Ngành da giày trong cuộc đua tiêu chuẩn xanh

Ngành da giày Việt Nam đang đứng trước áp lực lớn từ việc chuyển đổi sang sản xuất bền vững nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn xanh trên thị trường Quốc tế. Việc kiểm kê khí nhà kính, áp dụng công nghệ hiện đại và chuyển đổi sang mô hình sản xuất thân thiện với môi trường không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để duy trì vị thế trong chuỗi cung ứng Toàn cầu.

Xu hướng sản xuất xanh: Bước chuyển tất yếu của ngành da giày

Theo Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg được ban hành ngày 13/8/2024, gần 100 doanh nghiệp dệt may và da giày tại Việt Nam phải tiến hành kiểm kê khí nhà kính, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Đây là động thái quan trọng giúp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, nhưng cũng đồng thời đặt ra thách thức không nhỏ đối với ngành da giày – một trong những ngành công nghiệp có mức phát thải cao.

Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp da giày buộc phải chuyển đổi mô hình sản xuất để không bị loại khỏi chuỗi cung ứng Toàn cầu. Sự phát triển của Cách mạng công nghiệp 4.0 đã mở ra cơ hội cho ngành, từ tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), đến các giải pháp phát triển xanh. Ông Gerwin Leppink, chuyên gia từ Tổ chức WRAP (Worldwide Responsible Accredited Production), nhấn mạnh rằng việc tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường và trách nhiệm xã hội là điều kiện tiên quyết để ngành da giày Việt Nam duy trì vị thế xuất khẩu tại các thị trường lớn như Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu (EU).

Hiệp hội Da giày, Túi xách Việt Nam (Lefaso) cho biết sản xuất xanh đang trở thành xu hướng tất yếu để ngành duy trì kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, các yêu cầu khắt khe về thiết kế sinh thái, truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng từ các thị trường như EU đang tạo ra không ít khó khăn cho doanh nghiệp Việt Nam. Thêm vào đó, những thay đổi chính sách từ các quốc gia nhập khẩu có thể gây tác động lớn đến ngành.

Dù vậy, các con số ấn tượng của ngành da giày Việt Nam cho thấy tiềm năng lớn để vượt qua thách thức. Hiện Việt Nam đứng thứ 3 Thế giới về sản xuất giày dép, chiếm 5,4% thị phần Toàn cầu, và đứng thứ 2 về xuất khẩu với 7,3% thị phần. Ngành đang tạo việc làm cho khoảng 1,5 triệu lao động, đóng góp 8% GDP quốc gia. Để đạt mục tiêu tăng trưởng 10% vào năm 2025, đưa kim ngạch xuất khẩu lên 29 tỷ USD, ngành cần đẩy mạnh hơn nữa việc chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững.

Nỗ lực chuyển đổi từ doanh nghiệp da giày

Nhiều doanh nghiệp đã chủ động chuyển đổi sản xuất để đáp ứng các yêu cầu xanh của thị trường Quốc tế. Điển hình là Công ty TNHH MTV Catlongs, doanh nghiệp chuyên xuất khẩu giày dép sang Mỹ và Nhật. Công ty đã sử dụng các nguyên liệu tái chế như vỏ trấu, vỏ đậu phộng để sản xuất đế giày, qua đó đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường châu Âu.

Tương tự, Công ty TNHH Ever Tech Plastic Việt Nam cũng đang áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất xanh trong quá trình gia công đế và khuôn mẫu giày. Theo bà Nguyễn Thị Ngọc, Phó Tổng giám đốc công ty, dù đối mặt nhiều khó khăn, Ever Tech vẫn tham gia các dự án giảm thiểu năng lượng và phát thải khí nhà kính của các nhãn hàng lớn như Adidas và Nike. Những nỗ lực này không chỉ giúp các doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn Quốc tế mà còn khẳng định vị thế của ngành da giày Việt Nam trên thị trường Toàn cầu.

Những khó khăn của ngành da giày trong lộ trình phát triển bền vững

Phát triển bền vững đang trở thành xu hướng Toàn cầu mà ngành da giày Việt Nam không thể đứng ngoài. Tuy nhiên, việc thực hiện các tiêu chuẩn xanh đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo ông Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc Công ty Giày VASA, những doanh nghiệp này đang gặp khó khăn trong việc phát triển nguồn nguyên liệu sạch, tiếp cận vốn đầu tư và đào tạo nguồn nhân lực để đáp ứng các tiêu chuẩn Quốc tế.

Không chỉ dừng lại ở nguồn lực hạn chế, một trong những rào cản lớn khác đến từ khoảng cách về trình độ công nghệ giữa Việt Nam và các nước phát triển. Ở các thị trường như EU, quy trình sản xuất tuần hoàn đã được xây dựng bài bản, chi tiết. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa quen với tư duy này và thường bỏ qua một số công đoạn để tiết giảm chi phí. Điều này không chỉ gây cản trở cho việc xuất khẩu mà còn tạo ra áp lực lớn trong việc duy trì vị thế cạnh tranh trên thị trường Quốc tế.

Mục tiêu và chiến lược phát triển bền vững của ngành da giày

Trước những thách thức này, ngành da giày đã đặt ra các mục tiêu chiến lược nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững trong dài hạn. Theo kế hoạch, ngành phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu từ 38-40 tỷ USD vào năm 2030 và triển khai hiệu quả mô hình kinh tế tuần hoàn vào năm 2035. Để hiện thực hóa mục tiêu này, Hiệp hội Da giày, Túi xách Việt Nam (Lefaso) đã đề xuất nhiều giải pháp cụ thể.

Một trong những giải pháp quan trọng là minh bạch hóa chuỗi cung ứng, giúp các doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu truy xuất nguồn gốc từ các thị trường nhập khẩu lớn như EU. Bên cạnh đó, tăng tỷ lệ nội địa hóa nguyên phụ liệu cũng là yếu tố cốt lõi để giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, từ đó nâng cao tính tự chủ và giá trị gia tăng trong sản xuất. Đồng thời, việc đảm bảo trách nhiệm xã hội và môi trường trong quá trình sản xuất không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn Quốc tế mà còn tạo dựng lòng tin với đối tác và người tiêu dùng.

Trong bối cảnh các yêu cầu từ thị trường nhập khẩu ngày càng khắt khe, sản xuất xanh không còn chỉ là một lựa chọn mà đã trở thành điều kiện bắt buộc. Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp chủ động thay đổi để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh sẽ có nhiều cơ hội vươn xa hơn trên thị trường Quốc tế. Đây không chỉ là bước đi nhằm bảo vệ môi trường mà còn giúp ngành da giày Việt Nam khẳng định vị thế của mình trên bản đồ thương mại Toàn cầu.

Sự phối hợp giữa doanh nghiệp, nhà nước và các tổ chức Quốc tế đóng vai trò then chốt trong việc đưa ngành da giày Việt Nam vượt qua các thách thức, từ đó biến những yêu cầu khắt khe thành động lực phát triển bền vững.

KNA CERT cung cấp dịch vụ triển khai các tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội trong ngành da giày như tiêu chuẩn WRAP, hướng dẫn kiểm kê khí nhà kính và hỗ trợ áp dụng các tiêu chuẩn xanh khác. Quý Doanh Nghiệp vui lòng liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để biết thêm thông tin chi tiết.