Ngành Nhựa: Tiềm năng phát triển & Bài toán xanh hóa

Ngành Nhựa Việt Nam đang cho thấy những bước tiến mạnh mẽ khi nhu cầu thị trường liên tục mở rộng, đặc biệt ở các lĩnh vực như xây dựng, sản xuất công nghiệp và bao bì. Dù đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có yêu cầu về xanh hóa sản phẩm và sự phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu, ngành Nhựa vẫn được đánh giá là một trong những ngành công nghiệp còn nhiều dư địa để phát triển.

Tiềm năng của ngành Nhựa

Thực tế, những thông tin tiêu cực gần đây về một số doanh nghiệp lớn trong ngành, như việc doanh thu của Nhựa Bình Minh giảm hơn 10% trong năm 2024 hay việc Nhựa Rạng Đông tạm thời đóng cửa do khó khăn, đã phần nào tạo ra tâm lý e ngại cho thị trường. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định đây chỉ là những vấn đề mang tính nội bộ và không phản ánh đúng toàn cảnh ngành Nhựa Việt Nam. Ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su - Nhựa TP.HCM, khẳng định rằng ngành Nhựa trong nước vẫn giữ được sự ổn định, tiềm năng tăng trưởng còn rất lớn, dù lợi nhuận hiện tại không còn cao như giai đoạn trước.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp khác trong ngành vẫn ghi nhận những kết quả kinh doanh tích cực, như Nhựa Tiền Phong và Nhựa Đồng Nai, với doanh thu năm 2024 lần lượt đạt 5.600 tỷ đồng và 8.900 tỷ đồng, cùng mức lợi nhuận ấn tượng. Những con số này cho thấy sức sống và khả năng thích ứng mạnh mẽ của ngành, bất chấp những khó khăn chung về chi phí nguyên vật liệu và biến động thị trường.

Không chỉ dừng lại ở nội địa, thị trường nhựa Việt Nam còn đang thu hút mạnh mẽ sự quan tâm của các doanh nghiệp quốc tế. Số lượng các công ty nước ngoài chuyên cung cấp máy móc, thiết bị sản xuất nhựa tìm đến Việt Nam ngày càng tăng. Minh chứng rõ nét là Triển lãm Quốc tế VietnamPlas, một sự kiện lớn trong ngành sẽ tổ chức tại TP.HCM vào tháng 10/2025, đã thu hút hàng trăm nhà triển lãm quốc tế đăng ký tham gia. Điều này phản ánh niềm tin vào tiềm năng phát triển lâu dài của thị trường nhựa Việt Nam.

Theo số liệu từ Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), ngành Nhựa nước ta đang duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình từ 10-12% mỗi năm, với hơn 4.000 doanh nghiệp đang hoạt động, tạo ra tổng doanh thu hơn 31 tỷ USD. Đáng chú ý, giá trị xuất khẩu của ngành trong năm 2024 ước đạt 6,57 tỷ USD, tăng 26% so với năm trước, khẳng định vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên chuỗi giá trị toàn cầu. Điều này không chỉ phản ánh nhu cầu nội địa tăng mạnh mà còn cho thấy sức hấp dẫn của sản phẩm nhựa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Theo ông Đinh Đức Thắng, Chủ tịch VPA, cùng với sự phát triển của tầng lớp trung lưu và sự bùng nổ của thương mại điện tử, nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm nhựa trong nước sẽ tiếp tục tăng nhanh. Ngoài ra, làn sóng chuyển dịch sản xuất toàn cầu cũng biến Việt Nam thành một trong những trung tâm sản xuất nhựa lớn của khu vực và thế giới, khi ngày càng nhiều nhà máy mới được xây dựng hoặc di dời từ các quốc gia khác về Việt Nam.

Bình luận thêm về triển vọng ngành, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực nhận định, mức tiêu thụ nhựa bình quân đầu người tại Việt Nam vẫn còn thấp so với mặt bằng chung của thế giới, cho thấy dư địa phát triển còn rất lớn. Hơn nữa, xu hướng toàn cầu về sử dụng các sản phẩm nhựa tái chế và thân thiện môi trường đang mở ra cơ hội mới để ngành Nhựa Việt Nam không chỉ mở rộng thị trường nội địa mà còn tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực nhựa xanh – một hướng đi tất yếu trong tương lai.

Bài toán xanh hóa của ngành Nhựa

Dù đang nắm giữ nhiều cơ hội lớn, ngành Nhựa Việt Nam cũng phải đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là vấn đề nguyên liệu và yêu cầu xanh hóa sản phẩm. Hiện nay, các doanh nghiệp trong nước mới chỉ tự chủ được khoảng 30% nhu cầu nguyên liệu sản xuất, trong khi phần còn lại, lên tới 70%, vẫn phải nhập khẩu từ các thị trường lớn như Saudi Arabia, Hàn Quốc, Trung Quốc... Sự phụ thuộc này không chỉ làm tăng chi phí đầu vào mà còn khiến các doanh nghiệp dễ tổn thương trước những biến động bất ngờ của giá nguyên liệu toàn cầu.

Theo ông Đinh Đức Thắng, Chủ tịch Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), bài toán nguyên liệu đang là yếu tố then chốt ảnh hưởng tới sức cạnh tranh của ngành, nhất là khi xuất khẩu đang mở rộng ra nhiều thị trường mới. Việc thiếu hụt nguồn cung nguyên liệu phù hợp khiến các doanh nghiệp nhựa khó có thể đáp ứng những yêu cầu ngày càng khắt khe từ các đối tác quốc tế, đặc biệt là những sản phẩm nhựa có yếu tố "xanh" như nhựa tái chế, nhựa phân hủy sinh học.

Thực tế, không ít doanh nghiệp trong ngành Nhựa Việt Nam hiện đang gặp khó khăn khi phải cạnh tranh khốc liệt với các đối thủ nước ngoài có tiềm lực mạnh về công nghệ và vốn. Việc thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao cũng khiến nhiều công ty lúng túng trong quá trình đổi mới và nâng cấp sản phẩm. Một số doanh nghiệp, không thể trụ vững trước áp lực cạnh tranh, đã buộc phải "bán mình" cho các nhà đầu tư ngoại. Xu hướng này được dự báo sẽ còn tiếp diễn khi ngành Nhựa ngày càng phải đối mặt với yêu cầu sản xuất xanh và nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng chuẩn quốc tế.

Bên cạnh đó, ngành Nhựa Việt Nam hiện vẫn chủ yếu đóng vai trò gia công, giá trị gia tăng chưa cao dù tốc độ tăng trưởng tốt. Trong khi đó, các sản phẩm nhựa từ Thái Lan, Trung Quốc đang chiếm ưu thế tại nhiều thị trường với giá thành rẻ và chất lượng ổn định. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực sản xuất mà còn phải có chiến lược xây dựng thương hiệu và phát triển các dòng sản phẩm mang hàm lượng công nghệ, thân thiện với môi trường để tạo sự khác biệt.

Một thách thức lớn khác là yêu cầu ngày càng cao về xanh hóa sản phẩm. Khi người tiêu dùng và các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản ngày càng ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc bền vững, việc tiếp tục sử dụng nhựa nguyên sinh như trước đây sẽ không còn phù hợp. Những chính sách khắt khe từ các thị trường này về hạn chế nhập khẩu nhựa nguyên sinh, tăng tỷ lệ nhựa tái chế trong sản phẩm, buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải gấp rút chuyển đổi mô hình sản xuất, đổi mới công nghệ và vật liệu để đáp ứng.

Theo chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, xu hướng tiêu dùng hiện đại đang yêu cầu ngành Nhựa phải thay đổi nhanh chóng, hướng đến các sản phẩm xanh, thân thiện môi trường. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp giữ vững thị trường mà còn tạo lợi thế cạnh tranh lâu dài. Ông Lực cho rằng các doanh nghiệp cần có chiến lược phát triển dài hạn, gắn sản xuất với mục tiêu xanh hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh theo định hướng phát triển bền vững của Chính phủ.

Một giải pháp quan trọng được nhấn mạnh là cần đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp nhựa tái chế trong nước. Ông Hoàng Đức Vượng, Phó Chủ tịch VPA, cho rằng muốn ngành Nhựa phát triển bền vững, cần hình thành hệ sinh thái tái chế quy mô lớn, đồng thời Chính phủ cần có quy định rõ ràng về tỷ lệ nhựa tái chế bắt buộc trong các sản phẩm lưu thông trên thị trường. Điều này sẽ giúp giảm áp lực nhập khẩu nguyên liệu và hạn chế sự phụ thuộc vào nhựa nguyên sinh, đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tái chế hiện đại.

Vai trò của Nhà nước cũng đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng các tiêu chuẩn, quy định để định hướng phát triển cho toàn ngành. Việc ban hành các quy định về sử dụng nhựa tái chế, thiết kế bao bì thân thiện với môi trường hay ưu tiên cho các doanh nghiệp sản xuất xanh sẽ tạo ra khung khổ pháp lý giúp ngành Nhựa phát triển đúng hướng, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường.

Có thể nói, quá trình chuyển đổi xanh không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để ngành Nhựa Việt Nam tái cơ cấu, nâng cấp và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Nếu tận dụng tốt xu hướng tiêu dùng xanh và chính sách phát triển bền vững, ngành Nhựa hoàn toàn có thể trở thành một trong những ngành công nghiệp chủ lực, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế quốc gia đồng thời chung tay bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai.

KNA CERT cung cấp dịch vụ hỗ trợ triển khai các tiêu chuẩn tái chế cho ngành Nhựa như RCS, GRS, EN 15343, RecyClass,…. Quý Doanh Nghiệp vui lòng liên hệ với KNA CERT theo số Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để biết thêm thông tin chi tiết.