụng cho bảy nhóm mặt hàng chính, bao gồm đậu nành, thịt bò, dầu cọ, gỗ, ca cao, cà phê và cao su. Tại Việt Nam, những ngành hàng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất là cà phê, gỗ và cao su, do đây là những sản phẩm xuất khẩu chủ lực sang thị trường EU. Ban đầu, EUDR được dự kiến có hiệu lực từ ngày 31/12/2024. Tuy nhiên, trước những phản hồi từ cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu cũng như các nhà nhập khẩu EU, Ủy ban Châu Âu (EC) đã quyết định gia hạn thời gian tuân thủ. Theo đó, các doanh nghiệp lớn phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu của EUDR trước ngày 30/12/2025, trong khi các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ có thời hạn đến 30/6/2026.

Việc lùi thời hạn này mang lại cơ hội quý giá cho cơ quan quản lý tại Việt Nam, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp trong nước để chuẩn bị kỹ lưỡng hơn. Điều này bao gồm việc cập nhật thông tin, nâng cấp hệ thống truy xuất nguồn gốc, xây dựng chiến lược tuân thủ quy định, đồng thời tìm kiếm sự hỗ trợ từ các tổ chức trong và ngoài nước.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển (kiêm nhiệm các nước Bắc Âu), khi EUDR chính thức có hiệu lực, ngành cà phê xuất khẩu sẽ chịu tác động đáng kể, đặc biệt đối với các thị trường Thụy Điển, Đan Mạch và Na Uy. Đây là những quốc gia có tiêu chuẩn cao về phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Do đó, để tiếp cận và duy trì thị phần tại khu vực này, các doanh nghiệp cà phê Việt Nam cần chủ động chuẩn bị từ quy trình sản xuất, hệ thống truy xuất nguồn gốc đến việc đảm bảo minh bạch trong chuỗi cung ứng.

Việc tuân thủ EUDR không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của thị trường Bắc Âu mà còn mở ra cơ hội nâng cao uy tín thương hiệu và năng lực cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu ngày càng chú trọng đến tính bền vững. Đây chính là thời điểm để ngành cà phê Việt Nam tái cấu trúc, phát triển theo hướng hiện đại và bền vững hơn.

5 khuyến nghị giúp doanh nghiệp đáp ứng EUDR

1. Hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc

Một trong những yêu cầu cốt lõi của EUDR là đảm bảo cà phê xuất khẩu không liên quan đến hoạt động phá rừng, đồng thời tuân thủ luật pháp tại quốc gia sản xuất và cung cấp thông tin định vị địa lý chính xác về vùng trồng.

Để đáp ứng điều này, doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ với các hiệp hội nông dân và nhóm sản xuất để thu thập dữ liệu vị trí địa lý, hồ sơ truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, đầu tư vào công nghệ giám sát chuỗi cung ứng, giúp nâng cao tính minh bạch và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu từ khâu sản xuất đến xuất khẩu. Việc áp dụng các hệ thống số hóa và công cụ theo dõi hiện đại sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu.

2. Hợp tác với các tổ chức và tận dụng nguồn hỗ trợ

Doanh nghiệp có thể tối ưu hóa khả năng tuân thủ EUDR bằng cách kết nối với các tổ chức quốc tế và sáng kiến bền vững đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Việc tham gia các chương trình như Rainforest Alliance, Fairtrade, 4C hoặc Enveritas sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, đồng thời nâng cao uy tín thương hiệu.

Ngoài ra, các tổ chức như Global Traceability, Satelligence, Sourcetrace có thể hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thiết lập hệ thống giám sát, truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn EUDR. Doanh nghiệp cũng nên theo dõi các chương trình hỗ trợ của EU, chẳng hạn như Team Europe Initiative, để tận dụng các công cụ và tài nguyên giúp đơn giản hóa quá trình chuyển đổi.

