TCVN ISO 14064-1 VỀ KIỂM KÊ KHÍ NHÀ KÍNH VÀ BÁO CÁO PHÁT THẢI

TCVN ISO 14064-1 là tiêu chuẩn quốc gia được ban hành dựa trên ISO 14064-1, quy định về kiểm kê khí nhà kính và báo cáo phát thải. Việc áp dụng TCVN ISO 140640-1 trong kiểm kê khí nhà kính mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp. Vậy TCVN ISO 14064-1 là gì? Hãy cùng KNA CERT tìm kiếm câu trả lời trong bài viết dưới đây.

TCVN ISO 14064-1 là gì?

TCVN ISO 14064-1 là tiêu chuẩn quốc gia của Việt Nam, được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn quốc tế ISO 14064-1, nhằm cung cấp các nguyên tắc và yêu cầu liên quan đến việc định lượng, giám sát và báo cáo phát thải khí nhà kính (GHG) ở cấp tổ chức. Tiêu chuẩn này giúp các doanh nghiệp và tổ chức đánh giá tác động môi trường, thiết lập hệ thống quản lý khí nhà kính một cách minh bạch, có thể kiểm chứng, đồng thời đáp ứng các yêu cầu về phát triển bền vững và tuân thủ quy định pháp lý.

Phiên bản đầu tiên của ISO 14064-1 được công bố vào năm 2006, đặt nền tảng cho các tổ chức trong việc đo lường và báo cáo lượng phát thải khí nhà kính. Đến năm 2018, tiêu chuẩn này được cập nhật để nâng cao tính chính xác và nhất quán trong quản lý dữ liệu phát thải, đồng thời đảm bảo sự phù hợp với các sáng kiến quốc tế về biến đổi khí hậu. Tại Việt Nam, tiêu chuẩn này đã được chuyển đổi thành TCVN ISO 14064-1:2011, tương ứng với phiên bản ISO 14064-1:2018 của quốc tế. Phiên bản Việt Nam được ban hành nhằm hỗ trợ các tổ chức trong nước áp dụng các thông lệ quản lý khí nhà kính hiện đại, đồng bộ với tiêu chuẩn quốc tế, góp phần thực hiện các cam kết về giảm phát thải và bảo vệ môi trường.

Việc áp dụng TCVN ISO 14064-1:2011 mang lại nhiều lợi ích, bao gồm việc giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín thương hiệu, cải thiện hiệu suất môi trường và đáp ứng các yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế. Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và xu hướng phát triển kinh tế xanh ngày càng được chú trọng, tiêu chuẩn này đóng vai trò quan trọng trong chiến lược quản lý carbon và phát triển bền vững của các doanh nghiệp tại Việt Nam.

Các yêu cầu của TCVN ISO 14061-1:2011

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định các nguyên tắc và yêu cầu đối với việc thiết kế, phát triển, quản lý và báo cáo kiểm kê khí nhà kính (KNK) ở cấp tổ chức. Việc kiểm kê này giúp các tổ chức nhận diện, đo lường và báo cáo lượng phát thải cũng như loại bỏ KNK một cách minh bạch, nhất quán và có thể kiểm chứng. Tiêu chuẩn áp dụng cho mọi loại hình tổ chức, không phân biệt quy mô, lĩnh vực hoạt động hay địa điểm. Thông qua việc áp dụng TCVN ISO 14064-1:2011, các tổ chức có thể xây dựng một hệ thống giám sát phát thải chặt chẽ, hỗ trợ trong việc ra quyết định chiến lược liên quan đến quản lý khí nhà kính và phát triển bền vững.

2. Thuật ngữ và định nghĩa

Để đảm bảo tính thống nhất và chính xác trong quá trình áp dụng tiêu chuẩn, phần này cung cấp các thuật ngữ quan trọng liên quan đến khí nhà kính. Một số thuật ngữ đáng chú ý bao gồm:

Khí nhà kính (greenhouse gas): Thành phần thể khí của khí quyển, cả từ tự nhiên và do con người, hấp thụ và bức xạ ở các bước sóng riêng trong phổ bức xạ hồng ngoại do bề mặt Trái Đất, khí quyển và các đám mây phát ra.

Phát thải khí nhà kính (greenhouse gas emission): Tổng khối lượng khí nhà kính thải vào khí quyển trong một khoảng thời gian xác định.

Ngoài ra, tiêu chuẩn cũng định nghĩa các loại phát thải khí nhà kính, bao gồm phát thải trực tiếp và gián tiếp, cùng với các quy trình kiểm định và xác minh để đảm bảo tính chính xác của dữ liệu.

