So sánh ISO 9001 và ISO 14001: Điểm giống và khác nhau
ISO 9001 và ISO 14001 là hai tiêu chuẩn quan trọng mà các tổ chức có thể áp dụng để xây dựng hệ thống quản lý chất lượng (QMS) và hệ thống quản lý môi trường (EMS). Mặc dù có một vài điểm tương đồng, nhưng hai tiêu chuẩn này lại khác nhau đáng kể về trọng tâm, mục tiêu và yêu cầu. Bài viết dưới đây của KNA CERT sẽ đi sâu vào việc so sánh ISO 9001 và ISO 14001.
ISO 9001 là gì?
ISO 9001 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng (QMS). Nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng và các bên liên quan, tiêu chuẩn ISO 9001 cung cấp khuôn khổ để các tổ chức đảm bảo sản phẩm và dịch vụ của họ tuân thủ luật định và quy định hiện hành. Điểm nổi bật của ISO 9001 là tính linh hoạt và khả năng áp dụng rộng rãi. Bất kể quy mô, lĩnh vực hoạt động hay sản phẩm/dịch vụ cung cấp, tổ chức nào cũng có thể áp dụng tiêu chuẩn này để nâng cao hiệu quả hoạt động.
ISO 14001 là gì?
ISO 14001 đặt ra các tiêu chí cho hệ thống quản lý môi trường (EMS). Nó cung cấp khuôn khổ mà một tổ chức có thể tuân theo để đáp ứng các yêu cầu về hiệu suất môi trường. Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể chủ động cải thiện hiệu quả hoạt động môi trường, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, giảm thiểu chất thải, từ đó gia tăng lợi thế cạnh tranh và củng cố niềm tin của các bên liên quan.
Tiêu chuẩn ISO 14001 mang đến hệ thống hướng dẫn và tiêu chí cho việc triển khai EMS. Việc áp dụng và tuân thủ tiêu chuẩn này giúp tổ chức nâng cao tính bền vững, tối ưu hóa tác động môi trường, đồng thời khẳng định năng lực quản lý sinh thái hiệu quả, bài bản và được công nhận rộng rãi. Nhờ tính linh hoạt, ISO 14001 phù hợp với mọi loại hình và quy mô tổ chức, từ doanh nghiệp tư nhân đến phi lợi nhuận và chính phủ.
Tiêu chuẩn này bao hàm việc đánh giá toàn diện các khía cạnh môi trường liên quan đến hoạt động của tổ chức. Bao gồm ô nhiễm không khí, quản lý nước thải, rác thải, đất đai, ứng phó biến đổi khí hậu, sử dụng hiệu quả tài nguyên. Nhờ vậy, tổ chức có thể xây dựng chiến lược môi trường phù hợp, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Điểm tương đồng giữa ISO 9001 và ISO 14001
1. Đối tượng áp dụng
Cả ISO 9001 và ISO 14001 đều có thể được sử dụng bởi tất cả các tổ chức, từ các doanh nghiệp nhỏ đến các tập đoàn đa quốc gia hoạt động trong mọi lĩnh vực, ngành nghề.
2. Tuân theo cấu trúc cấp cao HLS
Vì ISO 9001 và ISO 14001 đều là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý nên cả hai cùng được xây dựng theo cấu trúc cấp cao HLS. Đây là một cấu trúc gồm mười điều khoản mà đa số các tiêu chuẩn ISO đều sử dụng. Điều này có nghĩa là cả hai tiêu chuẩn này đều có thiết kế tương tự, cho phép tích hợp các hệ thống quản lý từ các ngành khác nhau một cách dễ dàng.
Cấu trúc cấp cao HLS sử dụng cùng một văn bản cốt lõi cho mọi tiêu chuẩn, sau đó thêm nội dung cụ thể vào chủ đề tương ứng khi cần. Mười điều khoản chung của cấu trúc cấp cao HLS là:
- Phạm vi
- Tài liệu tham khảo
- Thuật ngữ và định nghĩa
- Bối cảnh của tổ chức
- Lãnh đạo
- Lập kế hoạch
- Hỗ trợ
- Vận hành
- Đánh giá hiệu suất
- Cải tiến
3. Tuân theo chu trình PDCA
Cả ISO 9001 và ISO 14001 đều được xây dựng dựa trên phương pháp Lập kế hoạch - Thực hiện - Kiểm tra - Hành động (PDCA), khuyến khích cải tiến liên tục và thúc đẩy toàn bộ tổ chức tham gia vào quá trình làm cho hoạt động hiệu quả và bền vững hơn.
