ESG dẫn lối doanh nghiệp Việt chinh phục thị trường quốc tế

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) đang trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh và khả năng hội nhập của doanh nghiệp Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, việc sử dụng một "ngôn ngữ tài chính chung" nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp mở rộng hợp tác, giao thương và thu hút các nguồn vốn quốc tế. Cùng với đó, yêu cầu về phát triển bền vững và minh bạch trong quản trị doanh nghiệp đang gia tăng mạnh mẽ khi các nhà đầu tư, đối tác toàn cầu và người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi cao hơn về trách nhiệm xã hội và môi trường từ phía doanh nghiệp.

Không chỉ chịu sức ép từ các quy định ngày càng chặt chẽ của Chính phủ và các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp Việt còn phải đối mặt với yêu cầu áp dụng các báo cáo ESG, thực hiện mục tiêu giảm phát thải carbon và xây dựng mô hình kinh doanh có trách nhiệm. Những yếu tố này không chỉ là rào cản, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị, cải thiện hình ảnh và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

Hiểu được tầm quan trọng của ESG đối với sự phát triển bền vững, sự kiện "Dẫn đầu xu hướng ESG: ACCA và KPMG đồng hành cùng Nhà lãnh đạo doanh nghiệp", tổ chức ngày 6/3 tại Hà Nội, đã thu hút sự tham gia đông đảo của các lãnh đạo doanh nghiệp và chuyên gia hàng đầu. Sự kiện do Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh Quốc (ACCA) phối hợp cùng KPMG Việt Nam tổ chức, nhằm mục tiêu hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tích hợp yếu tố ESG vào chiến lược kinh doanh, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Sự kiện này cũng cho thấy sự cấp thiết của việc áp dụng ESG trong hoạt động doanh nghiệp, như một xu thế tất yếu để phát triển bền vững.

Trong khuôn khổ chương trình, buổi tọa đàm với chủ đề "Hợp tác vì sự phát triển bền vững" đã quy tụ nhiều chuyên gia uy tín đến từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, ACCA Việt Nam, KPMG Việt Nam và Ngân hàng Agribank. Tại đây, các diễn giả cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về cách thức triển khai ESG hiệu quả, cũng như những thách thức và giải pháp để doanh nghiệp có thể thích ứng nhanh với các yêu cầu mới về phát triển bền vững.

Theo các chuyên gia, động lực lớn nhất thúc đẩy doanh nghiệp theo đuổi mục tiêu phát triển bền vững đến từ sự thay đổi mạnh mẽ trong hệ thống pháp lý, cả trong nước lẫn quốc tế. Những quy định mới không chỉ đưa ra các tiêu chuẩn khắt khe hơn mà còn trực tiếp tác động tới khả năng cạnh tranh, cũng như cơ hội tiếp cận thị trường của doanh nghiệp. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải chủ động thay đổi tư duy và hành động để không bị bỏ lại phía sau trên hành trình hội nhập kinh tế toàn cầu.

Bước sang năm 2024, châu Âu đã chính thức áp dụng hàng loạt tiêu chuẩn bắt buộc về phát triển bền vững, trong đó nổi bật là Chỉ thị Báo cáo Bền vững Doanh nghiệp (CSRD) và Chỉ thị về Thẩm định Doanh nghiệp Bền vững (CSDDD). Đây là những quy định đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về minh bạch và trách nhiệm của doanh nghiệp đối với môi trường và xã hội. Không chỉ dừng lại ở châu Âu, xu hướng này còn lan rộng khi Vương quốc Anh dự kiến sẽ đưa vào thực thi bộ tiêu chuẩn UK SDR từ năm 2026, nhằm nâng cao chuẩn mực báo cáo bền vững và thúc đẩy doanh nghiệp hành động có trách nhiệm hơn với môi trường.