3. Các nguyên tắc

Tiêu chuẩn TCVN ISO 14064-1 đặt ra các nguyên tắc cơ bản để đảm bảo chất lượng của kiểm kê khí nhà kính, bao gồm:

Tính nhất quán: Đây là yếu tố quan trọng giúp các tổ chức áp dụng phương pháp đo lường và báo cáo đồng nhất, cho phép so sánh dữ liệu phát thải theo thời gian.
Tính minh bạch: Yêu cầu các tổ chức cung cấp thông tin rõ ràng, có thể kiểm chứng và dễ dàng truy xuất khi cần thiết.
Tính chính xác: Đòi hỏi doanh nghiệp phải giảm thiểu sai số trong quá trình đo lường và tính toán lượng phát thải, nhằm đảm bảo dữ liệu phản ánh trung thực thực trạng phát thải.
Tính đầy đủ: Là nguyên tắc yêu cầu kiểm kê phải bao gồm tất cả các nguồn phát thải có liên quan trong phạm vi tổ chức, giúp cung cấp bức tranh toàn diện về tác động môi trường.
Tính phù hợp: Khẳng định rằng tổ chức cần áp dụng phương pháp đo lường và báo cáo phù hợp với mục tiêu sử dụng dữ liệu, giúp tối ưu hóa việc quản lý khí nhà kính và cải thiện hiệu suất môi trường.

4. Thiết kế và triển khai kiểm kê khí nhà kính

Thiết kế kiểm kê khí nhà kính là bước quan trọng nhằm đảm bảo việc thu thập dữ liệu được thực hiện một cách khoa học và có hệ thống. Phần này hướng dẫn tổ chức xác định ranh giới kiểm kê, trong đó bao gồm ranh giới tổ chức và ranh giới hoạt động.

Ranh giới tổ chức có thể được xác định theo quyền kiểm soát tài chính hoặc vận hành. Nếu theo quyền kiểm soát tài chính, tổ chức sẽ báo cáo tất cả các phát thải từ các đơn vị mà họ có quyền kiểm soát tài chính. Trong khi đó, nếu theo quyền kiểm soát hoạt động, tổ chức sẽ báo cáo các phát thải từ những hoạt động mà họ có quyền quyết định cách vận hành.

Ranh giới hoạt động chia phát thải thành ba phạm vi (Scope 1, Scope 2, Scope 3). Scope 1 bao gồm phát thải trực tiếp từ các nguồn do tổ chức sở hữu hoặc kiểm soát, như đốt nhiên liệu trong lò hơi hoặc xe cộ. Scope 2 đề cập đến phát thải gián tiếp từ năng lượng tiêu thụ, chẳng hạn như điện, nhiệt hoặc hơi nước mua từ bên ngoài. Scope 3 bao gồm tất cả các phát thải gián tiếp khác, chẳng hạn như phát thải từ chuỗi cung ứng, vận tải, xử lý chất thải và các hoạt động liên quan.

5. Các thành phần kiểm kê khí nhà kính

Một kiểm kê khí nhà kính hoàn chỉnh cần có các thành phần quan trọng như:

Nhận diện nguồn phát thải và loại bỏ KNK là bước đầu tiên giúp tổ chức xác định tất cả các nguồn phát thải quan trọng trong hoạt động của mình.
Thu thập và tính toán dữ liệu cần được thực hiện theo các phương pháp đo lường khoa học, sử dụng các hệ số phát thải đáng tin cậy để đảm bảo độ chính xác.
Ghi nhận và quản lý dữ liệu là yếu tố quan trọng để đảm bảo rằng tất cả thông tin liên quan đến kiểm kê khí nhà kính được lưu trữ một cách có hệ thống, giúp thuận tiện cho quá trình xác minh và báo cáo.

6. Quản lý chất lượng kiểm kê khí nhà kính

Để đảm bảo dữ liệu phát thải có độ tin cậy cao, tiêu chuẩn quy định các biện pháp nhằm quản lý chất lượng kiểm kê khí nhà kính. Các tổ chức cần kiểm soát nội bộ quá trình thu thập dữ liệu để đảm bảo không có sai sót trong quá trình đo lường và tính toán. Ngoài ra, việc đánh giá tính chính xác và độ tin cậy của hệ số phát thải giúp hạn chế sai lệch trong kết quả báo cáo. Cuối cùng, tổ chức cần thực hiện rà soát và cải tiến quy trình kiểm kê định kỳ, đảm bảo hệ thống luôn được cập nhật và phù hợp với các yêu cầu pháp lý và thực tiễn hiện nay.

7. Báo cáo về khí nhà kính

Một trong những yêu cầu quan trọng của tiêu chuẩn là tổ chức phải lập báo cáo kiểm kê khí nhà kính một cách rõ ràng và có hệ thống. Báo cáo cần mô tả chi tiết ranh giới báo cáo, phương pháp tính toán, nguồn dữ liệu sử dụng và các biện pháp giảm phát thải đã triển khai. Ngoài ra, các tổ chức cũng cần công khai những giả định, hạn chế hoặc bất kỳ yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của dữ liệu phát thải, nhằm đảm bảo tính minh bạch và khả năng xác minh.