- Lập kế hoạch (Plan): Thiết lập mục tiêu, xác định yêu cầu và rủi ro.
- Thực hiện (Do): Áp dụng các quy trình và hoạt động đã được lập kế hoạch.
- Kiểm tra (Check): Theo dõi và đo lường hiệu quả hoạt động.
- Hành động (Act): Phân tích kết quả, thực hiện các hành động cải tiến.
4. Tư duy dựa trên rủi ro
Cả hai tiêu chuẩn đều yêu cầu tổ chức xác định các rủi ro có thể ảnh hưởng đến việc đạt được mục tiêu của hệ thống quản lý. Việc xác định rủi ro cần được thực hiện một cách có hệ thống và toàn diện, bao gồm cả việc xác định nguồn gốc rủi ro, tác động tiềm ẩn và khả năng xảy ra rủi ro.
Điểm khác biệt giữa ISO 9001 và ISO 14001
ISO 9001 |
ISO 14001 |
|
Phạm vi |
Tập trung vào hệ thống quản lý chất lượng (QMS) |
Tập trung vào hệ thống quản lý môi trường (EMS) |
Mục đích |
ISO 9001 giúp các tổ chức đáp ứng nhất quán các yêu cầu của khách hàng, nâng cao sự hài lòng của khách hàng và liên tục cải tiến sản phẩm, dịch vụ và quy trình của họ. Tiêu chuẩn này nhấn mạnh vào việc tập trung vào khách hàng, phương pháp tiếp cận quy trình và tư duy dựa trên rủi ro để đảm bảo cung cấp các sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao đáp ứng các yêu cầu của pháp luật và mong đợi của khách hàng. |
ISO 14001 giúp các tổ chức giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường, ngăn ngừa ô nhiễm, tuân thủ các quy định về môi trường và cải thiện hiệu suất môi trường của họ. Tiêu chuẩn ISO 14001 nhấn mạnh vào việc xác định các khía cạnh môi trường, tuân thủ pháp luật, phòng ngừa ô nhiễm và bảo tồn tài nguyên để giảm thiểu tác động môi trường của các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của tổ chức. |
Yêu cầu |
ISO 9001 yêu cầu các tổ chức tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu và yêu cầu của khách hàng. Các tổ chức phải triển khai hệ thống quản lý chất lượng đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn để đạt được chứng nhận. Tiêu chuẩn yêu cầu các tổ chức thiết lập mục tiêu chất lượng, giám sát các quy trình của mình và liên tục cải tiến sản phẩm, dịch vụ và quy trình của mình. ISO 9001 cũng yêu cầu các tổ chức tiến hành kiểm toán nội bộ và đánh giá của ban quản lý để đảm bảo hệ thống quản lý chất lượng của họ có hiệu quả. |
ISO 14001 yêu cầu các tổ chức tập trung vào việc giảm thiểu tác động môi trường của họ. Các tổ chức phải triển khai một hệ thống quản lý môi trường đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn để đạt được chứng nhận. Tiêu chuẩn yêu cầu các tổ chức xác định và kiểm soát tác động môi trường của họ, giảm chất thải và thúc đẩy tính bền vững. ISO 14001 cũng yêu cầu các tổ chức tuân thủ các quy định về môi trường và thu hút các bên liên quan vào việc quản lý môi trường. |
Nền tảng |
Tiêu chuẩn ISO 9001 dựa trên một tập hợp các yêu cầu được nêu trong họ tiêu chuẩn ISO 9000, bao gồm các điều khoản liên quan đến các nguyên tắc quản lý chất lượng, lãnh đạo, lập kế hoạch, hỗ trợ, vận hành, đánh giá hiệu suất và cải tiến. |
Tiêu chuẩn ISO 14001 tuân theo một khuôn khổ có cấu trúc các yêu cầu được nêu trong loạt tiêu chuẩn ISO 14000, với các điều khoản bao gồm chính sách môi trường, lập kế hoạch, triển khai, đánh giá và cải tiến. |
Các lĩnh vực trọng tâm |
Trọng tâm chính của ISO 9001 là đáp ứng các yêu cầu của khách hàng, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, và cải thiện sự hài lòng của khách hàng. Tiêu chuẩn này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu nhu cầu của khách hàng, theo dõi phản hồi của khách hàng và liên tục cải tiến các quy trình để nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, cũng như đáp ứng mong đợi của khách hàng. ISO 9001 cũng nhấn mạnh vào tư duy dựa trên rủi ro, khuyến khích các tổ chức xác định và giải quyết các rủi ro và cơ hội có thể ảnh hưởng đến sự phù hợp của sản phẩm hoặc dịch vụ. |
