So sánh BRC và HACCP [Tìm điểm khác biệt và tương đồng]

Doanh nghiệp ngày nay thường áp dụng các tiêu chuẩn Quốc tế về an toàn thực phẩm, trong đó BRC và HACCP là hai hệ thống quản lý phổ biến và được công nhận rộng rãi. Mặc dù cả BRC và HACCP đều hướng đến mục tiêu chung là kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm, nhưng chúng lại có những khác biệt rõ rệt. Vậy, HACCP và BRC khác nhau như thế nào? Hãy cùng KNA CERT so sánh BRC và HACCP để tìm ra điểm tương đồng và khác biệt của chúng.

Giới thiệu chung về BRC và HACCP

1. Tiêu chuẩn BRC

BRC là tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn thực phẩm được phát triển bởi Tập đoàn Bán lẻ Anh Quốc (BRC - British Retail Consortium). Tiêu chuẩn này ra đời năm 1998 và được thiết lập cho các nhà sản xuất thực phẩm cung cấp hàng hóa mang nhãn hiệu của các nhà bán lẻ vào thị trường bán lẻ Anh Quốc.

Tiêu chuẩn BRC đưa ra các yêu cầu nghiêm ngặt tập trung vào quản lý chất lượng và an toàn trong toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm, bao gồm các quy trình sản xuất, đóng gói, lưu trữ và phân phối. Việc tuân thủ BRC là cách giúp các doanh nghiệp chứng minh khả năng kiểm soát rủi ro về chất lượng, từ đó nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Phiên bản mới nhất là BRC food Issue 8 được ban hành năm 2018. Phiên bản này cam kết quản lý tập trung chủ yếu vào Chương trình phân tích an toàn thực phẩm dựa trên hệ thống phân tích và kiểm soát nguy hiểm theo tiêu chuẩn HACCP và hệ thống quản lý chất lượng hỗ trợ. Ngoài ra, với sự cần thiết ngày càng tăng của giám sát môi trường của vi sinh vật trong các cơ sở sản xuất thực phẩm, người ta đã chú trọng hơn đến việc phòng vệ thực phẩm và phòng chống gian lận thực phẩm.

2. Tiêu chuẩn HACCP

Tiêu chuẩn HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points - Phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn) là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm lần đầu tiên được phát triển vào những năm 1960 bởi các nhà khoa học để đáp ứng yêu cầu của NASA khi họ muốn sản xuất thực phẩm cho các phi hành gia. Đây là hệ thống quản lý mang tính phòng ngừa cao, được thiết kế để xác định, đánh giá và kiểm soát các mối nguy tiềm ẩn trong chuỗi cung ứng thực phẩm.

HACCP bao gồm các bước phân tích nguy cơ, nhận diện các điểm kiểm soát tới hạn (Critical Control Points - CCPs) và thiết lập các giới hạn kiểm soát an toàn thực phẩm. Việc triển khai HACCP không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến chất lượng thực phẩm mà còn tuân thủ các quy định của các cơ quan quản lý quốc tế và địa phương.

Phiên bản mới nhất là HACCP Codex được ban hành năm 2020. Phiên bản này đưa ra các nguyên tắc chung để sản xuất thực phẩm an toàn và phù hợp cho nhu cầu tiêu dùng dựa trên các biện pháp kiểm soát vệ sinh và an toàn thực phẩm cần thiết được thực hiện trong sản xuất (bao gồm cả sản xuất ban đầu), chế biến, chuẩn bị, bao gói, bảo quản, phân phối, bán lẻ, kinh doanh dịch vụ ăn uống, vận chuyển thực phẩm cũng như các biện pháp kiểm soát an toàn thực phẩm cụ thể sẽ được áp dụng ở các bước nhất định trong toàn bộ chuỗi thực phẩm, khi thích hợp.

Điểm tương đồng của HACCP và BRC

BRC và HACCP có nhiều điểm tương đồng, đặc biệt là cùng hướng tới một mục tiêu chung trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm và bảo vệ người tiêu dùng.

