Ngành du lịch phát thải khí nhà kính như thế nào? Thực trạng & Giải pháp

Ngành du lịch mặc dù mang lại nhiều lợi ích kinh tế nhưng lại là nhân tố đóng góp không nhỏ vào việc phát thải khí nhà kính, nguyên nhân chính gây biến đổi khí hậu. Từ việc di chuyển, năng lượng sử dụng tại khách sạn, đến việc xử lý chất thải, tất cả đều làm gia tăng lượng CO₂. Bài viết này sẽ giúp quý độc giả khám phá về thực trạng du lịch phát thải khí nhà kính như thế nào cũng như các giải pháp hiệu quả để hướng đến một ngành du lịch bền vững.

Thực trạng phát thải khí nhà kính ngành du lịch 

Ngành du lịch chịu trách nhiệm cho khoảng 8% tổng lượng khí thải carbon của thế giới. Các hoạt động du lịch, từ các chuyến bay đến việc sử dụng năng lượng trong lưu trú hay thậm chí việc mua sắm đồ lưu niệm, đều tạo ra khí thải đáng kể.

Du lịch, dù được gọi là ngành công nghiệp xanh và không khói, vẫn chiếm một tỷ lệ phát thải đáng kể. Có nghiên cứu cho rằng ngành du lịch chịu trách nhiệm cho khoảng 8% tổng lượng khí thải carbon của thế giới. Dự kiến vào năm 2025, ngành này sẽ thải ra khoảng 6,5 tỷ tấn khí cacbon, tương đương 13% tổng lượng khí thải nhà kính toàn cầu, trong đó hàng không là nguồn đóng góp lớn nhất với 25% lượng phát thải. Trước thực trạng này, việc kiểm soát và giảm thiểu lượng khí thải carbon trong ngành du lịch trở thành một nhiệm vụ cấp bách.

Tiến sĩ Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, nhấn mạnh rằng du lịch cần trở thành một lĩnh vực trọng tâm trong quá trình chuyển đổi xanh tại Việt Nam, không chỉ vì phục vụ trực tiếp cho con người mà còn giúp nâng cao sức cạnh tranh và hình ảnh quốc gia. Ngày nay, phần lớn du khách, đặc biệt là giới trẻ, không chỉ quan tâm đến trải nghiệm mà còn mong muốn đóng góp vào sự phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Theo khảo sát của Booking.com năm 2023, có tới 97% du khách Việt Nam mong muốn du lịch bền vững hơn trong tương lai.

Dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới cho thấy, vào năm 2022, Việt Nam thải ra khoảng 344 triệu tấn CO₂, xếp thứ 17 trong danh sách các quốc gia phát thải khí nhà kính nhiều nhất toàn cầu, vượt qua nhiều nước trong khu vực. Vì vậy, giảm phát thải trong ngành du lịch không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn giúp cải thiện vị thế của Việt Nam trên bản đồ khí hậu thế giới.

Theo các chuyên gia, việc xác định lượng khí thải carbon là một bước quan trọng để hướng đến du lịch Net Zero, tức là giảm lượng khí thải xuống mức có thể được thiên nhiên hấp thụ hoặc cân bằng bằng các biện pháp khác, tiến tới con số 0 trong khí quyển. Tuy nhiên, việc đo lường khí thải trong du lịch rất phức tạp do ngành này liên quan đến nhiều lĩnh vực như ẩm thực, lưu trú, vận chuyển, khiến việc kiểm kê khí nhà kính gặp khó khăn. Do đó, ngành du lịch cần xây dựng bộ tiêu chí giảm phát thải để các doanh nghiệp có thể kiểm soát và điều chỉnh chiến lược phù hợp. Dựa trên tiêu chí này, các cơ quan chức năng có thể đo lường mức độ phát thải và xác định những lĩnh vực cần cải thiện.

Các hoạt động du lịch phát thải khí nhà kính 

• Vận chuyển: Di chuyển là một phần không thể thiếu của du lịch. Các phương tiện giao thông như máy bay, ô tô, tàu hỏa, thuyền đều phát thải CO₂ trong quá trình di chuyển. Máy bay và ô tô là hai nguồn phát thải chính, với máy bay là phương tiện tiêu thụ năng lượng và tạo ra khí thải lớn nhất. Sự gia tăng số lượng chuyến bay quốc tế và giá vé phải chăng khiến lượng khí thải từ ngành giao thông du lịch ngày càng tăng.
• Chỗ ở: Các khách sạn, khu nghỉ dưỡng, nhà cho thuê cũng tiêu thụ năng lượng đáng kể trong việc duy trì điều kiện nhiệt độ lý tưởng cho du khách, từ hệ thống sưởi ấm, điều hòa đến các thiết bị điện. Việc sử dụng năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch để cung cấp điện, nước nóng cho các dịch vụ nghỉ dưỡng là một nguồn phát thải khí nhà kính lớn. Mặc dù một số khách sạn đang cố gắng sử dụng năng lượng tái tạo, nhưng vẫn còn rất ít cơ sở có khả năng áp dụng các giải pháp này.
• Sự thi công và phát triển cơ sở hạ tầng: Việc xây dựng các khu nghỉ dưỡng, sân bay, và cơ sở hạ tầng du lịch tiêu thụ một lượng lớn năng lượng và phát thải khí nhà kính trong quá trình xây dựng. Ngoài ra, việc khai thác đất đai để phát triển du lịch cũng dẫn đến việc phá hủy các hệ sinh thái tự nhiên, đặc biệt là rừng ngập mặn và rừng nhiệt đới, khiến CO₂ bị giải phóng trở lại khí quyển.
• Đồ ăn và đồ uống: Sản xuất thực phẩm và việc vận chuyển, chế biến các loại thực phẩm phục vụ du khách đóng góp một phần lớn vào lượng khí thải. Việc du khách tiêu thụ nhiều thực phẩm hơn khi đi du lịch làm tăng lượng khí thải từ nông nghiệp, chế biến và vận chuyển. Hơn nữa, thực phẩm bị lãng phí cũng phát sinh khí mê-tan, một loại khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh gấp 21 lần CO₂.
• Mua sắm: Việc mua sắm đồ lưu niệm, quà tặng hoặc hàng hóa từ các điểm du lịch không chỉ tác động đến môi trường từ quá trình sản xuất mà còn từ vận chuyển các sản phẩm này. Các sản phẩm lưu niệm thường được sản xuất ở xa và vận chuyển qua nhiều quốc gia, tạo ra khí thải trong quá trình này.

