Nhược điểm của ISO 22000 & Giải pháp khắc phục

ISO 22000 là một tiêu chuẩn quốc tế giúp các doanh nghiệp quản lý an toàn thực phẩm một cách hiệu quả, đồng thời nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu. Tuy nhiên, giống như bất kỳ hệ thống quản lý nào, ISO 22000 cũng có những nhược điểm nhất định khi triển khai. Trong bài viết dưới đây của KNA CERT sẽ chia sẻ các nhược điểm của ISO 22000 mà doanh nghiệp cần lưu ý để có kế hoạch ứng phó phù hợp.

Những nhược điểm khi doanh nghiệp áp dụng ISO 22000

1. Chi phí triển khai cao

Một trong những nhược điểm của chứng nhận ISO 22000 lớn nhất mà doanh nghiệp phải đối mặt chính là chi phí triển khai ban đầu. Để đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn, doanh nghiệp cần đầu tư vào nhiều khía cạnh khác nhau. Đầu tiên, đội ngũ nhân sự cần được đào tạo để hiểu và áp dụng các yêu cầu của tiêu chuẩn. Quá trình này đòi hỏi nguồn kinh phí đáng kể để tổ chức các khóa học và nâng cao kỹ năng chuyên môn cho nhân viên. 

Tiếp theo, doanh nghiệp cần xây dựng một hệ thống quản lý bài bản, bao gồm việc kiểm soát quy trình, tài liệu hóa thông tin và thực hiện các biện pháp giám sát nghiêm ngặt. Cuối cùng, việc thuê các tổ chức chứng nhận uy tín để đánh giá và cấp chứng nhận ISO 22000 cũng là một khoản chi phí lớn. Những chi phí này có thể là rào cản đáng kể đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt khi họ có nguồn lực tài chính hạn chế.

2. Đòi hỏi nguồn lực và nhân sự chuyên môn cao

Bên cạnh chi phí, ISO 22000 còn đòi hỏi sự tham gia của đội ngũ nhân sự có trình độ chuyên môn cao. Các nhân viên không chỉ cần hiểu rõ các nguyên tắc phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn (HACCP), mà còn phải nắm vững quy trình quản lý rủi ro trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Bên cạnh đó, kỹ năng giám sát và báo cáo tuân thủ cũng là yếu tố không thể thiếu. Đối với các doanh nghiệp chưa có sẵn đội ngũ chuyên môn hoặc thiếu kinh nghiệm trong việc triển khai các tiêu chuẩn quốc tế, đây là một thử thách lớn. Quá trình này không chỉ đòi hỏi thời gian mà còn làm tăng áp lực cho nhân viên, khiến việc triển khai ISO 22000 trở nên phức tạp hơn.

3. Quy trình quản lý phức tạp và chi tiết

ISO 22000 bao gồm nhiều yêu cầu chi tiết, đặc biệt trong việc phân tích rủi ro và quản lý các điểm kiểm soát quan trọng (CCP). Điều này khiến hệ thống quản lý trở nên phức tạp và đòi hỏi sự tập trung cao độ từ doanh nghiệp. Đối với những doanh nghiệp nhỏ hoặc chưa có quy trình sản xuất tối ưu, việc điều chỉnh để đáp ứng tiêu chuẩn có thể gặp rất nhiều khó khăn. Hơn nữa, để đảm bảo sự đồng nhất và tuân thủ các yêu cầu tại mọi khâu trong chuỗi cung ứng, doanh nghiệp cần đầu tư lớn vào việc quản lý và giám sát. Đây là một thách thức đặc biệt đối với các doanh nghiệp hoạt động trên nhiều địa bàn hoặc có mạng lưới nhà cung cấp đa dạng.

4. Cam kết lâu dài và tính bền vững

ISO 22000 không phải là một chứng nhận chỉ cần đạt được một lần, mà là một cam kết lâu dài. Doanh nghiệp cần duy trì hệ thống quản lý để đảm bảo các quy trình luôn tuân thủ tiêu chuẩn và thích ứng với những thay đổi về quy định an toàn thực phẩm. Việc đánh giá nội bộ định kỳ để phát hiện và khắc phục kịp thời các điểm chưa phù hợp là điều bắt buộc. Ngoài ra, doanh nghiệp cần không ngừng cải tiến hệ thống để đáp ứng các yêu cầu mới từ thị trường và khách hàng. Điều này đòi hỏi một chiến lược dài hạn và sự đầu tư bền vững, điều mà không phải doanh nghiệp nào cũng dễ dàng đáp ứng được, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

5. Khả năng tích hợp với các tiêu chuẩn khác

ISO 22000 có thể tích hợp với các tiêu chuẩn khác như ISO 9001 về quản lý chất lượng hay ISO 14001 về quản lý môi trường. Tuy nhiên, việc thực hiện đồng thời nhiều tiêu chuẩn không hề đơn giản. Các yêu cầu tương tự giữa các tiêu chuẩn có thể dẫn đến sự chồng chéo, khiến khối lượng công việc tăng lên đáng kể nếu doanh nghiệp không biết phân bổ nhiệm vụ phù hợp. Hơn nữa, đội ngũ nhân sự phải chịu trách nhiệm duy trì đồng thời nhiều hệ thống quản lý, điều này làm tăng áp lực và rủi ro sai sót trong quá trình vận hành. Vì vậy, mặc dù việc tích hợp tiêu chuẩn mang lại lợi ích dài hạn, quá trình thực hiện ban đầu lại là một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp.