ISO 14001 tập trung vào việc xác định và quản lý các khía cạnh môi trường, giảm tác động đến môi trường và thúc đẩy các hoạt động bền vững trong tổ chức. Tiêu chuẩn này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự lãnh đạo, cam kết và trách nhiệm giải trình về môi trường, yêu cầu các tổ chức thiết lập chính sách môi trường, đặt ra các mục tiêu về môi trường và triển khai các chương trình để đạt được sự cải tiến liên tục về hiệu suất môi trường. ISO 14001 cũng nhấn mạnh đến nhu cầu về các biện pháp chủ động để ngăn ngừa ô nhiễm, bảo tồn tài nguyên và giảm thiểu biến đổi khí hậu. |
Lợi ích cho tổ chức |
Việc triển khai ISO 9001 mang lại cho các tổ chức nhiều lợi ích, bao gồm sự hài lòng của khách hàng được nâng cao, chất lượng sản phẩm và dịch vụ được cải thiện, hiệu quả hoạt động được tăng lên, chi phí được giảm và lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Chứng nhận ISO 9001 báo hiệu với khách hàng, nhà cung cấp và các bên liên quan rằng tổ chức cam kết quản lý chất lượng và tuân thủ các tiêu chuẩn và thông lệ tốt nhất được công nhận trên toàn thế giới. |
Chứng nhận ISO 14001 mang lại cho các tổ chức nhiều lợi ích, bao gồm hiệu suất môi trường được cải thiện, tuân thủ quy định, quản lý rủi ro, tiết kiệm chi phí và nâng cao danh tiếng và uy tín. Chứng nhận ISO 14001 chứng minh cam kết của tổ chức đối với quản lý môi trường và tính bền vững, giúp xây dựng lòng tin với khách hàng, cơ quan quản lý và công chúng đồng thời giảm các nghĩa vụ về môi trường và cải thiện hiệu quả sử dụng tài nguyên. |
Bài viết trên đây của KNA CERT đã so sánh ISO 9001 và ISO 14001 một cách chi tiết. Hy vọng doanh nghiệp đã có thêm thông tin về hai tiêu chuẩn ISO 9001 và ISO 14001 để lựa chọn tiêu chuẩn phù hợp với tổ chức của mình. Liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ miễn phí:
- Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
- Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
- Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
- Hotline: 0968.038.122
- Email: salesmanager@knacert.com
Tin Mới Nhất
Các cấp trong HACCP là gì? Vai trò của cấp bậc trong doanh nghiệp thực phẩm
HACCP là tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến về Hệ thống phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn. Để áp dụng thành công hệ thống HACCP thì doanh nghiệp cần phân chia rõ ràng các cấp...
Hướng dẫn trình tự xây dựng HACCP - Lấy ví dụ cho HACCP
Tiêu chuẩn HACCP là tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi về Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, việc xây dựng và áp dụng thành công HACCP không phải là dễ dàng đối với nhiều doanh...
Hướng dẫn các bước rửa tay đúng HACCP
Nhân sự tham gia vào quá trình sản xuất thực phẩm không rửa tay đúng cách là một trong những nguyên nhân chính khiến sản phẩm bị ô nhiễm, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp cả về chi phí...
Doanh nghiệp có HACCP thì có cần HALAL không?
Tiêu chuẩn HALAL là một tiêu chuẩn thực phẩm phổ biến, đặc biệt là với những thị trường có nhiều người Hồi Giáo sinh sống. Ngoài tiêu chuẩn này thì HACCP cũng là một tiêu chuẩn về an toàn thực...
Tiêu chuẩn HACCP có phải là ORGANIC không?
Cả hai tiêu chuẩn HACCP và ORGANIC đều là những tiêu chuẩn liên quan đến chất lượng và an toàn thực phẩm. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp thắc mắc liệu rằng “HACCP có phải là ORGANIC không?’’ và chúng khác...
Làm ISO 22000 có cần làm HACCP không? Tích hợp ISO 22000 và HACCP
Cả hai tiêu chuẩn ISO 22000 và HACCP đều là những tiêu chuẩn quốc tế phổ biến về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Tiêu chuẩn ISO 22000 ra đời sau tiêu chuẩn HACCP và lấy các nguyên...