• Mục tiêu bảo vệ người tiêu dùng: Cả hai tiêu chuẩn đều tập trung vào việc bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng thông qua việc quản lý và kiểm soát các rủi ro tiềm ẩn trong sản xuất thực phẩm.
• Phương pháp thực hiện: Phải đáp ứng các điều kiện và chương trình tiên quyết về nhà xưởng, trang thiết bị, công tác vệ sinh, khu vực lưu trữ...
• Phạm vi công nhận: BRC và HACCP là hai tiêu chuẩn quốc tế có thể được công nhận trên toàn cầu, giúp các doanh nghiệp tiếp cận các thị trường khác nhau một cách dễ dàng hơn.

Sự khác nhau khi so sánh BRC và HACCP

1. Tổ chức ban hành

BRC do Hiệp hội Bán lẻ Anh Quốc (British Retail Consortium) xây dựng và ban hành còn HACCP do Ủy ban tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế CODEX ban hành.

2. Cấu trúc tiêu chuẩn

3. Yêu cầu từ cam kết của ban lãnh đạo

Cam kết từ ban lãnh đạo là một trong những yêu cầu cốt lõi của tiêu chuẩn BRC. Ban lãnh đạo không chỉ cần cam kết một cách rõ ràng và trực tiếp về việc duy trì các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng sản phẩm mà còn phải thể hiện cam kết này thông qua các chính sách, phân bổ nguồn lực, và triển khai các hoạt động hỗ trợ liên tục.

Ngược lại, trong hệ thống HACCP, không có điều khoản cụ thể yêu cầu về cam kết từ ban lãnh đạo. HACCP tập trung vào việc phân tích và kiểm soát các mối nguy tiềm ẩn trong quá trình sản xuất thực phẩm nhằm đảm bảo an toàn sản phẩm, nhưng không yêu cầu sự cam kết từ cấp quản lý cao nhất.

4. Yêu cầu sự tham gia của người lao động

Mục tiêu chính của HACCP là quản lý các rủi ro thông qua hệ thống CCP. Do đó, người lao động chủ yếu tập trung vào việc thực hiện các thao tác kỹ thuật theo quy trình đã định, nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm tại các điểm kiểm soát tới hạn. Trách nhiệm của họ là tuân thủ quy trình để ngăn ngừa nguy cơ, ít yêu cầu về sáng kiến cải tiến.

Tiêu chuẩn BRC yêu cầu sự tham gia sâu rộng và liên tục của người lao động, không chỉ ở khâu sản xuất mà còn trong toàn bộ chuỗi cung ứng và quản lý chất lượng. Người lao động có trách nhiệm phát hiện và báo cáo bất kỳ sự sai lệch nào trong quá trình sản xuất, đóng góp vào việc cải tiến hệ thống an toàn thực phẩm, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng.

5. HACCP và BRC khác nhau về phân cấp chứng nhận

Căn cứ vào mức độ tuân thủ tiêu chuẩn của doanh nghiệp, giấy chứng nhận BRC FOOD được chia thành 5 cấp độ: AA/AA +; A/A+; B/B+; C/C+; D/D+. Trong đó, mỗi cấp độ thể hiện mức độ tuân thủ cao hay thấp của doanh nghiệp với các yêu cầu về an toàn thực phẩm của BRC. Điểm đặc biệt là nếu cuộc đánh giá được thực hiện mà không báo trước cho doanh nghiệp, dấu “+” sẽ được thêm vào cấp độ xếp loại. Điều này cho thấy doanh nghiệp đã sẵn sàng duy trì các tiêu chuẩn một cách liên tục và không phụ thuộc vào sự chuẩn bị trước khi đánh giá.