Là một đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, châu Âu ngày càng đòi hỏi các doanh nghiệp phải tuân thủ những yêu cầu khắt khe về phát triển bền vững, trong đó có việc báo cáo lượng phát thải khí nhà kính xuyên suốt chuỗi giá trị, từ khâu sản xuất đến tiêu dùng cuối cùng. Điều này tạo ra áp lực lớn đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang hoạt động tại Việt Nam, cũng như các công ty tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu hoặc nhận vốn từ thị trường châu Âu và Anh. Khi đó, tuân thủ các nguyên tắc ESG không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn trở thành yếu tố sống còn, quyết định khả năng cạnh tranh và tồn tại của doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chia sẻ tại sự kiện, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định rằng trong bối cảnh môi trường kinh doanh ngày càng khốc liệt, những doanh nghiệp không sớm tích hợp ESG vào chiến lược phát triển sẽ nhanh chóng bị tụt lại phía sau. Ông nhấn mạnh, Việt Nam từng phải trả giá bằng việc để mất nhiều đơn hàng dệt may vào tay các quốc gia như Bangladesh chỉ vì chưa đáp ứng được các yêu cầu về báo cáo phát triển bền vững. Theo ông, đây là một bài học đắt giá, nhất là khi các tiêu chuẩn quốc tế về phát triển bền vững đang dần trở thành rào cản kỹ thuật bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp muốn vươn ra thị trường quốc tế.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Trung tâm Đào tạo kiêm Phó trưởng ban ESG tại Agribank, cũng cho rằng việc thực hiện ESG không chỉ đơn thuần là nghĩa vụ tuân thủ luật lệ mà còn mang lại lợi ích chiến lược to lớn cho doanh nghiệp. Theo bà, một chiến lược phát triển bền vững bài bản sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao lợi thế cạnh tranh, đồng thời quản trị rủi ro hiệu quả hơn, cải thiện xếp hạng tín nhiệm và tối ưu hóa chi phí vốn.

Hiện nay, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế như Moody’s, Fitch Ratings... đã tích hợp ESG như một phần trong hệ thống đánh giá doanh nghiệp, với các tiêu chí rõ ràng dành riêng cho báo cáo phát triển bền vững và quản lý rủi ro. Việc đáp ứng các tiêu chí này không chỉ giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn với chi phí hợp lý hơn mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu và vị thế trên thị trường.

Tuy nhiên, bà Hà cũng thẳng thắn nhìn nhận, dù Agribank đã thể hiện cam kết mạnh mẽ với ESG thông qua các chính sách và kế hoạch cụ thể, việc hiện thực hóa những cam kết đó vẫn gặp nhiều khó khăn. Một trong những rào cản lớn nhất là sự thiếu hụt khung pháp lý đồng bộ và rõ ràng để xác định các tiêu chí cho dự án xanh, khiến cho việc triển khai các hoạt động tài chính bền vững còn khá lúng túng.

Bên cạnh đó, với mô hình hoạt động phi tập trung, Agribank phải đối mặt với thách thức trong việc đào tạo đội ngũ nhân sự có kiến thức và năng lực chuyên môn về ESG trên toàn hệ thống. Mặt khác, việc huy động nguồn vốn xanh từ các tổ chức quốc tế cũng gặp trở ngại khi lãi suất chưa thực sự cạnh tranh, kèm theo đó là các yêu cầu khắt khe từ phía đối tác nước ngoài.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn trong việc đo lường tác động ESG do hạn chế về công nghệ và dữ liệu, trong khi chi phí chuyển đổi sang mô hình bền vững lại khá cao, gây áp lực lớn về tài chính.

Bà Hà nhận định, những thách thức này cho thấy dù ESG mang lại nhiều cơ hội phát triển, để thực thi hiệu quả vẫn cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các yếu tố: chính sách nội bộ của doanh nghiệp, khung pháp lý quốc gia và các cơ chế hỗ trợ tài chính phù hợp. Chỉ khi giải quyết đồng bộ các yếu tố đó, doanh nghiệp mới có thể thực sự chuyển đổi sang phát triển bền vững một cách hiệu quả và lâu dài.

Nếu doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong quá trình hoàn thành báo cáo phát triển bền vững hoặc muốn tìm hiểu thêm về các tiêu chuẩn ESG, vui lòng liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hỗ trợ.