Các giải pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính ngành du lịch 

1. Chuyển đổi xanh trong ngành du lịch 

Chuyển đổi xanh là một trong những giải pháp quan trọng giúp ngành du lịch giảm tác động đến môi trường. Du lịch Net Zero – mục tiêu cắt giảm phát thải carbon xuống mức mà thiên nhiên có thể hấp thụ – có thể đạt được thông qua việc áp dụng các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, gió và sinh khối. Đồng thời, đầu tư vào các dự án bảo tồn rừng, phục hồi hệ sinh thái cũng là một cách hiệu quả để bù đắp lượng khí thải carbon phát sinh từ các hoạt động du lịch.

Bên cạnh đó, ngành du lịch cần thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, tối ưu hóa tài nguyên, giảm thiểu rác thải và khuyến khích các mô hình kinh doanh thân thiện với môi trường. Việc xây dựng bộ tiêu chí giảm phát thải giúp doanh nghiệp dễ dàng đo lường, kiểm soát lượng khí thải, từ đó có chiến lược giảm thiểu phù hợp. Bộ tiêu chí này có thể bao gồm các yêu cầu về tiết kiệm năng lượng, giảm sử dụng nhựa, ưu tiên thực phẩm địa phương và khuyến khích các phương tiện du lịch ít phát thải.

2. Giảm phát thải trong vận chuyển

Vận chuyển, đặc biệt là hàng không, là nguồn phát thải lớn nhất trong ngành du lịch. Để giảm thiểu tác động, các hãng hàng không cần sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF), tối ưu hóa đường bay để tiết kiệm nhiên liệu và khuyến khích hành khách sử dụng vé điện tử, giảm trọng lượng hành lý.

Với giao thông mặt đất, cần đẩy mạnh phương tiện xanh như xe điện, xe đạp công cộng, tàu điện hoặc xe buýt chạy bằng năng lượng sạch. Đồng thời, việc khuyến khích du lịch nội địa và sử dụng phương tiện công cộng thay vì xe cá nhân cũng góp phần giảm lượng khí thải carbon đáng kể.

3. Phát triển mô hình lưu trú xanh 

Các khách sạn, khu nghỉ dưỡng cần hướng tới mô hình lưu trú xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, tối ưu hóa hệ thống điều hòa, sưởi ấm và nước nóng để tiết kiệm năng lượng. Việc giảm thiểu đồ nhựa dùng một lần, thay thế bằng các vật liệu sinh thái và thực hiện các biện pháp tiết kiệm nước cũng là những giải pháp quan trọng.

Ngoài ra, khách sạn có thể hợp tác với cộng đồng địa phương để phát triển du lịch sinh thái, bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, đồng thời giảm thiểu các hoạt động làm tổn hại đến hệ sinh thái tự nhiên.

4. Nâng cao vai trò du khách trong giảm phát thải khí nhà kính

Bên cạnh các giải pháp từ doanh nghiệp và chính phủ, du khách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Những hành động nhỏ như chọn chuyến bay thẳng thay vì nối chuyến, mang theo chai nước tái sử dụng, sử dụng túi vải thay vì túi nhựa đều giúp giảm đáng kể lượng khí thải carbon.

Ngoài ra, du khách nên ưu tiên lưu trú tại các khách sạn xanh, sử dụng phương tiện công cộng hoặc đi bộ khi tham quan, đồng thời hạn chế tiêu thụ các sản phẩm không thân thiện với môi trường. Việc tham gia các hoạt động du lịch sinh thái như trồng cây, dọn rác bãi biển, bảo vệ động vật hoang dã cũng là cách thiết thực để giảm tác động tiêu cực đến môi trường.

5. Chính sách và hỗ trợ từ chính phủ

Chính phủ cần ban hành các chính sách khuyến khích du lịch bền vững, như miễn giảm thuế hoặc trợ cấp cho các doanh nghiệp áp dụng mô hình du lịch xanh. Đồng thời, việc tăng cường kiểm soát lượng khí thải từ các cơ sở lưu trú, phương tiện di chuyển và dịch vụ du lịch sẽ giúp thúc đẩy quá trình giảm phát thải.

Bên cạnh đó, cần xây dựng hệ thống chứng nhận du lịch xanh, giúp du khách dễ dàng nhận diện và lựa chọn những điểm đến, dịch vụ thân thiện với môi trường. Ngoài ra, việc tuyên truyền, giáo dục về du lịch bền vững thông qua các chiến dịch truyền thông cũng giúp nâng cao nhận thức và khuyến khích hành vi du lịch có trách nhiệm.

Hy vọng sau khi đọc bài viết này Quý Độc Giả đã thấy được thực trạng cũng như giải pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong ngành du lịch. Nếu có thắc mắc gì về phát thải khí nhà kính, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ. 

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com