Khác với BRC, tiêu chuẩn HACCP không phân cấp khi cấp chứng nhận. Sau khi quá trình đánh giá hoàn tất và doanh nghiệp được xác nhận đáp ứng các yêu cầu của HACCP, doanh nghiệp sẽ nhận được giấy chứng nhận HACCP duy nhất, không phân loại theo mức độ tuân thủ. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp hoặc đạt yêu cầu HACCP hoặc không, không có cấp độ khác nhau để đánh giá mức độ cam kết hay khả năng duy trì hệ thống an toàn thực phẩm như trong BRC.

6. Thời hạn hiệu lực của chứng nhận

Đối với các chứng chỉ BRC loại AA, A và B, thời gian hiệu lực là 12 tháng kể từ ngày cấp. Trong khi đó, chứng chỉ loại C có thời gian hiệu lực ngắn hơn, chỉ kéo dài 6 tháng. Đặc biệt, chứng nhận loại D sẽ không được cấp chứng chỉ do không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn yêu cầu của BRC.

Với chứng nhận HACCP, thời hạn tối đa là 3 năm. Tuy nhiên, trong suốt thời gian này, tổ chức chứng nhận sẽ tiến hành các đợt đánh giá giám sát định kỳ để đảm bảo doanh nghiệp tiếp tục tuân thủ đầy đủ các yêu cầu của hệ thống HACCP. Nếu trong quá trình giám sát phát hiện doanh nghiệp không duy trì các tiêu chuẩn, chứng chỉ HACCP có thể sẽ bị thu hồi trước thời hạn.

Doanh nghiệp nên chọn BRC hay HACCP?

Việc lựa chọn giữa BRC và HACCP phụ thuộc vào nhu cầu và định hướng phát triển của doanh nghiệp:

• Nếu doanh nghiệp chủ yếu hoạt động trong ngành sản xuất thực phẩm và mong muốn kiểm soát các nguy cơ tiềm ẩn trong quá trình sản xuất, HACCP có thể là lựa chọn phù hợp. HACCP mang đến một hệ thống quản lý tập trung vào việc phân tích và phòng ngừa rủi ro trong quá trình sản xuất.
• Nếu doanh nghiệp hoạt động mong muốn mở rộng thị trường sang các thị trường khó tính như Anh, Mỹ, Pháp, Nhật...BRC sẽ là lựa chọn tối ưu. Tuy nói rằng cả 2 tiêu chuẩn HACCP và BRC đều là tiêu chuẩn quốc tế và hỗ trợ cho doanh nghiệp trong việc tuân thủ theo quy định về an toàn thực phẩm tại nhiều quốc gia. Nhưng BRC có phạm vi rộng hơn HACCP, không chỉ chú trọng tới những điểm trọng yếu và mà còn quan tâm tới cả quá trình thực hành sản xuất. Vậy tiêu chuẩn BRC không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu về chất lượng và an toàn thực phẩm, mà còn mở ra cơ hội hợp tác và tiếp cận các thị trường nước ngoài, đặc biệt là các thị trường có tiêu chuẩn nghiêm ngặt.
• Kết hợp cả hai tiêu chuẩn cũng là một lựa chọn đáng cân nhắc đối với các doanh nghiệp lớn. Sự kết hợp này có thể mang đến lợi thế cạnh tranh lớn, khi vừa đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt của BRC, vừa duy trì hệ thống phòng ngừa và kiểm soát nguy cơ của HACCP. Điều này đặc biệt hữu ích đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, cần phải đáp ứng yêu cầu của nhiều thị trường và đối tác quốc tế.

Trên đây là những thông tin về hai tiêu chuẩn HACCP và BRC. Hy vọng qua bài viết, doanh nghiệp sẽ có thêm những thông tin hữu ích về BRC & HACCP. Nếu Quý doanh nghiệp còn bất cứ thắc mắc nào về hai tiêu chuẩn hoặc phân vân không biết nên lựa chọn áp dụng tiêu chuẩn nào, vui lòng liên hệ ngay với KNA CERT qua Hotline: 0968.038.122 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để được hỗ trợ giải đáp thắc mắc.