8. Vai trò của tổ chức trong các hoạt động kiểm định

Tổ chức có trách nhiệm đảm bảo tính chính xác và minh bạch của dữ liệu phát thải khí nhà kính mà họ báo cáo. Họ có thể thực hiện xác nhận nội bộ để kiểm tra chất lượng kiểm kê hoặc thuê đơn vị kiểm định độc lập để xác minh độ tin cậy của dữ liệu. Việc kiểm định giúp tổ chức đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý, đồng thời nâng cao uy tín trong các hoạt động phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội.

Lợi ích khi doanh nghiệp áp dụng TCVN ISO 14064-1

1. Tuân thủ quy định pháp lý và cam kết môi trường

Trong bối cảnh Việt Nam và thế giới ngày càng quan tâm đến biến đổi khí hậu, nhiều chính sách và quy định liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính đã được ban hành. Việc áp dụng TCVN ISO 14064-1 giúp doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ các quy định về kiểm kê và báo cáo phát thải, đáp ứng yêu cầu của chính phủ và các tổ chức quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng với các doanh nghiệp xuất khẩu, khi nhiều thị trường lớn như EU, Mỹ và Nhật Bản yêu cầu doanh nghiệp phải minh bạch về lượng khí thải carbon của mình.

2. Cải thiện hiệu suất quản lý khí nhà kính

Tiêu chuẩn giúp doanh nghiệp thiết lập một hệ thống kiểm kê khí nhà kính chặt chẽ, hỗ trợ việc giám sát và quản lý phát thải một cách khoa học. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể xác định được các nguồn phát thải chính, theo dõi xu hướng phát thải theo thời gian và xây dựng chiến lược giảm thiểu phù hợp. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn giảm chi phí liên quan đến năng lượng và tài nguyên.

3. Tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động

Thông qua việc kiểm kê và đánh giá phát thải khí nhà kính, doanh nghiệp có thể phát hiện các cơ hội tiết kiệm năng lượng và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Ví dụ, bằng cách sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường hoặc cải tiến quy trình vận hành, doanh nghiệp có thể giảm mức tiêu thụ nhiên liệu, giảm chi phí điện nước và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn góp phần nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sử dụng tài nguyên.

4. Nâng cao uy tín và lợi thế cạnh tranh

Hiện nay, người tiêu dùng và đối tác kinh doanh ngày càng quan tâm đến các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Việc tuân thủ TCVN ISO 14064-1 giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh thương hiệu bền vững, thể hiện trách nhiệm với xã hội và môi trường. Điều này tạo ra lợi thế cạnh tranh, giúp doanh nghiệp thu hút khách hàng, nhà đầu tư và đối tác có cùng giá trị về phát triển bền vững.

5. Hỗ trợ tham gia thị trường carbon và hưởng các ưu đãi tài chính

Việc đo lường và báo cáo chính xác lượng khí nhà kính phát thải giúp doanh nghiệp có cơ hội tham gia các thị trường carbon, chẳng hạn như Cơ chế phát triển sạch (CDM) hoặc cơ chế tín chỉ carbon. Các doanh nghiệp có thể bán tín chỉ carbon từ các dự án giảm phát thải, mang lại nguồn thu tài chính đáng kể. Ngoài ra, nhiều tổ chức tài chính và ngân hàng hiện nay ưu tiên hỗ trợ vốn và lãi suất ưu đãi cho các doanh nghiệp thực hiện tốt chiến lược giảm phát thải.

6. Chuẩn bị sẵn sàng cho các yêu cầu và xu hướng tương lai

Với xu hướng toàn cầu hóa và các cam kết quốc tế về khí hậu như Hiệp định Paris, các doanh nghiệp sẽ sớm phải đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe hơn liên quan đến phát thải carbon. Việc triển khai TCVN ISO 14064-1 từ sớm giúp doanh nghiệp chủ động thích ứng với các quy định và yêu cầu trong tương lai, tránh những rủi ro pháp lý và tài chính khi các quy định mới được áp dụng.

7. Hỗ trợ trong việc xây dựng chiến lược phát triển bền vững

Tiêu chuẩn này không chỉ giúp kiểm kê khí nhà kính mà còn tạo nền tảng cho doanh nghiệp xây dựng các kế hoạch hành động và mục tiêu giảm phát thải dài hạn. Bằng cách tích hợp quản lý khí nhà kính vào chiến lược phát triển bền vững, doanh nghiệp có thể cải thiện hiệu suất môi trường, tối ưu hóa nguồn lực và tạo ra giá trị lâu dài.

Hy vọng sau khi đọc bài viết doanh nghiệp đã hiểu được TCVN ISO 14064-1 là gì? Nếu doanh nghiệp có thắc mắc gì về tiêu chuẩn trên hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ.