Khí thải nhà kính trong chăn nuôi là gì? Thực trạng phát thải khí thải nhà kính từ hoạt động chăn nuôi

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, ngành chăn nuôi đóng vai trò quan trọng trong việc phát thải khí nhà kính. Khí thải nhà kính trong chăn nuôi không chỉ gây hại đến môi trường mà còn góp phần làm tăng hiệu ứng nhà kính, đẩy nhanh quá trình nóng lên toàn cầu. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, hãy cùng KNA CERT khám phá các loại khí thải nhà kính từ chăn nuôi cũng như thực trạng phát thải khí nhà kính từ hoạt động chăn nuôi.

Những khí thải nhà kính trong chăn nuôi là gì?

Trong chăn nuôi, các khí nhà kính chủ yếu được phát thải từ quá trình tiêu hóa và xử lý chất thải của động vật. Các khí thải nhà kính chính trong chăn nuôi bao gồm:

1. Mê-tan (CH₄)

Mê-tan là khí nhà kính quan trọng nhất trong chăn nuôi, chủ yếu được sản xuất trong quá trình tiêu hóa của động vật nhai lại (như bò, cừu, dê) thông qua quá trình lên men đường ruột. Khi động vật tiêu hóa thức ăn, vi sinh vật trong dạ dày của chúng lên men thức ăn, tạo ra Mê-tan. Mê-tan được thải ra chủ yếu qua miệng và mũi của động vật (burping). Ngoài ra, Mê-tan cũng phát sinh từ phân động vật khi phân được lưu trữ trong các điều kiện kỵ khí (thiếu oxy), như trong các hầm phân hoặc đầm phân.

2. Carbon dioxide (CO₂)

Carbon dioxide cũng là khí nhà kính quan trọng, nhưng lượng phát thải CO₂ từ chăn nuôi chủ yếu đến từ các hoạt động sản xuất, như việc sử dụng nhiên liệu cho máy móc, vận chuyển thức ăn, và xử lý phân động vật. Ngoài ra, CO₂ cũng được thải ra từ quá trình hô hấp của động vật và từ sự phân hủy các vật liệu hữu cơ trong môi trường chăn nuôi.

3. N2O (Nitrous Oxide)

N2O là khí nhà kính mạnh, chủ yếu phát sinh từ phân và nước tiểu của động vật. Khi phân động vật được lưu trữ hoặc xử lý trong điều kiện kỵ khí (không có oxy), vi sinh vật trong đất và phân sẽ chuyển hóa các hợp chất chứa nitơ trong phân thành N2O. N2O có khả năng giữ nhiệt cao, gấp khoảng 300 lần CO₂ trong một khoảng thời gian dài, làm tăng hiệu ứng nhà kính.

Những khí thải nhà kính này góp phần làm tăng hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu. Việc giảm phát thải khí nhà kính từ chăn nuôi là rất quan trọng trong việc giảm thiểu tác động của ngành chăn nuôi đối với môi trường và khí hậu toàn cầu.

Tình hình phát thải khí nhà kính từ chăn nuôi ở Việt Nam

Phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi tại Việt Nam đang gia tăng và đóng góp đáng kể vào tổng lượng khí thải của cả nước. Theo thông tin, mỗi con bò có thể phát thải khoảng 90kg khí Mê-tan (CH₄) mỗi năm. Theo Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc (FAO), vào năm 2015, ngành chăn nuôi toàn cầu đã phát thải khoảng 6,2 tỷ tấn CO₂, chiếm khoảng 12% tổng lượng khí thải nhà kính do con người tạo ra. Nếu không có biện pháp can thiệp, lượng phát thải từ ngành chăn nuôi có thể lên tới 9,1 tỷ tấn CO₂ vào năm 2050.

Tại Việt Nam, chăn nuôi bò thịt và trâu là hai nguồn phát thải khí Mê-tan lớn. Mỗi con bò thịt phát thải khoảng 54kg CH₄ mỗi năm, trong khi trâu phát thải khoảng 76kg CH₄ mỗi con mỗi năm. Tổng lượng khí Mê-tan phát thải từ bò thịt ở Việt Nam lên đến 250.000 tấn mỗi năm, trong khi trâu phát thải khoảng 138.000 tấn. Còn bò sữa, mỗi con sẽ phát thải khoảng 78kg CH₄ mỗi năm, đóng góp khoảng 20.000 tấn khí Mê-tan từ ngành chăn nuôi sữa ở Việt Nam.

Chăn nuôi lợn cũng góp phần không nhỏ vào phát thải khí nhà kính. Một con lợn khi xuất chuồng (khoảng 90kg) sẽ phát thải khoảng 438kg CO₂. Nếu một hộ gia đình có quy mô chăn nuôi trung bình với 3.000 con lợn, lượng khí CO₂ phát thải mỗi năm có thể lên đến khoảng 3.000 tấn.

Vào ngày 10/10/2022, Bộ Tài Nguyên và Môi Trường đã ban hành Quyết định số 2626/QĐ-BTNMT về công bố danh mục hệ số phát thải phục vụ kiểm kê khí nhà kính. Theo đó, trong số các động vật có phát thải khí metan từ dạ cỏ, bò sữa gây phát thải nhiều nhất, khoảng 78kg khí CH4/con/năm, trâu khoảng 76kg khí CH4/con/năm, bò thịt 54kg CH4/con/năm, ngựa 18kg CH4/con/năm, dê, cừu 5kg CH4/con/năm, lợn 1kg CH4/con/năm. Quyết định này cho thấy những cơ sở chăn nuôi lớn nên thực hiện kiểm kê khí nhà kính để giảm thiểu khí thải nhà kính trong chăn nuôi.

KNA CERT chúng tôi cung cấp dịch vụ kiểm kê khí nhà kính cho ngành chăn nuôi, giúp doanh nghiệp và nông hộ đánh giá chính xác lượng khí thải phát sinh từ các hoạt động chăn nuôi, từ dạ cỏ đến phân động vật. Chúng tôi hỗ trợ kiểm kê khí nhà kính theo các quy định pháp luật hiện hành hoặc theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 14064. Dịch vụ của KNA CERT giúp doanh nghiệp tuân thủ các yêu cầu môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực đến khí hậu và góp phần vào quá trình phát triển bền vững.

Các biện pháp giảm khí thải nhà kính từ hoạt động chăn nuôi

Giảm phát thải khí nhà kính từ sản xuất chăn nuôi là một thách thức lớn, nhưng có thể đạt được thông qua các biện pháp hiệu quả được triển khai đồng bộ. Các chiến lược cụ thể dưới đây do FAO khuyến nghị cho nông dân:

• Cải thiện chế độ ăn của vật nuôi: Một trong những cách hiệu quả nhất để giảm phát thải trong chăn nuôi là cải thiện chế độ ăn của vật nuôi. Điều này có thể thực hiện bằng cách kết hợp các chất phụ gia thức ăn như dầu hoặc cải thiện khả năng tiêu hóa thức ăn thô, giúp động vật nhai lại tiêu hóa thức ăn tốt hơn và giảm quá trình lên men trong ruột, từ đó giảm phát thải khí Mê-tan.
• Áp dụng hệ thống quản lý phân kỵ khí: Quản lý phân kỵ khí là quá trình phân hủy phân trong điều kiện không có oxy, tạo ra khí sinh học chủ yếu là Mê-tan (CH4) và CO₂. Khi thực hiện trên quy mô lớn, khí Mê-tan có thể được thu giữ và sử dụng làm nguồn năng lượng cho máy phát điện, sưởi ấm hoặc chiếu sáng, giúp giảm phát thải khí nhà kính.
• Tách riêng phân rắn và phân lỏng: Công nghệ xử lý phân giúp tách phân rắn và phân lỏng bằng trọng lực hoặc máy ly tâm. Việc này giúp giảm khả năng phát thải khí Mê-tan từ phân, đặc biệt khi phân được sục khí trong quá trình lưu trữ, làm giảm lượng khí nhà kính được phát sinh.
• Sấy phân: Sấy phân giúp giảm hàm lượng chất lỏng trong phân, từ đó làm giảm lượng khí Mê-tan sinh ra khi phân được lưu trữ trong các đầm phân kỵ khí. Phân rắn sau khi sấy có thể được lưu trữ dễ dàng hơn, giúp giảm phát thải khí nhà kính.
• Ủ phân: Ủ phân là quá trình phân hủy hiếu khí, cần không khí và chất hữu cơ có chứa nitơ và cacbon. Phương pháp này tạo ra ít khí Mê-tan hơn so với các hệ thống phân kỵ khí không có mái che, giúp giảm phát thải khí nhà kính.
• Giảm thời gian lưu trữ phân: Giảm thời gian lưu trữ phân trong điều kiện kỵ khí có thể giúp giảm phát thải Mê-tan. Các biện pháp như xử lý phân hoặc vận chuyển phân ra khỏi khu vực lưu trữ sẽ giúp giảm thời gian phân ở trong môi trường không có oxy, từ đó giảm phát thải khí nhà kính.
• Cải thiện quản lý đồng cỏ: Điều chỉnh áp lực chăn thả có thể giúp phục hồi chất lượng đồng cỏ và tăng lượng cacbon lưu trữ trong đất. Các biện pháp này bao gồm việc cải thiện quản lý chất dinh dưỡng, sử dụng cây họ đậu, tiêm chủng cho cây trồng, và tăng cường khả năng di chuyển của động vật. Từ đó, sẽ giúp tăng lượng cacbon lưu trữ trong đất, hạn chế phát thải khí nhà kính.
• Áp dụng chăn thả luân phiên: Chăn thả luân phiên chia đồng cỏ thành các khu vực nhỏ hơn và di chuyển gia súc giữa các khu vực này, giúp bảo vệ chất lượng đồng cỏ, duy trì sức khỏe của đất và lưu giữ cacbon trong đất. Hệ thống này không chỉ giúp gia súc có nguồn thức ăn chất lượng cao, mà còn giảm phát thải khí nhà kính.
• Cải thiện sức khỏe và chăn nuôi động vật: Cải thiện sức khỏe động vật có thể giúp giảm phát thải khí nhà kính bằng cách tăng hiệu quả sinh sản và giảm tỷ lệ động vật không sinh sản. Việc giảm bệnh tật, ký sinh trùng và côn trùng giúp tăng hiệu quả chăn nuôi và giảm tổn thất, từ đó giảm phát thải khí nhà kính.
• Tránh chuyển đổi đồng cỏ thành đất trồng trọt: Cỏ và đất lưu trữ một lượng lớn cacbon hữu cơ. Khi đất cỏ được chuyển thành đất trồng trọt, cacbon sẽ bị giải phóng vào khí quyển dưới dạng CO₂. Do đó, cần tránh chuyển đổi đồng cỏ thành đất trồng trọt hoặc các mục đích sử dụng đất khác nếu không có kế hoạch bảo vệ và duy trì lượng cacbon trong đất.

Hy vọng sau khi đọc bài viết doanh nghiệp đã hiểu được khí nhà kính trong chăn nuôi cũng như biện pháp giảm thiểu khí thải nhà kính trong chăn nuôi. Nếu doanh nghiệp có thắc mắc gì về nội dung trên, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ. 

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com