Sự khác nhau giữa ISO 9000 và ISO 9001

Hiện nay, nhiều tổ chức/doanh nghiệp khi tìm hiểu về chứng nhận quốc tế ISO thì họ thường không biết ISO 9001 là gì và ISO 9000 là gì? Cũng như ISO 9000 và ISO 9001 khác nhau như thế nào? Hãy đọc bài viết dưới đây của KNA CERT để tìm kiếm đáp án cho các câu hỏi trên.

Sơ lược về tiêu chuẩn ISO 9000 và ISO 9001

ISO 9000 là gì?

Tiêu chuẩn ISO 9000 là tiêu chuẩn thuộc hệ thống các tiêu chuẩn ISO 9000. Tiêu chuẩn này đóng vai trò như một tài liệu tham khảo quan trọng, cung cấp nền tảng kiến thức về các khái niệm, nguyên tắc và từ vựng cơ bản liên quan đến hệ thống quản lý chất lượng. 

Tiêu chuẩn ISO 9000 có thể áp dụng rộng rãi cho các tổ chức đang áp dụng hệ thống quản lý chất lượng, giúp tăng cường hiệu quả hoạt động và nâng cao chất lượng của chuỗi cung ứng, cải thiện truyền thông nội bộ, ...

ISO 9001 là gì?

Tiêu chuẩn ISO 9001 là tiêu chuẩn thuộc hệ thống các tiêu chuẩn ISO 9000. Tiêu chuẩn này chỉ rõ các yêu cầu đối với hệ thống quản lý chất lượng . Chứng nhận ISO 9001 giúp một tổ chức chứng minh khả năng cung cấp sản phẩm và dịch vụ một cách nhất quán, đáp ứng các yêu cầu của khách hàng và yêu cầu theo luật định cùng các quy định hiện hành. 

Tiêu chuẩn ISO 9001 phác thảo một bộ quy định cụ thể được trình bày trong một loạt các điều khoản. Các quy trình chi tiết, bao gồm phân tích và đánh giá nội bộ, phải được thực hiện trong khi áp dụng ISO 9001 để xây dựng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng.

Tất cả các yêu cầu của ISO 9001:2015 đều mang tính khái quát , bởi vậy có thể áp dụng tiêu chuẩn này cho mọi tổ chức, bất kể loại hình, quy mô, hay sản phẩm và dịch vụ. 

So sánh ISO 9001 và ISO 9001 - Điểm giống nhau 

• Cả 2 tiêu chuẩn ISO 9000 và ISO 9001 đều thuộc hệ thống các tiêu chuẩn ISO 9000 liên quan tới hệ thống quản lý chất lượng 
• Tiêu chuẩn ISO 9000 và tiêu chuẩn ISO 9001 đều g do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc Tế (ISO) ban hành.
• Thuật ngữ của cả hai tiêu chuẩn ISO 9000 và ISO 9001 được công nhận là giống nhau. Về cơ bản, cả hai song hành hỗ trợ cho nhau . Các thuật ngữ được định nghĩa trong tiêu chuẩn ISO 9000 sẽ giúp ích rất nhiều cho các tổ chức trong quá trình áp dụng và chứng nhận ISO 9001.

Sự khác nhau giữa ISO 9000 và ISO 9001

1. Tên tiêu chuẩn

Phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn ISO 9001 được ban hành vào năm 2015, có tên gọi đầy đủ là ISO 9001:2015 Hệ thống Quản lý Chất lượng – Các yêu cầu. 

ISO 9000 cũng có phiên bản mới nhất được ra mắt vào năm 2015 nhưng với tên gọi: ISO 9000:2015 Hệ thống Quản lý Chất lượng – Cơ sở và từ vựng. 

2. Phạm vi và mục đích 

Tiêu chuẩn ISO 9000 cung cấp nền tảng và khuôn khổ để hiểu các khái niệm cũng như nguyên tắc về Quản lý chất lượng. Những thuật ngữ được định nghĩa trong ISO 9000 giúp người đọc hiểu rõ được các yêu cầu trong ISO 9001. Nhờ đó, quá trình áp dụng và chứng nhận ISO 9001 của tổ chức sẽ thuận lợi và dễ dàng hơn.

Mặt khác, tiêu chuẩn ISO 9001 thiết lập các yêu cầu cụ thể để thiết lập Hệ thống quản lý chất lượng. Tiêu chuẩn này đóng vai trò là cơ sở để đánh giá và giúp doanh nghiệp xác minh sự tuân thủ và tính hiệu lực của Hệ thống Quản lý Chất lượng.

3. Nội dung của tiêu chuẩn

Trong khi tiêu chuẩn ISO 9000 đề cập đến các khái niệm và nguyên tắc cơ bản mà các tổ chức cần hiểu thì tiêu chuẩn ISO 9001 lại nêu ra các yêu cầu để thiết lập, triển khai, duy trì và cải tiến Hệ thống quản lý chất lượng. 