3. Biến EUDR thành lợi thế cạnh tranh

Việc chuẩn bị sớm và đầy đủ không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu pháp lý mà còn tạo đòn bẩy nâng cao uy tín với khách hàng Bắc Âu. Để tận dụng lợi thế này, doanh nghiệp cần chuẩn bị tài liệu chứng minh tuân thủ EUDR, bao gồm dữ liệu về truy xuất nguồn gốc và chứng nhận bền vững.

Bên cạnh đó, việc quảng bá những nỗ lực bảo vệ môi trường của doanh nghiệp có thể giúp nâng cao giá trị thương hiệu. Các doanh nghiệp cũng nên tích cực tham gia các hội chợ thương mại quốc tế, đặc biệt là Stockholm Coffee Festival hoặc Copenhagen Coffee Fair, để giới thiệu sản phẩm và tạo mối quan hệ với đối tác tiềm năng.

4. Dự toán chi phí tuân thủ và huy động nguồn lực

Quá trình đáp ứng EUDR đòi hỏi sự đầu tư đáng kể, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu, áp dụng công nghệ giám sát và xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc. Doanh nghiệp cần lập kế hoạch tài chính chi tiết, dự trù các khoản đầu tư cho bản đồ hóa vị trí địa lý, kiểm định chất lượng và nâng cấp hệ thống quản lý.

Ngoài ra, việc hỗ trợ nông dân địa phương đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo nguồn cung ổn định. Doanh nghiệp có thể tìm kiếm đối tác tài trợ hoặc nguồn vốn hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế để giảm bớt gánh nặng tài chính trong quá trình chuyển đổi.

5. Dẫn đầu trong bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Thị trường Bắc Âu luôn chú trọng đến yếu tố bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Vì vậy, việc tuân thủ EUDR không chỉ là một yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để doanh nghiệp khẳng định trách nhiệm xã hội.

Các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược sản xuất xanh, áp dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường và quy trình sản xuất hiện đại. Đồng thời, việc kể câu chuyện thương hiệu gắn liền với bảo vệ rừng và chống biến đổi khí hậu sẽ giúp sản phẩm cà phê Việt Nam chinh phục khách hàng tại thị trường khó tính này.

Cam kết giảm thiểu tác động môi trường không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản EUDR mà còn tạo dựng hình ảnh thương hiệu bền vững và có trách nhiệm, thu hút nhiều đối tác quốc tế.

Sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý Việt Nam

Trong thời gian qua, Bộ Công Thương phối hợp với Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam đã liên tục tổ chức các chương trình đào tạo nhằm nâng cao năng lực tuân thủ EUDR cho doanh nghiệp. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng đang triển khai các hoạt động hỗ trợ ngành hàng cao su, cà phê và gỗ xây dựng lộ trình thích ứng với quy định này.

Ngoài ra, các cơ quan quản lý trong nước đang phối hợp để xây dựng Khung hướng dẫn thích ứng với EUDR, tập trung vào các bước thực hiện truy xuất nguồn gốc, trách nhiệm giải trình và đánh giá rủi ro cho doanh nghiệp trong các ngành hàng liên quan. Đây là cơ sở quan trọng giúp doanh nghiệp có định hướng rõ ràng trong quá trình chuyển đổi, đảm bảo đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn khi xuất khẩu vào EU.

Việc EUDR có hiệu lực đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp cà phê Việt Nam. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ hệ thống truy xuất nguồn gốc, hợp tác với các tổ chức quốc tế, tối ưu chi phí đến nâng cao cam kết bền vững sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ vượt qua rào cản mà còn nâng cao vị thế trên thị trường Bắc Âu. Đây là thời điểm quan trọng để ngành cà phê Việt Nam chuyển mình, hướng đến một nền sản xuất xanh và bền vững hơn, đồng thời khẳng định chỗ đứng vững chắc trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nếu Quý Doanh Nghiệp đang gặp khó khăn trong quá trình thực thi EUDR, vui lòng liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hỗ trợ tuân thủ các Quy định.