6. Khó khăn trong việc đạt chứng nhận

Quá trình đánh giá và cấp chứng nhận ISO 22000 tương đối khắt khe, đòi hỏi doanh nghiệp phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí nghiêm ngặt. Nhiều doanh nghiệp không đạt yêu cầu ngay từ lần đánh giá đầu tiên, dẫn đến việc phải điều chỉnh và tổ chức đánh giá lại. Điều này không chỉ làm tăng chi phí mà còn kéo dài thời gian triển khai hệ thống, ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh và trì hoãn lợi ích dự kiến từ việc đạt chứng nhận.

7. Không phù hợp với tất cả doanh nghiệp

ISO 22000 được thiết kế dành riêng cho các doanh nghiệp hoạt động trong ngành thực phẩm và đồ uống. Đối với những doanh nghiệp ngoài lĩnh vực này, việc áp dụng tiêu chuẩn có thể không mang lại giá trị tương xứng với công sức và chi phí bỏ ra. Điều này khiến họ khó tận dụng tối đa lợi ích mà tiêu chuẩn mang lại, đặc biệt khi các yêu cầu không phù hợp với mô hình kinh doanh của họ.

Giải pháp khắc phục nhược điểm khi áp dụng ISO 22000

Việc triển khai tiêu chuẩn ISO 22000 thường đòi hỏi doanh nghiệp phải chi trả một khoản kinh phí ban đầu lớn. Để giảm thiểu áp lực tài chính, doanh nghiệp có thể bắt đầu bằng việc lập kế hoạch chi tiết, bao gồm xác định các bước triển khai, phân bổ ngân sách cho từng giai đoạn, từ đào tạo nhân sự đến xây dựng hệ thống và chứng nhận. Doanh nghiệp cũng nên tìm kiếm các nguồn hỗ trợ từ chính phủ, tổ chức phi chính phủ hoặc các hiệp hội ngành nhằm giảm gánh nặng tài chính. 

ISO 22000 cũng đòi hỏi đội ngũ nhân sự có trình độ chuyên môn cao để đáp ứng các nguyên tắc phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn (HACCP). Để giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp có thể tổ chức các khóa đào tạo nội bộ hoặc mời chuyên gia đào tạo nhằm tiết kiệm chi phí và nâng cao năng lực lâu dài. Đối với các doanh nghiệp không có đội ngũ chuyên môn, việc thuê chuyên gia bên ngoài sẽ đảm bảo quá trình triển khai diễn ra đúng tiêu chuẩn và hiệu quả. Ngoài ra, doanh nghiệp nên đào tạo một nhóm nhân viên cốt lõi để duy trì hệ thống sau khi đạt chứng nhận, giám thiểu sự phụ thuộc vào tư vấn bên ngoài.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên chuẩn hóa các quy trình hiện có bằng cách phân tích và tối ưu hóa trước khi tích hợp vào hệ thống ISO 22000. Bắt đầu từ các yêu cầu cốt lõi như phân tích mối nguy và quản lý điểm kiểm soát quan trọng (CCP) trước khi mở rộng ra các khía cạnh khác. Doanh nghiệp có thể đầu tư các công cụ hỗ trợ như phần mềm quản lý chất lượng hoặc an toàn thực phẩm, giúp tự động hóa việc giám sát và báo cáo, nhờ đó giảm áp lực cho nhân viên.

Để tăng khả năng đạt chứng nhận ngay từ lần đầu, doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá nội bộ ISO 22000 một cách kỹ lưỡng. Điều này cho phép phát hiện sớm và khắc phục các điểm chưa phù hợp trước khi mời tổ chức chứng nhận. Việc lựa chọn tổ chức chứng nhận có uy tín và kinh nghiệm trong lĩnh vực an toàn thực phẩm cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo quá trình đánh giá diễn ra suôn sẻ. Nếu không đạt chứng nhận ở lần đầu, doanh nghiệp nên xem đây là cơ hội học hỏi, lập kế hoạch khắc phục chi tiết và thực hiện các cải tiến cần thiết trước khi tổ chức đánh giá lại.

Ngoài ra, đối với những doanh nghiệp không thuộc ngành thực phẩm hoặc không thấy rõ giá trị từ việc áp dụng ISO 22000, việc đánh giá lợi ích và chi phí là rất cần thiết. Doanh nghiệp cần xem xét liệu tiêu chuẩn này có thực sự cần thiết cho hoạt động kinh doanh của mình hay không. Trong trường hợp các yêu cầu không hoàn toàn phù hợp, doanh nghiệp có thể tùy chỉnh và áp dụng những phần thích hợp của tiêu chuẩn thay vì triển khai toàn bộ. Nếu ISO 22000 không phải là giải pháp tối ưu, doanh nghiệp có thể cân nhắc các tiêu chuẩn hoặc hệ thống quản lý khác phù hợp hơn với ngành nghề và mục tiêu kinh doanh của mình.

Bài viết trên đây đã cung cấp những thông tin cơ bản về nhược điểm của ISO 22000 cũng như biện pháp khắc phục nhược điểm. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho quý doanh nghiệp trong việc triển khai hệ thống FSMS hiệu quả. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì liên quan tới tiêu chuẩn ISO 22000, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được giải đáp.

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com