Nội dung của tiêu chuẩn ISO 9000:

• Điều khoản 1: Phạm vi áp dụng
• Điều khoản 2: Nguyên tắc quản lý chất lượng và những khái niệm cơ bản 
• Điều khoản 3:  Liên quan đến thuật ngữ và định nghĩa 

3.1. Thuật ngữ liên quan đến con người

3.2. Thuật ngữ liên quan đến tổ chức

3.3. Thuật ngữ liên quan đến hoạt động

3.4. Thuật ngữ liên quan đến quá trình

3.5. Thuật ngữ liên quan đến hệ thống

3.6. Thuật ngữ liên quan đến yêu cầu

3.7. Thuật ngữ liên quan đến kết quả

3.8. Thuật ngữ liên quan đến dữ liệu, thông tin và tài liệu

3.9. Thuật ngữ liên quan đến khách hàng

3.10. Thuật ngữ liên quan đến đặc tính

3.11. Thuật ngữ liên quan đến xác định

3.12. Thuật ngữ liên quan đến hành động

3.13. Thuật ngữ liên quan đến đánh giá

Nội dung của tiêu chuẩn ISO 9001:

Tiêu chuẩn ISO 9001 đặt ra các yêu cầu của Hệ thống quản lý chất lượng. Các yêu cầu được thể hiện trong 10 điều khoản dưới đây của ISO 9001:

• Điều khoản 1: Phạm vi áp dụng
• Điều khoản 2: Tài liệu viện dẫn
• Điều khoản 3: Thuật ngữ liên có quan đến tổ chức
• Điều khoản 4: Bối cảnh của tổ chức
• Điều khoản 5: Sự lãnh đạo
• Điều khoản 6: Hoạch định
• Điều khoản 7: Hỗ trợ
• Điều khoản 8: Hoạt động
• Điều khoản 9: Đánh giá kết quả thực hiện 
• Điều khoản 10: Cải tiến

Ngoài đặt ra các điều khoản thì tiêu chuẩn ISO 9001 còn đề cập đến các nguyên tắc bao gồm: 

• Hướng vào khách hàng.
• Sự lãnh đạo.
• Sự tham gia của mọi người.
• Tiếp cận theo quá trình.
• Cải tiến.
• Quyết định dựa trên bằng chứng
• Quản lý mối quan hệ.

Doanh nghiệp nên áp dụng ISO 9000 hay ISO 9001?

Nếu tổ chức/doanh nghiệp muốn triển khai và chứng nhận Hệ thống quản lý chất lượng thì tiêu chuẩn ISO 9001 là lựa chọn phù hợp nhất. Vì tiêu chuẩn ISO 9001 giúp các tổ chức xác định và loại bỏ các hoạt động không tạo ra giá trị, tối ưu hóa quy trình, giảm lãng phí và tăng năng suất.

Bên cạnh đó, việc áp dụng và tuân thủ theo tiêu chuẩn ISO 9001 giúp tổ chức chứng minh được năng lực và cam kết của mình về chất lượng sản phẩm/dịch vụ. Qua đó, tổ chức có thể tăng cường việc thoả mãn nhu cầu khách hàng cũng như nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường. 

Tuy nhiên, khi lựa chọn áp dụng theo tiêu chuẩn ISO 9001 thì tổ chức/doanh nghiệp cũng không nên bỏ qua việc tìm hiểu tiêu chuẩn ISO 9000. Vì tiêu chuẩn ISO 9000 cung cấp các định nghĩa, thuật ngữ và nguyên tắc cơ bản về hệ thống quản lý chất lượng. Có thể coi ISO 9000 như một cuốn từ điển giúp tổ chức hiểu rõ các khái niệm liên quan đến ISO 9001. Việc biết các thuật ngữ và định nghĩa giúp tổ chức hiểu và áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001 một cách hiệu quả hơn. Chính vì vậy, doanh nghiệp có thể kết hợp ISO 9000 và ISO 9001 để đạt được lợi ích tối ưu trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. 

Bài viết trên đây của KNA CERT đã cung cấp thông tin chi tiết về ISO 9000 và ISO 9001 cũng như sự khác nhau giữa hai tiêu chuẩn này. Nếu doanh nghiệp có thắc mắc gì liên quan đến các tiêu chuẩn ISO, hãy liên hệ ngay với KNA CERT để được hỗ trợ sớm nhất.

• Trụ sở chính: Tầng 11, Tòa nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
• Chi nhánh: Tầng 7, Tòa nhà Thủy Lợi 4, 205A Nguyễn Xí, Phường 26, Quận Bình Thạnh, TPHCM
• Facebook: https://www.facebook.com/KNACertification
• Hotline: 0968.038.122
• Email: salesmanager@knacert.com